ترامپ و تیم او چه خوابی برای اوکراین دیده‌اند؟ / بررسی مهمترین طرح‌های صلح
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل، حسن شکوهی نسب: «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا همواره مدعی حل‌وفصل سریع و زودهنگام بحران اوکراین که نزدیک به سه سال از عمر آن می‌گذرد، شده‌است. با این حال، او جزئیات مشخصی از برنامه یا استراتژی خود ارائه نکرده‌است.
بر اساس اظهارات عمومی ترامپ، چند نکته کلیدی در رویکرد وی برجسته است:
مذاکره مستقیم با رهبران: ترامپ گفته‌است که روابط نزدیکی با «ولادیمیر پوتین» و دیگر رهبران جهان دارد و می‌تواند از این روابط برای آغاز مذاکرات سریع استفاده کند. او تاکید کرده‌است که قدرت متقاعد کردن بالایی دارد و می‌تواند هر دو طرف را به توافق وادار کند.
فشار اقتصادی و سیاسی: ترامپ بارها از سیاست‌های دولت بایدن در قبال روسیه و اوکراین انتقاد کرده و گفته‌است که عدم استفاده مناسب از ابزارهای فشار اقتصادی و دیپلماتیک باعث طولانی شدن جنگ شده‌است. احتمالاً ترامپ از تحریم‌های هوشمندتر یا وعده کاهش فشار بر روسیه در ازای آتش‌بس استفاده خواهد کرد. خبرگزاری رویترز در این ارتباط نوشت: «مشاوران ترامپ تلاش دارند با سیاست چماق و هویج شامل تهدید اوکراین به قطع کمک‌ها در صورت مخالفت کردنش با مذاکرات و تهدید روسیه به تقویت کمک به اوکراین در صورت مخالفت با مذاکرات، کی‌یف و مسکو را بالاجبار پای میز مذاکره بنشانند.»
بازنگری در کمک‌های نظامی به اوکراین: ترامپ پیشتر گفته‌بود که ادامه جنگ به دلیل حمایت‌های نظامی گسترده از اوکراین است و ممکن است این حمایت‌ها را متوقف یا محدود کند تا طرفین مجبور به مذاکره شوند.
اولویت دادن به منافع آمریکا: او بارها تاکید کرده که پایان دادن به جنگ باید به گونه‌ای باشد که منافع آمریکا حفظ شود. این رویکرد می‌تواند شامل کاهش تعهدات آمریکا در اروپای شرقی و تمرکز بر منافع داخلی باشد.
بنابراین باوجود ادعای ترامپ مبنی بر حل فوری بحران اوکراین اما منتقدان معتقدند که ادعای او مبنی بر پایان دادن سریع به جنگ، بیش از حد خوش‌بینانه است چرا که جنگ روسیه و اوکراین ریشه در مسائل عمیق ژئوپلیتیکی و تاریخی دارد و نمی‌توان آن را صرفاً با مذاکره ساده حل کرد.
حال این پرسش به ذهن می‌رسد که تیم او چه طرح‌ها و برنامه‌هایی را تا به امروز در زمینه حل‌وفصل بحران اوکراین رسانه‌ای کرده‌اند؟
مهمترین طرح‌های پیشنهادی تیم ترامپ برای صلح اوکراین
یکی از مقام‌های سابق امنیت ملی ترامپ درگیر در انتقال دولت در آمریکا به رویترز گفت که سه پیشنهاد اصلی وجود دارد: نخست طرح «کیت کلاگ» گزینه‌ای که ترامپ به عنوان فرستاده در امور اوکراین و روسیه معرفی کرده، دوم طرح «جی دی ونس» معاون ترامپ و دیگری طرح «ریچارد گرنل» سرپرست سابق اطلاعاتی ترامپ و سفیر وی در آلمان.
رویترز در ادامه به جزئیات هر یک از طرح‌های یاد شده اشاره کرده که اساس آن مبتنی بر طرح تشویق و تنبیه برای مسکو و کی‌یف، است؛ بدین ترتیب که ترامپ سعی خواهد کرد دو طرف را مجبور به مذاکره و توافق کند.
طرح کلاگ؛ بر اساس این طرح، قسمتی از قلمروی اوکراین که به تصرف روسیه درآمده واگذار می‌شود و همزمان عضویت اوکراین در ناتو به تعویق خواهد افتاد.
طرح جی دی ونس؛ این طرح مخالف ارسال کمک به اوکراین است و شامل ایجاد یک منطقه غیرنظامی در خطوط مقدم می‌شود که برای جلوگیری از تهاجمات بیشتر روسیه، «به شدت مستحکم» می‌شود. وی نیز مانند کلاگ عضویت اوکراین را در ناتو رد کرده‌است.
طرح گرنل؛ طرح سوم که از سوی گرنل ارائه شده، شامل ایجاد مناطق خودمختار در شرق اوکراین است. وی نیز عضویت اوکراین را در ناتو بر اساس منافع آمریکا ندانسته است.
این سه طرح از سوی نزدیکان ترامپ در حالی رسانه‌ای شده‌است که به نوشته رویترز، چهار مشاور ترامپ که نامشان را فاش نکردند، گفتند ترامپ تا همین هفته قبل نیز هنوز هیچ کارگروهی برای تدوین یک طرح صلح برای اوکراین تشکیل نداده و صرفاً چند مشاور او ایده‌های خود برای چنین طرحی را بین خودشان در مجامع عمومی و در برخی موارد نیز خطاب به ترامپ مطرح کرده‌اند. در نهایت ارائه هرگونه طرح صلح برای جنگ اوکراین وابسته به انجام تعاملات شخصی مستقیم بین ترامپ، پوتین و زلنسکی است.
رویارویی ناتو با روسیه در زمین اوکراین
مقام‌های روسی بارها تاکید کرده‌اند که جنگ کنونی بین مسکو و ناتو است اگر چه در ظاهر نبرد با اوکراین به جهان القا می‌شود. نمونه آشکار آن موشک‌های دوربرد «اتکمز» آمریکایی، «اسکالپ» فرانسوی و مین‌های ضدنفر است که طی هفته‌های اخیر کشورهای عضو ناتو در کنار بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار کمک قبلی، در اختیار اوکراین قرار داده‌اند.
دلیل تشدید این کمک‌ها نه به موضوع عضویت اوکراین در ناتو بلکه به آتش‌بس احتمالی در دولت ترامپ ارتباط می‌یابد. تقریباً تمامی مشاوران ترامپ بر تعویق الحاق اوکراین به ناتو اتفاق نظر دارند. چند روز پیش «پائولو رانگل» وزیر امور خارجه پرتغال طی سخنانی با اشاره به اینکه هنوز چارچوب زمانی برای عضویت رسمی اوکراین در ناتو مشخص نشده‌است، آغاز روند الحاق را در سال ۲۰۲۵ محتمل دانست.
بنابراین آنچه باعث افزایش چشمگیر کمک‌های غربی به اوکراین و در مقابل، شدت‌یابی حمله‌های ارتش روسیه شده‌است، بند مشترکی است که در بیشتر طرح‌های پیشنهادی آتش‌بس به چشم می‌خورد؛ بندی با محتوای توافق بر سر مرزهای کنونی.
خبرگزاری رویترز بر اساس تحلیل‌های به عمل آمده از مصاحبه‌های مشاوران ترامپ، طرح وی را که متعهد به پایان ۲۴ ساعته جنگ در اوکراین شده را شامل واگذاری بخش بزرگی از قلمروی این کشور به روسیه دانست.
اظهارات تازه «ینس استولتنبرگ» دبیر کل سابق ناتو نیز موید این موضوع است و او طی مصاحبه با یک رسانه آلمانی گفت که اعتقاد دارد اجرای آتش‌بس در اوکراین با اعطای امتیازهای ارضی به روسیه قابل انجام است.
روسیه در حال حاضر کنترل تمام کریمه را در اختیار دارد و از زمان آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲ نزدیک به ۸۰ درصد از دونباس که شامل دونتسک و لوهانسک است و همچنین بیش از ۷۰ درصد از زاپوریژیا و خرسون را تصرف کرده‌است.
با توجه به توافق و دست برتر روسیه در میدان نبرد، برخی ناظران و حتی مقام‌های دولت ترامپ بر این باورند که پوتین احتمالاً مایل به تعامل با اوکراین نباشد زیرا شاهد تداوم پیروزی‌ها و فتوحات ارضی بیشتر خواهد بود. همین موضوع به نگرانی ناتو و متحدان اروپایی اوکراین دامن زده‌است تا با ارسال جنگ‌افزارهای مؤثرتر از قبیل موشک‌های بالستیک دوربرد در میدان نبرد، معادله جنگ رو به نفع خود تغییر دهند.