معضلی به نام اجاق کوری در روستاهای صعب‌العبور
مهسا بهادری: بیست سال پیش، کاظم، فیلمساز پیری در مورد نازایی زنان روستایشان، فیلم مستندی می‌سازد که در آن زمان راش‌های فیلم او توسط زنان روستا دزدیده شده و از بین می‌رود؛ حالا بعد از بیست سال متوجه می‌شود که مشکل نازایی از زنان روستا نبوده و این بار کاظم تصمیم می‌گیرد تا فیلمی بسازد تا حقیقت نهفته این ماجرا را آشکار سازد و در مسیر ساخت فیلم با مشکلات بزرگ‌تری مواجه می‌شود.
زبان فیلم ترکی است، فضای آرام و دوست داشتنی دارد و همه بازیگرانش هم نابازیگرانی هستند که درکنار هم قرار گرفتنشان سبب شده تا یک درام تبدیل به کمدی شود.
به همین بهانه با رضا جمالی کارگردان فیلم سینمایی «سونسوز» به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
تا چه میزان دغدغه زنان داشتید که سراغ چنین سوژه‌ای رفتید؟
سال‌ها پیش اتفاقات مختلفی را از اطرافیان و آشنایان در مورد نازایی گروهی از زنان شنیده بودم و اینکه همسرانشان به دلیل بچه دار نشدن آنها اقدام به ازدواج مجدد نموده و حق و حقوق آنها را پایمال می کردند. البته همانطور که در فیلم «سونسوز» به آن اشاره کردم مردانی هم هستند که تا آخر عمر به همسرانشان وفادار بوده و برچسب اجاق کوربودن برایشان هیچ اهمیتی نداشته و تحت هیچ شرایطی همسرشان را ترک نکرده‌اند. طبق صحبت‌هایی که در این باب می‌شنیدم به ذهنم خطور کرد که در یکی از فیلم‌هایم به این موضوع بپردازم و از آنجایی که استقبال خوبی در عرصه ملی و بین المللی از فیلم کوتاه «کات» شد تصمیم گرفتم با بسط دادن همین موضوع و اضافه کردن فراز و فرودهایی به آن فیلم بلند «سونسوز» را بسازم.
آیا این فرهنگ اصطلاح اجاق کور همچنان در برخی از مناطق وجود داره؟
خوشبختانه امروزه با افزایش آگاهی مردم نسبت به مسائل مربوط به ناباروری و مراجعه به پزشکان متخصص و مراکز درمان ناباروری عمده‌ای از مشکلات نازایی و عقیمی مردان برطرف شده و اکثر آنان با کمک امکانات پیشرفته در خصوص باروری می توانند صاحب فرزند شوند. از این رو می توان گفت که اصطلاح اجاق کوری در جامعه امروزی بسیار کمرنگ تر از گذشته شده است البته ممکن است در بعضی مناطق روستایی صعب العبوری که براحتی دسترسی به شهر و مراکز درمانی ندارند این مشکل همچنان باقی مانده و زوج نابارور را با چالش‌هایی روبرو کند و اصطلاح اجاق کوری همچنان در این مناطق به کار گرفته شود.
اینکه زبان کار متفاوت است باعث ایجاد نگرانی شما نشد که احیانا اثر نتواند با مخاطب تعامل برقرار کند؟
به نظر من بیشتر از زبان، نوع روایت و داستان و فرم و ساختار فیلم است که باید جذابیت داشته و مخاطب پسند باشد. در صورتی که فیلم ، داستان روان و جذابی داشته باشد دیگر برای مخاطب مهم نخواهد بود که فیلم با چه زبانی تولید شده است و با اشتیاق و کنجکاوی فیلم را تا آخر دنبال خواهد کرد . با توجه به بازتاب های گسترده در عرصه بین الملل در این باب هیچ نگرانی ندارم چراکه مخاطبان غیر ایرانی زیادی از سراسر جهان با این فیلم ارتباط بر قرار کرده و پس از دیدن فیلم، نظرات مثبتی را برای فیلم من نوشته‌اند . مخاطب خارجی همانند کسی که گویی سالهاست در فرهنگ بومی آذربایجان زندگی می‌کرده با وقایع مختلف فیلم «سونسوز» گریسته و خندیده و با شخصیت های مظلوم فیلم همزاد پنداری کرده است. امیدوارم که مخاطبان عزیز داخل کشور نیز بخوبی با فیلم سونسوز ارتباط برقرار کنند.
بازیگران سریال در واقعیت ترک زبان هستند؟
زبان همه بازیگران فیلم سونسوز آذری و همه از استان اردبیل هستند . ما برای اینکه داستان باورپذیر و نزدیک به واقعیت باشد از بازیگران و نابازیگران بومی و آذری زبان منطقه ی اردبیل استفاده کردیم .حتی تنها بازیگر چهره فیلم خانم مریم مومن نیز اصالتا آذری زبان و اهل مشگین شهر استان اردبیل است و لهجه ای نزدیک به لهجه دیگر بازیگران دارد که ایشان هم توانسته است بخوبی از پس نقش خانم دکتر بر بیاید.
این اثر تا چه اندازه در راستای افزایش فرزندآوری است؟
من دوست دارم برداشت خود مخاطب باشد اما احساس می‌کنم که نسبت به این ماجرا باید یک هشدار می‌داد این مسئله از گذشته آمده و همین الان گریبان‌گیر نسل‌هایی دشه که نمی‌توانند بچه دار شوند.
در این فیلم تلاش شده تا نسبت به نبود فرزند هشدار داده شود.
من وقتی یک خانم ۵۰ ساله را می‌بینم که زایش انجام می‌دهد اتفاق فوق‌العاده‌ای رقم می‌خورد.
اگر ببینید نبود فرزند در این فیلم فضا را ساکت کرده بود من در این فیلم بحث بقا را مطرح کردم و خواستم ماجرای زندگی را روایت کنم اما این واقعیت جامعه ما است گه چنین اتفاقی دز حال رخ دادن است.
این روستا فرضی است یا بخشی از آن با واقعیت گره خورده است؟
خب این روستا کنترل شده است و قالب مستند گونه هم دارم اما بعدتر متوجه شدیم که روستاهایی وجود دارند که دسترسی به امکانات و خدمات درمانی ندارند.
ساخت فیلم به زبان ترکی در سال‌های گذشته تا چه اندازه مشوق شما برای ساخت این اثر به زبان ترکی بود؟
من همیشه از فیلم کوتاه الهام گرفتم اما خیلی خوشحالم که در سال‌های گذشته فیلم پوست، آپاراتچی، او، آتابای ساخته شده است که باعث ایجاد موج شده و ترک‌ها بسیار دوست دارند که از فرهنگ خودشان و با زبان خودشان هم اثری نمایش داده شود.
۲۴۵۲۴۵