اصفهان پیوستگی تاریخی خود را از دست داده است
محمدعلی ایزدخواستی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در سال ۱۳۵۴ تأسیس می‌شود و وظیفه آن حفاظت از بافت‌های تاریخی شهر اصفهان و کمک به بهبود وضعیت بافت‌های فرسوده شهری است. این سازمان در دهه‌های مختلفی که حضورداشته صدها اثر تاریخی ارزشمند شهر اصفهان را مورد مرمت و حفاظت قرار داده و همچنان درگیر این مسئله است.
وی افزود: سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان طی دو سال گذشته ۶۸ پروژه مرمتی را در شهر اصفهان انجام داده و به اتمام رسانده است و این چتر حمایتی گسترده بر روی آثار تاریخی ارزشمند میراث فرهنگی اصفهان محسوب می‌شود. سازمان نوسازی، سازمانی است که به‌صورت چند جانبه عمل می‌کند یعنی از مرحله مطالعه و شناخت تا طراحی و حوزه‌های فنی مهندس و اجرای عملیات مرمت و احیای بناهای تاریخی را درون خود دارد و از طرفی متولی بافت تاریخی شهر اصفهان محسوب می‌شود که حفاظت و نگهداری از بافت تاریخی و مواریث ارزشمند شهر را به نحوی رصد می‌کند و برای آن‌ها راهکار ارائه می‌دهد تا از ظرفیت موجود در سایر قسمت‌های مدیریت شهری و سایر نهادها برای بهبود وضعیت بافت تاریخی استفاده کند.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان تصریح کرد: عرصه بافت تاریخی در شهری همچون اصفهان به‌اندازه‌ای گسترده است که شاید تمام تلاش این سازمان نتواند پاسخی به نیاز بافت تاریخی باشد، اما در حد ضرورت در کنار سایر نهادهایی همچون میراث فرهنگی وارد عمل می‌شود.
رسیدن به الگوی توسعه شهر بر مبنای سیر تاریخی؛ سند چشم‌انداز سازمان نوسازی شهر اصفهان
وی بابیان اینکه درگذشته چشم‌انداز این سازمان توسعه عملیات و حفاظت از بافت تاریخی و بهبود وضعیت بافت فرسوده بود، گفت: طی این سه سال ما بررسی کردیم که شهر تاریخی اصفهان در ذات خودش به چه چیزی نیاز دارد که این نیاز در حوزه عملکردی سازمان محسوب می‌شود، یعنی سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان می‌تواند پوشش‌دهنده این نیاز باشد. تا اینکه به این نتیجه دست‌یافتیم که توسعه شهر اصفهان در صدسال گذشته به‌گونه‌ای بوده که پیوستگی تاریخی شهر را مخدوش کرده است، شهر اصفهان همواره در ادوار مختلف تاریخی با یک پیوستگی و در هم تنیدگی رشد و توسعه پیدا می‌کرده است زمانی که سلاجقه در اصفهان حکومت را در دست می‌گیرند، رشد و توسعه شهری متناسب با شهرسازی دوره آل‌بویه بوده و البته ابداعات و نوآوری مختص زمانه خود را به آن اضافه می‌کنند.
ایزدخواستی ادامه داد: زمانی که معماری و شهرسازی دوره ایلخانی در اصفهان را بررسی می‌کنیم، درخواهیم یافت یک پیوستگی با معماری و شهرسازی دوره سلجوقی در اصفهان دارد و ابداعات خودش را به آن اضافه کرده است و یا در دوره صفویه که شاید بیشترین شاهد را از آن داشته باشیم، درخواهیم یافت، نظام شهری اصفهان و یا مکتب شهرسازی اصفهان به‌طور کامل هم پیوند و هم‌رسته است با دوران قبل خودش و ابداع‌ها و نوآوری خود را به آن اضافه کرده است اما در صدسال گذشته این سیر تاریخی در شهر اصفهان حذف‌شده است به همین خاطر است که شهر ناقواره ای را در اصفهان شاهد هستیم.
بافت معاصر اصفهان هم پیوند با بافت تاریخی خود نیست
وی اضافه کرد: در اصفهان شاهد هستیم بافت تاریخی فراموش‌شده، بافت معاصری که هم پیوند با بافت تاریخی خود نیست و شهری که به مرور نمی‌توان عنوان «شهر تاریخی» را به آن منتصب کرد، شهری که گسست‌هایی در آن اتفاق افتاده است به همین جهت سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان رسالت خود را در چشم‌انداز ۱۰ ساله، رسیدن به الگوی توسعه شهر بر مبنای سیر تاریخی گذاشته در نظر گرفته است یعنی اینکه این سازمان در کنار انجام پروژه‌های مرمتی و حفاظت از بناهای تاریخی ارزشمند شهر اصفهان حوزه مطالعاتی و اندیشمندی خود را به سمت و سویی سوق دهد که در عملیات مهندس خود، بتواند از آن اندیشه‌ها استفاده بکند که در یک افق ده‌ساله بتواند الگوهای توسعه شهر را بر مبنای پیوستگی تاریخی صادر کند و دوباره ادعا کنیم که اصفهان بعد از ۱۰۰ سال مجدد به دوره تاریخی خود می‌خواهد پیوند بخورد.
مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان اظهار کرد: توسعه و رشد خواستگاه هرزمانی است اما اینکه توسعه آیا الگو و مبنایی داشته باشد که این مبنا هم پیوندی با دوره‌های قبلی گذشته خود داشته باشد نیازمند این است که ما دوره‌های تاریخی گذشته خود را به‌درستی شناخته و تبلور و زایش شهر را به‌درستی بشناسیم و در این دوره تبلور و زایشی داریم، این زایش متناسب با رشدی است که در دوره‌های گذشته وجود داشته است.
کاهش چشمگیر تعداد استادکاران مرمت در اصفهان طی ۵۰ سال گذشته
وی در پاسخ به اینکه مرمت‌هایی که سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان اصولی بوده یا خیر؟،گفت: مرمت یک امر کیفی است و این امر همچون امر کمی نیست که اگر به فلان نقطه رسیدیم به نقطه صد درصد رسیده‌ایم، آب در صددرجه به جوش می‌آید این‌یک امر کمی است اما امر کیفی حد انتها ندارد. مرمت‌هایی که سازمان دارد انجام می‌دهد نسبت به مرمت‌هایی که در بسیاری از نقاط کشور در حال انجام است، انصافاً مرمت اصولی‌تر است.
ایزدخواستی ادامه داد: بر اساس ضوابط مرمتی که باید به آن پایبند باشیم همچون شواهدی که از قبل مانده است و مواد و مصالحی که باید نزدیک به آن دوره باشد، کمترین آسیب را به آن بنای تاریخی در طول مرمت آن وارد شود و بیشترین نقش حفاظتی را داشته باشیم. اما متأسفانه امروز که درباره مرمت صحبت می‌کنیم نسبت به ۵۰ سال پیش، تعداد استادکارهای مرمتی که در حال حاضر مرمت انجام می‌دهند بسیارکاهش پیداکرده‌اند.
مرمت‌های سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان اصولی و در حد مطلوب قرار دارد
وی تصریح کرد: عرصه مرمت از عرصه‌هایی است که با توسعه مدرنیته و جذب نیروی کار به عرصه‌های روز صنعت ساختمان، ساختمان‌های سنتی مورد فراموشی قرار گرفتند به همین نسبت نیروی تخصصی فوق‌العاده نسبت به گذشته کاهش پیداکرده است اما اینکه زعم سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان حفاظتی بر مبنای اصول مرمت است، به‌طور یقین این‌گونه است، اما اینکه مرمت‌ها می‌تواند بهتر است از این باشد؟ باید گفت بلی بهتر از این هم می‌تواند باشد اما این پاسخ بدین معنی نیست که مرمت‌های این سازمان در وضعیت بدی قرار دارد بلکه به‌جرئت می‌توان گفت مرمت‌های سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در وضعیت مطلوب قرار دارد و گواه این موضوع بر اساس مرمت‌هایی است که در شهرهای مختلف به‌غیراز اصفهان شاهد آن هستیم که نشان می‌دهد مرمت‌های این سازمان اصولی و در وضعیت مطلوبی قرار دارد.