پیشینه جشنواره «نوجوونیم» و جزئیات سومین دوره آن؛ تلاش برای کنشگری نوجوانان
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب – زینب رازدشت: دوره نوجوانی از مراحل مهم و حساس زندگی هر شخصی محسوب می‌شود که بر روی سلامت روان و شخصیت فرد تا دوران بزرگسانی تاثیرگذار خواهد بود. بسیاری از مشکلات جسمانی، اجتماعی و روانی افراد در بزرگسالی، ریشه در دوران بلوغ و نوجوانی دارد. نوجوانی دوره‌ای بوده که از عصر مدرنیته و زندگی شهرنشینی به دوره‌های زندگی اضافه شده است. در گذشته فرد پس از دوران کودکی به دوران بزرگسالی وارد می‌شد و مسئولیت‌ها و وظایف مختلفی را برعهده می‌گرفت.
حال در عصر شهرنشینی، دوره نوجوانی و چالش‌هایی که نوجوان باید با آنها دست و پنجه نرم کند، بسیار حائز اهمیت بوده و خانواده و جامعه باید با آگاهی و درک بالا نسبت به نوجوانان رفتار کنند. نزدیک به سه سالی می‌شود که جشنواره «نوجونیم» توسط معاونت فرهنگی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران درحال برگزاری است.
به همین بهانه گفتگویی با حمیدرضا خونویی معاون فرهنگی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران انجام داده‌ایم.
مشروح این‌گفتگو در ادامه می‌آید؛
* آقای خونویی ایده جشنواره «نوجوونیم» از کجا شکل گرفت و چگونه امروز به ایستگاه سوم رسیده است؟
ایده جشنواره «نوجوونیم» در راستای آشنایی بیشتر نوجوان ها با فضای فرهنگسرا و مراکز فرهنگی سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران شکل گرفت. اولین دوره این جشنواره سال ۱۴۰۱ در همه فرهنگسراهای شهر تهران برگزار شد و نزدیک به ۶ هزار نوجوان از سطح تهران در دوره اول شرکت کردند. بنابراین استقبال نوجوانان از این جشنواره و دستیابی به نتایج مثبت ما را به این فکر واداشت که دومین دوره آن را در سال ۱۴۰۲ برگزار کنیم.
مهم ترین هدف مان در ایستگاه اول جشنواره «نوجوونیم» ایجاد فضایی برای ارتباط جدی تر نوجوانان و مراکز فرهنگی شهر بود. به همین دلیل جشنواره را به گونه‌ای طراحی کردیم تا نوجوانان بیشتری با فضای فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران آشنا شوند.
قرار است نیمه اول دی ماه هر یک از نوجوانانی که ایده‌های‌شان از مرحله شاخص‌های اولیه عبور کرده است، به صورت حضوری در جلسه ای حضور داشته باشند و ایده‌های‌شان به صورت مستقل توسط هیأت داوران بررسی شود دوره اول جشنواره از فضای متنوعی برخوردار بود و رشته های مختلف فرهنگی و هنری نوجوانان بیشتری را به خود جذب کرد، تا جایی که در همان ایستگاه اول به بخشی از هدف مان که کشف استعدادهای نوجوانان بود، دست یافتیم. زیرا در دوره اول جشنواره رویکردمان شناخت استعدادهای فرهنگی و هنری نوجوانان بود.
دومین جشنواره «نوجوونیم» سال ۱۴۰۲ برگزار شد که در آن جشنواره نزدیک به ۱۱ هزار نوجوان شرکت کردند. افزایش تعداد شرکت کنندگان در ایستگاه دوم جشنواره نشان از آن بود که تا حدودی توانسته بودیم نظر نوجوانان را جلب کنیم. هم اکنون در حال برگزاری سومین جشنواره «نوجوونیم» در میان سطح کلیه فرهنگسرای شهرتهران هستیم. ثبت نام مرحله اول جشنواره به پایان رسیده است و براساس اعلام دبیرخانه نزدیک به ۱۷ هزار و ۱۵ نوجوان در این دوره شرکت کرده اند.
* در ایستگاه سوم جشنواره تعداد شرکت کنندگان نوجوان نسبت به دو دوره قبل افزایش یافته است. این دوره تفاوتی نسبت به دوره های قبلی دارد؟
بله همینطور است. در این دوره شاهد تفاوت عمده ای در برگزاری جشنواره نسبت به دو دوره قبل بودیم. به این معنا که جشنواره را از فضای استعدادیابی در رشته‌های مختلف فرهنگی و هنری به فضای استعدادیابی در حوزه شناسایی نوجوانان کنشگر فرهنگی تغییر کرد.
سومین دوره جشنواره «نوجوونیم» دارای سه محور اساسی بود. ایده پردازی برای حل یک مسأله فرهنگی توسط نوجوان اولین محور در این دوره از جشنواره بود. بر این اساس نوجوان در سایتی که در فراخوان از طریق فرهنگسرا، مدارس و محلات تهران اعلام شده بود، ایده خود را در فرم الکترونیکی ثبت می کرد. نوجوان در آن فرم ابتدا به تشریح مسأله فرهنگی می پرداخت و در ادامه راه حلی که به ذهنش می رسید را در آن فرم پیشنهاد می‌کرد.
دومین محور جشنواره طراحی یک کسب و کار فرهنگی توسط نوجوان بود. یعنی نوجوان از همان طریقی که عرض کردم ایده خود را برای کسب و کار فرهنگی به ثبت می رساند. طراحی رویداد فرهنگی سومین محور این دوره از جشنواره است. منظور از رویداد فرهنگی ناظر بر مسأله نیست بلکه صرفاً یک رویداد فرهنگی است.
* ۱۷ هزار و ۱۵ نوجوان ایده خود را در دبیرخانه سومین جشنواره «نوجوونیم» به ثبت رسانده‌اند. جزئی‌تر بگویید چه تعداد ایده در محورهای چالش‌های حل مسائل فرهنگی، طراحی کسب و کار فرهنگی و طراحی رویدادهای فرهنگی هستند؟
در مجموع ۱۷ هزار و ۱۵ ایده در دبیرخانه سومین جشنواره «نوجوونیم» ثبت شده که از این تعداد ۷ هزار و ۷۴۱ ایده در حوزه حل مسائل فرهنگی، چهارهزار و ۶۳۳ ایده در حوزه کسب و کار فرهنگی و چهارهزار و ۶۴۱ ایده در حوزه طراحی رویداد فرهنگی هستند.
هم اکنون ثبت نام به پایان رسیده و وارد مرحله‌ای شده‌ایم که هر فرهنگسرا تعداد ایده‌هایی را که به دبیرخانه ارسال شده بررسی کنند. قرار است نیمه اول دی هر یک از نوجوانانی که ایده‌های‌شان از مرحله شاخص‌های اولیه عبور کرده است، به صورت حضوری در جلسه ای حضور داشته باشند و ایده‌های‌شان به صورت مستقل توسط هیأت داوران بررسی شود. در نهایت هر یک از ۳۴ فرهنگسرای شهر تهران، یک نوجوان برتر در حوزه چالش های حل مسائل فرهنگی، یک نوجوان برتر در حوزه طراحی کسب و کار فرهنگی و یک نوجوان برتر در حوزه طراحی رویدادهای فرهنگی را انتخاب خواهند کرد.
در مرحله نهایی ۱۰۲ نوجوان برگزیده به رقابت با یکدیگر می‌پردازند و در مراسم اختتامیه صاحبان ایده‌های برتر معرفی می‌شوند. پیش بینی می‌شود که مراسم اختتامیه در ماه بهمن باشد.
* پس از معرفی صاحبان ایده‌های برتر چه برنامه‌ای برای آنها دارید؟
برگزیدگان به حلقه های هویتی فرهنگسرا متصل می‌شوند. البته برگزیدگان دو دوره جشنواره «نوجوونیم» براساس علاقمندی‌شان به این حلقه‌ها وارد شده اند. نوجوانان در حلقه‌های هویتی کارهای میدانی انجام می‌دهند. حلقه‌های هویتی شامل «حلقه بچه‌های کتابخون» در حوزه کنشگری و کتاب، «حلقه بچه‌های رستا» در حوزه تفکر و گفتگو، «حلقه بچه‌های ایران آینده» در حوزه نویسندگی و رؤیاپردازی است. همچنین قرار است برگزیدگان هر منطقه به جمع مشاوران نوجوان مدیر منطقه بپیوندند و در حوزه طراحی برنامه‌های فرهنگی مشاوره دهند.
* معیارهای سومین جشنواره نوجوونیم برای انتخاب نوجوانان برتر چه مواردی است؟
هر کدام از ۳۴ فرهنگسرای شهر تهران در مناطق مختلف با نیازهای متفاوت قرار دارد. بنابراین طراحی شاخص ها به صورت متمرکز در ستاد جشنواره کار اشتباه است. به همین دلیل طراحی شاخص ها را به هر منطقه واگذار کردیم زیرا معتقدیم که آنها بیشتر بر مسائل فرهنگی منطقه شان واقف هستند.
یکی از وظایف و اختیارات دبیرخانه های منطقه طراحی همین شاخص هاست. در کنار این شاخص ها، سه شاخص کلی را برای نوجوانی که مستعد کنشگری فرهنگی است، در نظر گرفته ایم.
اولین شاخص این است که نوجوان بتواند مسائل فرهنگی اطراف خود را ببیند. این امر ناظر بر محور اول جشنواره یعنی چالش های حل مسائل فرهنگی است و نوجوان باید ایده‌ای برای رفع این چالش داشته باشد.
مهم ترین هدف مان در ایستگاه اول جشنواره «نوجوونیم» ایجاد فضایی برای ارتباط جدی تر نوجوانان و مراکز فرهنگی شهر بود. به همین دلیل جشنواره را به گونه‌ای طراحی کردیم تا نوجوانان بیشتری با فضای فرهنگی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران آشنا شوند شاخص دیگر که ناظر بر دومین محور جشنواره «طراحی کسب و کار فرهنگی» است، نگاه نوجوان به موضوع فرهنگ باید در فضای اقتصاد فرهنگ باشد. یعنی اگر ایده و فکری برای راه اندازی کسب و کار فرهنگی دارد و به نوعی مستعد کنشگری است، باید در این راستا باشد.
سومین شاخص مان که ناظر بر سومین محور جشنواره «طراحی رویدادهای فرهنگی» است، نوجوان باید طرح های ایجابی داشته باشد. یعنی ایده هایش شامل اتفاقات فرهنگی شود.
این سه شاخص، متناظر با سه محور طراحی شده جشنواره است اما به صورت جزئی مسائل فرهنگی هر منطقه ای با دیگر منطقه متفاوت از یکدیگر است. برای مثال مسائل فرهنگی منطقه ۲۰ را با مسائل فرهنگی منطقه ۵ یکسان ندیدیم. ایده ها متناسب با مناطق مختلف شهر تهران است و شاخص ها به صورت منطقه ای تعیین شده و در نهایت توسط هیأت داوران بررسی می شود.
* با تغییر مدیریتی، آینده برخی از جشنواره‌ها نامعلوم و برگزاری برخی از آنها هم متوقف می شود. ممکن است جشنواره نوجوونیم هم با تغییر مدیریتی، متوقف شود؟
موضوع نوجوان و پرداختن به نوجوان در فضای فرهنگی از جمله موضوعی است که همه نهادهای فرهنگی نسبت به آن اتفاق نظر دارند. یعنی موضوعی نیست که چند نفر براساس دغدغه فردی و شخصی روی آن تمرکز کرده باشند. قاعدتاً با ظرفیتی که سازمان فرهنگی در مراکز دارد، مدیران آینده از این ظرفیت استفاده خواهند کرد. البته شاید شیوه برخورد با این ظرفیت تغییر کند و مهم آن است که نوجوانان شهر تهران به مراکز فرهنگی متصل شوند. هدف ما این است که نوجوان با مراکز فرهنگی گره بخورد و در مسیر کنش گری فرهنگی قرار بگیرد و هر مسئول فرهنگی هم این موضوع را پیگیری می‌کند.