بندهای محرمانه توافق آتش‌بس با اسراییل چیست؟ / ماه‌های سخت برای لبنان
مهسا مژدهی: آتش‌بس میان لبنان و اسرائیل از ساعت چهار صبح روز چهارشنبه هفتم آذر برقرار شد. بایدن در مورد این آتش‌بس گفت به گونه‌ای طراحی شده که دائمی باشد. اما نتانیاهو در سخنرانی که قبل از بایدن انجام داد، گفت در صورتی که طرف مقابل به آن عمل نکند، حملات را از سر خواهد گرفت. وزارت‌خارجه ایران در بیانیه‌ای بر حمایت قاطع کشور از دولت و مقاومت و ملت لبنان تاکید کرد. بر مبنای توافق، اسرائیل طی ۶۰ روز از جنوب لبنان عقب‌نشینی خواهد کرد. اما جنگ میان لبنان و اسرائیل از کجا آغاز شد و چطور به آتش‌بس رسید؟
ماجرا از کجا آغاز شد؟
درگیری بین لبنان و اسرائیل در سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ به دنبال تشدید تنش‌ها بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان آغاز شد. این درگیری به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: آغاز درگیری‌ها در اکتبر ۲۰۲۳ و حملات گسترده اسرائیل به لبنان در سپتامبر و اکتبر ۲۰۲۴.
در هشت اکتبر ۲۰۲۳، حزب‌الله لبنان به حمایت از حماس، مواضع اسرائیل را با موشک و گلوله‌های توپخانه هدف قرار داد. این حملات پس از حمله حماس به اسرائیل در همان ماه صورت گرفت که منجر به تلفات سنگینی برای هر دو طرف شد. در این درگیری مناطقی در جنوب لبنان و شمال اسرائیل تحت بمباران قرار گرفت.
در روز دوم مهر؛ سرائیل حمله‌ای بزرگ به جنوب لبنان آغاز کرد که به دنبال آن، حملات هوایی و زمینی متعددی علیه مواضع حزب‌الله انجام شد. این حملات شامل بمباران‌های هوایی، شلیک توپخانه و استفاده از پهپادها بود. در همان روزهای نخست تعداد کشته‌شدگان لبنانی بیش از ۵۰۰ نفر اعلام شد. ارتش اسرائیل از روز اول شروع به بمباران مواضع حزب‌الله در جنوب لبنان کرد. در روزهای ابتدایی، بیش از ۲۰۰ حمله هوایی به مناطق مختلف لبنان انجام شد. حمله به پیجرها یکی دیگر از جنبه‌های آغاز این درگیری بود که بسیاری از اعضای حزب‌الله را درگیر کرد.
پس از حملات اولیه اسرائیل حزب‌الله هم با شلیک موشک به سمت شمال اسرائیل پاسخ داد. در مجموع، این گروه بیش از ۶۰۰ موشک به سمت اهداف اسرائیلی شلیک کرد.
سپس اسرائیل با استفاده از بمب‌های سنگرشکن دست به ترور برخی از سرمداران حزب‌الله زد. در حقیقت ترور سید حسن نصرالله آغاز یک سلسله ترور در میان رده‌های بالای این گروه مقاومت بود.
اسرائیل از چه سلاح‌هایی استفاده کرد؟
در جنگ اخیر لبنان، اسرائیل از تسلیحات متنوعی استفاده کرده است که شامل حملات هوایی و موشکی به مواضع حزب‌الله می‌شود.حملات شامل بمباران‌های سنگین با استفاده از جنگنده‌ها و موشک‌های دقیق بوده که به تأسیسات نظامی و انبارهای تسلیحاتی آسیب رسانده است.
گزارش‌هایی مبنی بر استفاده اسرائیل از بمب‌های فسفری و بمب‌های حاوی اورانیوم ضعیف شده نیز وجود دارد. این نوع سلاح‌ها به دلیل اثرات مخرب و غیر انسانی‌شان مورد انتقاد قرار گرفته‌اند و استفاده از آنها جنایت جنگی تلقی می‌شود. اسرائیل در هنگام ترور سیدحسن نصرالله از یک بمب سنگین استفاده کرد. سلاحی که برای این هدف استفاده شد، بمب مارک ۸۴ بود که یک بمب هدایت شونده ساخت ایالات متحده است. این بمب با وزن ۹۰۰ کیلوگرم (۲ هزار پوند) و قدرت تخریب بسیار بالا، در عملیات به کار گرفته شد و توانست ویرانی عظیمی ایجاد کند.
حزب‌الله در پاسخ به حملات اسرائیل، از موشک‌های نقطه‌زن خود استفاده کرده است. این موشک‌ها قادر به هدف قرار دادن دقیق پایگاه‌های نظامی اسرائیل هستند. گزارش‌ها حاکی از این است که حزب‌الله در یکی از حملات خود به تل‌آویو، حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰ موشک شلیک کرده است.حزب‌الله همچنین از پهپادهای خود برای انجام حملات استفاده کرد. یکی از پهپادها موفق شد به یک پایگاه نظامی در جنوب حیفا نفوذ کند و خسارات قابل توجهی بر جای بگذارد. این پهپادها معمولاً برای انحراف سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل طراحی شده‌اند و می‌توانند با شلیک همزمان موشک‌ها، پدافند را مشغول کنند تا پهپادها بتوانند به هدف برسند. همچنین حزب‌الله در برخی از عملیات‌های خود از ترکیب حملات موشکی و پهپادی استفاده کرد.
طبق گزارش‌ها، تا تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴، بیش از سه هزار و ۸۲۰ نفر از مردم لبنان در این جنگ کشته شده‌اند. همچنین در این مدت ۱۵هزار و ۸۵۹ نفر در نتیجه تجاوز اسرائیل به لبنان زخمی شدند. طبق آخرین آماری که سه روز قبل از آتش‌بس اعلام شد، تعداد آوارگان لبنانی به نزدیک یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر رسیده است. برخی از آنها در داخل خاک لبنان آواره شدند و تعدادی هم به سوریه گریختند.
کدام مناطق تحت بمباران قرار گرفتند؟
ضاحیه جنوبی بیروت به‌عنوان پایگاه اصلی حزب‌الله شناخته می‌شود و بارها مورد حمله قرار گرفت. حملات هوایی اسرائیل به این منطقه منجر به شهادت حسن نصرالله و دیگر فرماندهان ارشد حزب‌الله شد.همچنین مرکز بیروت و حومه جنوبی آن تحت بمباران قرار گرفت و چندین ساختمان مسکونی تخریب شد. مناطق مختلفی در جنوب لبنان نیز تحت بمباران‌های شدید قرار گرفتند. اسرائیل اعلام کرده است که هدف اصلی این حملات، زیرساخت‌ها و تأسیسات نظامی حزب‌الله بوده است.
از طرح آتش‌بس چه میدانیم؟
صبح چهارشنبه هفتم آذرماه؛ رسانه‌ها از آغاز توافق آتش‌بس میان لبنان و اسرائیل از ساعت ۵ و نیم به وقت تهران و ۴ به وقت بیروت خبر دادند. براساس گزارش‌ها دو طرف درگیر حملات خود را متوقف کردند. همزمان با آغاز آتش‌بس، رسانه‌های لبنانی از شروع بازگشت آوارگان به مناطق جنوبی لبنان خبر دادند. البته ساعتی بعد؛ ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که با آغاز آتش‌بس، نظامیان این رژیم در مواضع خود در داخل خاک لبنان حضور دارند و هنوز خارج نشده‌اند.ارتش رژیم اسرائیل از آوارگان لبنانی خواست تا فعلا به سمت روستاهای جنوب لبنان حرکت نکنند چرا که این مناطق هنوز امن نیستند. اما طبق گزارش‌ها بسیاری از مردم که آتش‌بس را جشن گرفته‌اند؛ به خانه‌هایشان برگشته‌اند.
وبگاه اسرائیلی «حدشوت اسرائیل» بندهای توافق بین لبنان و رژیم اسرائیل را منتشر کرده. البته این مفاد رسما مورد تائید قرار نگرفته‌اند. اما بنا بر ادعای این منبع اسرائیلی و در حالی که هنوز اعلام رسمی از سوی منابع سیاسی و رسانه‌ای لبنانی در خصوص مفاد توافق آتش‌بس بین لبنان و رژیم اسرائیل صورت نگرفته است، بندهای آتش‌بس به قرار زیر است: اسرائیل هیچ عملیات نظامی هجومی ضد اهداف مختلف در لبنان، چه در روی زمین و چه در هوا و دریا انجام نخواهد داد. حزب‌الله و تمامی گروه‌های مسلح دیگر در اراضی لبنان هیچ اقدام هجومی علیه اسرائیل انجام نخواهند داد. اسرائیل و لبنان به اهمیت قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل متحد متعهد خواهند بود. این تعهدات حق اسرائیل یا لبنان در پیگیری حق اصیل خود در دفاع از خود را نقض نمی‌کند.
نیروهای امنیتی و نظامی رسمی در لبنان تنها گروه‌های مسلحی خواهند بود که اجازه حمل سلاح و به کارگیری نیرو در جنوب لبنان را دارند. هرگونه خرید یا واردات یا تولید سلاح یا مواد مرتبط با تسلیحات در لبنان باید زیر نظر دولت لبنان انجام شود. تمامی تأسیسات بدون مجوز که اقدام به تولید سلاح و مواد مرتبط با سلاح می‌کنند، باید برچیده شوند. تمامی زیرساخت‌ها و مواضع نظامی که به این تعهدات عمل نمی‌کنند، باید برچیده شوند و تمامی تسلیحات غیر مجاز در این رابطه باید مصادره گردند. باید کمیته‌ای تشکیل شود که مورد قبول طرفین اسرائیلی و لبنانی باشد و اقدام به نظارت و کمک به ضمانت اجرایی این تعهدات کند. اسرائیل و لبنان هرگونه نقض احتمالی تعهدات را به این کمیته و نیروهای یونیفل اطلاع خواهند داد. لبنان، نیروهای امنیتی رسمی خود و نیروهای نظامی‌اش را در طول مرزها و گذرگاه‌ها و خطی که حد فاصل منطقه جنوبی را مشخص کرده و در نقشه استقرار نیروها وجود دارد، مستقر می‌کند.
اسرائیل نیروهای خود را به صورت تدریجی و در طول مدت زمانی ۶۰ روزه به جنوب خط آبی عقب خواهد برد. آمریکا مسئول استمرار مذاکرات غیر مستقیم بین اسرائیل و لبنان برای رسیدن به مرزهای مورد توافق بین دو طرف است. هیچ منطقه بی طرفی در نقطه مرزی ایجاد نمی‌شود تا عناصر لبنانی خارج از خط درگیری‌ها باشند.
ضمن اینکه کانال ۱۳ رژیم صهیونیستی مدعی شده است که سند آمریکایی تهیه‌شده برای تسهیل آتش‌بس در لبنان، شامل بندهای محرمانه‌ای در زمینه همکاری واشنگتن و تل‌آویو در خصوص به اصطلاح مهار نفوذ ایران است.
کانال ۱۳ رژیم صهیونیستی به نقل از یکی از وزیران کابینه این رژیم که مدعی شده این سند را بررسی کرده، گفته که سران این رژیم عملاً واشنگتن را به‌عنوان بازیگری کلیدی وارد لبنان کرده اند، لذا این موضوع دستاوردی استراتژیک برای آنها به شمار می‌رود.
۳۱۱۳۱۲