علی ملاقلی‌پور: آگاهانه می‌خواهند سینمای اجتماعی نباشد

خبرگزاری مهر

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست تازه «سینما رو به آینده» با عنوان «چالش‌های سینمای ایران، در دولت جدید» روز شنبه ۱۰ آذر با حضور مسعود اطیابی، امیررضا مافی، علی ملاقلی‌پور به میزبانی امیر قادری و به همت سازمان سینمایی سوره برگزار شد.

مسعود اطیابی در ابتدای صحبت‌های خود درباره چالش‌های دولت جدید گفت: سینمای ایران همیشه دچار چالش است و بخش عمده سینما نباید تکلیف خود را با دولت ها مشخص کند و این مساله دور از بلوغ سیاسی است. سینما باید بدون توجه به هر تغییری راه خود را پیش ببرد و نیازمند مدیریت شدن نباشد. باید در زمینه مدیریت سینما تعادلی پیدا شود و نباید به طور کلی نقش دولت ها را حذف کرد.

وی افزود: توجه به مسائل شبه رسانه‌ها و هجمه های گفتگومحور، دولت را تحت فشار قرار می‌دهد و به محض تحت فشار قرار گرفتن بازی می‌خورند. مثلاً الان سینمای کمدی موفقیتی دارد ولی هجمه بزرگی توسط روزنامه جوان ایجاد می‌شود و پروانه ساخت از آن هجمه تاثیر می‌گیرد. خود من در هفت ماه گذشته ۷ یا ۸ فیلمنامه ارائه دادم و رد شده است. سینما باید در همه گونه ها تقویت شود. پیش‌بینی من نسبت به آینده سینما این است که ما در آینده چیزی به نام بازیگرمحوری یا کارگردان محوری نخواهیم داشت و کمپانی ها محور خواهند بود.

سینمای اجتماعی ناامنی به مردم داده است

امیر قادری در ادامه گفت: حتی در دوران کلاسیک سینمای آمریکا هر کمپانی ویژگی های اخلاقی خود را داشت و درباره آن‌ها فیلم می‌ساخت. من فکر می‌کنم خود نهادهایی مانند سازمان اوج، سازمان سینمایی سوره و … تبدیل به کمپانی می شوند.

اطیابی بیان کرد: این ارگان‌ها می توانند تبدیل به کمپانی هایی شوند که مورد وثوق مردم شده و نیازی به مجوز از دولت نداشته باشند. هرچه سینما را وادار به رقابت کنیم، در ۱۰ سال آینده با محصولاتی مواجه می شویم که متفاوت خواهند بود. اگر به جایی برسیم که دولت با نهادهای خصوصی رقابت کند، این اتفاق باعث پیشرفت ما می‌شود. از طرفی به نظر من سینمای اجتماعی ناامنی به مردم داده است و مردم به آن اعتماد ندارند.

در ادامه علی ملاقلی پور گفت: ایده کمپانی شدن ما را به این سمت می‌برد که هر کدام از این کمپانی‌ها باید سینما داشته باشند. چگونه است که فیلمی در اکران ۱۸۰ سالن و دیگری ۸۰ سالن دارد؟ به این دلیل که از قبل مشخص شده است که کدام فیلم باید بیشتر بفروشد. سازمان اوج و حوزه هنری و بخش های خصوصی شاید رشد داشته باشند اما ما باید ببینیم که سینما چه است و ما چه انتظارهایی از آن داریم. ذات سینما صنعت، هنر و رسانه است و امروزه عنصر هنر از بین رفته است. آینده سینما جدای از هنر است. تمام این عناصر کنار هم سینما می شوند. من امروزه از سینما انتظار دارم که تمام المان‌ها را در خودش داشته باشد و مردم را یک پله رشد دهد، ولی سینمای ما امروز مردم را ۱۰ پله عقب می اندازد.

آگاهانه می‌خواهند سینمای اجتماعی نباشد

وی افزود: آگاهانه می‌خواهند که سینمای اجتماعی نباشد. امروزه دیگر چه کسی سرمایه گذار یک فیلم اجتماعی می‌شود؟ سینمای اجتماعی هیچ صاحبی ندارد و هیچ کجا پای سرمایه گذاری آن نمی ایستند. خیلی ها می خواهند ملودرام اجتماعی کار کنند ولی نمی گذارند، زیرا این سینما اندیشه دارد و باعث رشد مردم می شود.

این فیلمساز عنوان کرد: یکی از مسائل اصلی ما این است که در سینما یک ژانر حکومتی داریم و این نوع فیلم‌ها نگاه روزنامه‌ای دارند. کسی هم اکنون پاسخگو نیست که این فیلم‌ها چه تاثیری داشته‌اند. هالیوود هر پنج سال یک فیلم درجه یک رو می کند ولی در کشور ما باید در جشنواره فجر شش فیلم این چنینی ببینیم چون بیلان کاری مدیران است.

ملاقلی‌پور بیان کرد: مصیبت ما رسانه های اصولگرا هستند که می گویند دولبه فیلم جنگی ساختی و بعد رفتی. اصلاً مگر راه دیگری هم وجود دارد؟ این سیستم افراد را دورو بار می آورد.

ملاقلی‌پور گفت: هر سال در جشنواره فیلم فجر حتماً چند جایزه به فیلم‌هایی که تیر و تفنگ دارند، داده می‌شود. مساله من سینمایی است که اندیشه در آن باشد.

در آینده با سینما به شکل امروزی خداحافظی می‌کنیم و هوش مصنوعی سینما را تغییر می‌دهد

در بخش دیگری از این نشست امیررضا مافی گفت: مباحث مهم و متنوعی مطرح شد و توضیح هرکدام دقایق طولانی نیاز دارد. می خواستم درباره راهکار آینده بگویم ولی شاید اولویت این باشد که صحبت های دوستان را تکمیل کنم. در بحث کمپانی فهم من این است که در آینده با سینما به شکل امروزی خداحافظی می‌کنیم و هوش مصنوعی سینما را تغییر می دهد و این مساله قطعی است. وقتی هوش مصنوعی خلاق بشود، همه هنرها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هر مدیر فرهنگی باید از نظر صنفی و ماهوی به آینده سینما بپردازد. خارج از ایران خیلی مفصل درباره این مساله صحبت می شود ولی در ایران دعواهای همیشگی در جریان است.

وی افزود: من سال ها مدیری بوده ام که در حوزه هنری فعالیت می‌کردم. می توانم شهادت بدهم که هیچ نهاد خارجی در این سال‌ها با من تماس نگرفته که درباره فلان موضوع فیلم بسازید. در حوزه نقد ولی تماس های متعددی داشتم که این حرف ها را بزن و نزن. من مواجهه‌های سلیقه ای زیادی با آثار دیدم مثلاً در انیمیشن «مسافری از گانورا» من را نقد و ضد انقلاب خطاب کردند.

مافی عنوان کرد: بدون شک ما باید برای رسیدن به این مهم شفاف شویم. هر کسی با من کار کرده است قرارداد کارش را گفته‌ام. آن چیزی که ما از آن آسیب می بینیم این است که همه کارهایمان در هاله‌ای از ابهام باشد. ما حتی انتخاب رئیس سازمان سینمایی را هم به صورت شفاف نگفتیم. چرا آقای زین العابدین از فارابی رفت و سرپرست تعیین شد؟ وقتی شفاف صحبت نمی کنیم و گمان می کنیم هر شفافیتی موجب سواستفاده می شود، فکر می کنیم که همیشه دست های بیرونی هستند که اثر می گذارند و دچار توهم توطئه می شویم.

وی افزود: درباره حجاب در سینما بارها گفته ام که باید به حجاب کامل قائل باشیم یا حجاب عرفی؟ در انیمیشن «مسافری از گانورا» من برای حجاب کاراکتر پزشک با چالش‌های عجیبی مواجه بودم. اینکه ما مسائل جامعه مسلمانان را به آن کاراکتر نسبت بدهیم، درست نیست.

مافی گفت: ما سعی کردیم کلاً فکر نکنیم و هر کس فکر می‌کند با آن مساله پیدا می کنیم. خیلی از مشکلات امروز محصول فکر نکردن است. ما بعضی چیزهای بدیهی را در حوزه فرهنگ انکار می کنیم و دچار فقدان عقلانیت در عرصه فرهنگ و هنر هستیم.

مافی گفت: ما در سینمای ایران از فقدان عقلانیت رنج می بریم. از نداشتن یک افق و راهبرد مشخص هم رنج می بریم. آنقدر از راهبرد استفاده بد کردیم که این واژه هم مبتذل شده است. از نظر اقتصادی در سینما شفافیت نداریم. ما به عنوان نهاد حاکمیتی اجازه این را نداریم با حوزه خصوصی وارد رقابت شویم. اگر من نتوانم فیلم نافع بسازم و خانواده‌ها را با خودم همراه کنم، حتما باید پاسخگو باشم.

اطیابی در ادامه این برنامه گفت: ما ناچار هستیم در سینما به سمت کمپانی شدن برویم، چون مرجعیت مردم برای رفتن به سینما در آینده تغییر خواهد کرد. سینمای آینده منوط به اقتصاد است. مالیات ارزش افزوده از سینمای من به اندازه بودجه کل سینماست. در ۱۰ سال آینده باید سینمای خودت را طوری بسازی که بقیه را مجبور کنی تا در مسیر تو حرکت کنند. وجود من هم برای دولت منفعت دارد زیرا اگر چهار فیلم پرفروش اکران نشود، سازمان سینمایی تعطیل می شود. من تاثیر سینما بر مردم را بررسی کردم. برخی سرگرمی و خنده نیاز دارند و من این را انتخاب کردم. وقتی قرار است صبر کنید تا کشف شوید و کسی شما را بسازد، سخت اشتباه کرده اید.

وی تاکید کرد: سینمای اجتماعی خودش، خودش را از رقابت خارج کرده است. فیلم هایی که نتوانند مخاطب را جذب کنند از رده خارج می شوند.

ملاقلی پور گفت: در حوزه مدیریت می گویند که این آدم و فیلمش باید بسوزند. آقای محمد حمزه ای فیلم «کاپیتان» را با حمایت فارابی تولید کرد. فارابی دستور داد که فیلمش بسوزد و درواقع فیلم ایشان را صاحب خود فیلم سوزاند. فیلم «قندون جهیزیه» در فروش خوب بود و من چند سال است که قسمت دوم آن را نوشته‌ام اما نمی گذارند آن را بسازم. احسان بیگلری فیلم «برادرم خسرو» را ساخت و فیلم موفقی هم بود اما دیگر نگذاشتند او فیلم بسازد. سینمای اندیشه‌ورز به این معنا نیست که نباید گیشه داشته باشد.

محمد حمزه ای، کارگردان فیلم «کاپیتان» که در جمع حضور داشت، بیان کرد: آقای مافی به نکته مهمی اشاره کردند و ما در آینده، سینمای این چنینی به شکل فیزیکی نخواهیم داشت. هرچند ما چندسال عقب تر از دنیا هستیم، ولی در آینده چیزی از سینما نخواهیم داشت. من از سینمای کوتاه آمدم و فیلم کوتاه محصول آدم هایی است که هیچ قاعده ای را نمی پذیرند.

هوش مصنوعی تغییراتی در ساختار ایجاد می‌کند ولی سینما از بین نمی‌رود

اطیابی گفت: من همین الان هم در برخی از کارهایم از هوش مصنوعی بهره گرفتم. صحبت من این است که کمپانی می تواند سوار بر هوش مصنوعی شود. بیست سال پیش در رستوران ها نیز غذای سنتی از بین رفت، ولی برگشت مردم به غذاهای سنتی شکل گرفته است. شما باید آماده هوش مصنوعی باشید. هوش مصنوعی تغییراتی در ساختار ایجاد می‌کند ولی سینما از بین نمی رود.

قادری گفت: من فکر می‌کنم هیچ پدیده اصیلی از بین نمی رود. به طور مثال هیچ کتاب الکترونیک و صوتی، جای کتاب کاغذی را نمی گیرد.

مافی بیان کرد: پس از شیوع کرونا، جریان فیلم کمدی و کودک و نوجوان شکل گرفت. فیلمی که دیدن آن روی پرده سینما ارزشمند است، می تواند گونه سوم باشد. فیلم هایی در سینما می مانند که دیدنی باشند. سینمای اجتماعی باید در قواره پرده سینما اثر تولید کند.

وی افزود: ما نگاه خوشبینانه‌ای به هوش مصنوعی داریم مثلاً بعد از دوره توسعه شبکه های اجتماعی فاعلیت انسان دچار اشکال شد. در عصر هوش مصنوعی درواقع ما به یک ماشین نامتناهی آموزش می‌دهیم. بدین صورت که یک روز از خواب بیدار می شوید و به هوش مصنوعی می گویید و او تمام نیازهای شما را پاسخ می‌دهد. دو مساله در انسان باید رشد کند؛ شهود و تخیل. سینما بعد از تحقق هوش مصنوعی برای قشر فاخر جامعه فیلم نمی‌سازد.

ملاقلی‌پور بیان کرد: مدیران ما نباید دنبال بیلان کاری باشند. دوره سیف الله داد که می گویند دوره موفقی بوده به این دلیل بوده است که او از جنس سینما بود. من به آقای خزاعی هم این مشکلات را گفتم. بعد از اتفاقات سال ۱۴۰۱ تنها راهی که بتوان بدنه سینما را جمع کرد، ملودرام اجتماعی است و گفتند کسی این چیزها را نمی‌خواهد. این را هم بگویم آینده کاری بازیگرهای ما نباید ممنوع الکاری باشد. وقتی اندیشه نباشد، سینما نخواهیم داشت. سینما باید با اندیشه پیش برود. ما مسائل را حل نکردیم و فرار کردیم. پانته آ بهرام اکنون نیست. این آدم هنرمند است و ما باید با او دیالوگ برقرار کنیم. هنگامه قاضیانی و این همه ممنوع الکاری یعنی چه؟ به نظر من آینده سینما از طریق دولت مبهم است.

اطیابی درباره آینده سینما گفت: راه آینده سینما مقاومت است و من به شخصه آن‌قدر پافشاری می‌کنم تا پیشنهادمان را بپذیرند. با دولت نباید کاری داشت.

امیررضا مافی در پایان بیان کرد: به نظر من رائد فریدزاده باید به خودش بیاید. در شرایط پیچیده ای هستیم. ما سینمای اندیشه ورز نداریم. سینمای ما نمی داند چه می‌خواهد بکند. ما هنوز نمی توانیم تعریفی از زیبایی و لذت ارائه کنیم. ما اکنون باید راهکار فلسفی برای آینده سینما و اقتصاد سینما داشته باشیم.

سلسله نشست های «سینما رو به آینده» با هدف واکاوی راهکارها و مشکلات پیش روی سینمای ایران به همت سازمان سینمایی سوره با میزبانی امیر قادری و با حضور صاحب نظران سینمایی و فیلمسازان از طیف های مختلف به صورت ماهانه در پردیس سینمایی آزادی برگزار می‌شود.