ساخت شهرک‌های صنعتی با آب، برق و گاز ایران/ تجارت ۲۰ میلیارد دلاری به نفع ایران یا عراق؟
ساخت شهرک‌های صنعتی در مرز عراق موضوعی است که مجددا مقام‌های عراقی به ایران چراغ سبز نشان داده‌اند و هر دو کشور معتقدند که تجارت ۲۰ میلیارد دلاری برای آنها به ارمغان دارد؛ اما واقعیت این است که عراق برای احداث این شهرک های صنعتی با مشکلات جدی درحوزه تامین زیرساخت‌های اولیه مانند آب، برق و گاز روبه روست.
ساخت شهرک های صنعتی مشترک بین ایران و عراق چندسالی است که دردولت های مختلف مطرح شده است و در دولت قبل نیز احسان خاندوزی وزیر وقت اقتصادودارایی وعده داد که در سه نقطه مرزی استان های «میسان»، «بصره » و «واسط» اقدام به ساخت شهرک ها کند؛ اما به دلایل مختلف این طرح مسکوت ماند تا اینکه مجددا سفیر عراق در تهران از موافقت دولت عراق با ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک در نقطه صفر مرزی اما این بار در مرزهای شلمچه و مهران خبر داده است.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، احداث شهرک های صنعتی در نقطه صفر مرزی با هدف کاهش ناترازی تجاری بین ایران و عراق ، گسترش روابط تجاری و مقابله با تحریم ها مطرح شد، اما مسئله مهم اینجاست که آیا عراق تسهیلات ویژه سرمایه‌گذاری خود را به سرمایه‌گذاران ایرانی می دهد؟ مسئله دیگر این است که در شرایطی عراق چراغ سبز به ایران نشان داده که عراق در زیرساخت های اولیه نظیر تامین آب، برق و گاز مشکل جدی دارد و حتی به گفته مطلعین مطالبات ایران در زمینه صادرات گاز و برق نیست تسویه نشده است.
ناترازی در تجارت ایران و عراق
به گفته یحیی آل‌اسحاق، رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، دو کشور قصد دارند ارزش تجارت را به ۲۲میلیارد دلار ارتقا دهند؛ به طوری که سال گذشته، ارزش صادرات ایران به عراق ۱۰میلیارد و ۷۰۰میلیون دلار و ارزش واردات ایران از عراق ۴۰۰میلیون دلار بود . همچنین در ۱۰ماهه ۱۴۰۳ ارزش صادرات ایران به عراق ۱۰میلیارد دلار و ارزش واردات از عراق بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار بوده است.
آل اسحاق در این زمینه می گوید: ناترازی در تجارت ایران و عراق درسال های اخیر افزایش یافته است و یکی از راهکارهایی که می توان با استفاده از آن اختلاف ارزش صادرات و واردات دو کشور را تعدیل کرد، تولید و سرمایه‌گذاری مشترک است. بنابراین محصولات شهرک‌های صنعتی هم در بازار عراق و هم به واسطه این کشور می تواند به بازار دیگر کشورها صادر شود .
تجارت ۲۰ میلیارد دلاری با عراق ؛ رویا یا واقعیت؟
به گفته آل اسحاق، پیش بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۷ به تجارت ۲۰ میلیارد دلار با عراق برسیم که لازمه آن ایجاد تنوع در کالاهای صادراتی، ایجاد تغییر در صادرات خدمات فنی مهندسی برسیم.
ازسویی دیگر، همکاری اقتصادی ایران و عراق در ساخت شهرک های صنعتی مشترک در نقاط مرزی عراق درحالی کلید خورد که فشارهای بین المللی هم به این مساله زیاد شده است. به طوری که چند روز گذشته دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا، در بخشی از یادداشت خود علیه ایران نوشت: با هماهنگی وزیر خزانه‌داری و سایر سازمان‌های مربوطه، گام‌های فوری بردارند تا اطمینان حاصل شود که ایران از سیستم مالی عراق برای دور زدن تحریم‌ها استفاده نمی‌کند و از کشورهای حاشیه خلیج فارس به عنوان نقاط دور زدن تحریم‌ها استفاده نمی کند.
به گزارش تابناک، درست است که ساخت شهرک های صنعتی در نگاه اول کمک به تراز تجاری دو کشور می کند اما مسئله مهم این است که آیا عراق تسهیلات ویژه سرمایه‌گذاری خود را به سرمایه‌گذاران ایرانی می دهد؟ همچنین عراق در زیرساخت های اولیه مانند تامین آب، برق و گاز مشکل جدی دارد و به دلیل کمبود یا نبود زیرساخت های لازم مانند راه های ارتباطی مناسب، برق ، آب و گاز درمناطق مرکزی به نظر می رسد که روند ساخت و توسعه شهرک های صنعتی با مشکل مواجه خواهد شد.
از سویی دیگر ناامنی در برخی از مناطق مرزی و حضور گروه های تروریستی می تواند مانع از سرمایه گذاری و فعالیت های اقتصادی دراین مناطق شود. از این مسئله هم بگذریم تفاوت در استانداردها و معیارهای تولید بین دو کشور می تواند در صادرات و واردات محصولات تولیدی در شهرک های صنعتی مشترک مشکلاتی ایجاد کند.