زمزمه‌های تغییر پایتخت از تهران/ ۸ کشوری که پایتخت خود را جابه‌جا کردند
نادیا زکالوند: کشورها به‌دلایل مختلف از جمله، مسائل سیاسی یا امنیتی، افزایش جمعیت، بلایای طبیعی و تغییرات آب‌وهوایی، پایتخت‌های خود را جابه‌جا می‌کنند. مثلا، کره جنوبی برای اینکه پایتخت خود را از کره شمالی دور نگهدارد و درعین حال مکانی عالی برای زندگی بهتر، به‌ویژه کودکان، زنان و سالمندان مهیا کند، قصد دارد در آینده و حداکثر تا سال ۲۰۳۰، پایتخت خود را از سئول به سجونگ، شهر برنامه‌ریزی‌شده، منتقل کند.
در گذشته تعدادی از کشورها پایتخت خود را تغییر داده‌اند که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره کرده‌ایم:
۱. میانمار
سال ۲۰۰۵، حاکمان نظامی میانمار (نام سابق: برمه) تغییر پایتخت از شهر یانگون (نام سابق: رانگون) به شهری که آن را بعدها به‌طور رسمی «نای‌پیداو» نامیدند و در شمال رانگون قرار داشت، انجام دادند. این شهر از پایتخت قبلی حدود ۳۲۰ کیلومتر فاصله داشت. البته منطق پشت این اقدام کمی عجیب است. می‌گویند پیش از جابه‌جایی پایتخت، ستاره‌شناسی مشهور در این کشور هشدار داده بود که به پایتخت میانمار از سوی کشوری خارجی حمله نظامی خواهد شد.
۲. قزاقستان
آستانه، نوین‌شهری (شهر برنامه‌ریزی‌شده) است که پس از ساخت این شهر، مقامات قزاقستان تصمیم به پایتخت کردن آن گرفتند. پایتخت پیشین قزاقستان، آلماتی بود. از آنجایی‌که دولت نگران زمین‌لرزه احتمالی در این منطقه و همینطور نزدیکی به مرزهای سه کشور همسایه از جمله، چین است، تصمیم گرفت از آلماتی مهاجرت کرده و به آستانه برود. البته مراکز تجاری و جمعیتی این شهر همانطور مانند سابق باقیمانده است.
۳. تانزانیا
این کشور سال ۱۹۶۷ پایتخت خود را از شهر دارالسلام به شهر دودوما منتقل کرد. دارالسلام برجسته‌ترین شهر تانزانیا در هنر، مد، رسانه، موسیقی، فیلم و تلویزیون و مرکز مالی است. درضمن نخستین و مهم‌ترین بورس تانزانیا در این شهر آغاز به‌کار کرد. اما شهر دودوما را، جیمز روزانت که معماری آمریکایی بود، اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی طراحی کرد و بعدها بر اساس طراحی او این شهر ساخته شد. اگرچه اکنون، شهر دودوما، میزبان مجمع ملی هنگام برگزاری جلسات است، بیشتر وزارتخانه‌های دولتی و تمام سفارتخانه‌های خارجی همچنان در دارالسلام باقی مانده‌اند. درواقع باید گفت این انتقال با موفقیت صورت نگرفته است.
۴. نیجریه
سال ۱۹۹۱، نیجریه تصمیم گرفت، پایتخت خود را از لاگوس به آبوجا، مرکز اقتصادی کشور، تغییر دهد. درواقع علت این جابه‌جایی، توسعه اقتصادی روزافزون لاگوس بود و دولت برای اینکه بتواند بخش‌ها و مناطق داخلی کشور را همچون لاگوس توسعه دهد و تمرکز اداری خود را به داخل کشور هدایت کند، پایتخت را جابه‌جا کرد.
۵. ساحل عاج
فلیکس اوفویت-بوانی رئیس جمهور سابق ساحل عاج پس از استقلال، طرح‌هایی برای ایجاد پایتخت جدید در زادگاهش آغاز کرد و در نهایت، شهر یاموسوکرو به‌عنوان پایتخت سیاسی این کشور انتخاب شد. آبیجان، پایتخت پیشین این کشور، هنوز قطب اقتصادی این کشور است و از آن با نام پایتخت اقتصادی ساحل عاج یاد می‌شود.
۶. برزیل
مقامات برزیل در دهه ۱۹۵۰، برنامه بزرگی را برای ساخت و طراحی شهری عالی در قلب جغرافیایی کشور آغاز کردند و سرانجام توانستند شهر برازیلیا را با بهترین امکانات بسازند. هدف از ساخت این شهر این بود که آنها می‌خواستند پایتخت این کشور را از «ریودوژانیرو» به «برازیلیا» تغییر دهند تا بتوانند مناطق داخلی‌تر کشور را هم از نظر اقتصادی توسعه دهند.
طرح و نقشه این شهر به شکل هواپیماست. اسکار نیمایر، معمار اصلی اغلب ساختمان‌های دولتی و طراحی مناظر طبیعی شهر را روبرتو بورل مارکس انجام داده بود.
۷. پاکستان
سال ۱۹۵۹، مقامات پاکستان تصمیم گرفتند، پایتخت را از کلانشهر جنوبی کراچی به شهر شمالی اسلام‌آباد منتقل کنند. ساخت‌وساز در اسلام‌آباد تا سال ۱۹۶۱ طول کشید و در آن زمان، انتقال پایتخت از کراچی به این شهر شروع شد. تاسیس این پایتخت جدید، نمادی از جمعیت متنوع پاکستانی بود که از فعالیت‌های تجاری شلوغ کراچی جدا بودند اما به چهار گوشه کشور به‌راحتی دسترسی داشتند.
۸. روسیه
نوسان تاریخی روسیه در جابه‌جایی پایتخت از مسکو به سنت‌پترزبورگ قابل توجه است. سال ۱۷۰۳، وقتی پترکبیر، شهر سنت‌پترزبورگ را ساخت، پایتخت را از مسکو به این شهر منتقل کرد. سنت‌پترزبورگ تا سال ۱۹۱۸ پایتخت این کشور ماند تا اینکه دولت وقت تصمیم گرفت، مسکو را دوباره پایتخت این کشور قرار دهد. این جابه‌جایی همزمان با شورش و انقلاب در کشور انجام شد. شوروی سابق، مسکو را برای جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی مناسب می‌دانست و این شهر مرکز تمام تصمیم‌گیری‌های سیاسی بود.
منبع:
jagranjosh
۲۳۳۲۳۳