سیاست‌گذاری نظام سلامت کشور بدون توجه به حوزه اقتصادی موثر نخواهد بود
۱۳:۴۸ – ۲۴ دی ۱۴۰۳
شهرام غفاری در نشست علمی فقرزدایی و رفاه در آینه سلامت اظهار داشت: نظام سلامت ایران به‌ویژه در حوزه تأمین اجتماعی با چالش‌های کلان اقتصادی و اجتماعی مرتبط است. سیاست‌گذاران معمولاً به مؤلفه‌های اقتصادی جامعه بی‌توجه هستند و این موضوع باعث می‌شود که سیاست‌های سلامت نتوانند به اهداف خود برسند.
وی افزود: سلامت مهم‌ترین دارایی انسان است، اما تنها دارایی فقراست. این نکته اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا همه ما به سلامتی اهمیت می‌دهیم. افراد برخوردار در زمان بیماری اندوخته‌ای دارند که به واسطه آن معاش آنها ادامه پیدا می‌کند، در حالی که فقرا با بیماری معیشت خود را نیز از دست می‌دهند لذا سلامت برای فقرا نه تنها به معنای سلامتی بلکه به معنای معیشت و ادامه حیات خانواده است. نظام سلامت باید به گونه‌ای طراحی شود که همه افراد جامعه از خدمات بهداشتی و درمانی بهره‌مند شوند.
غفاری با اشاره به خدمات درمان مستقیم و غیرمستقیم سارمان تامین اجتماعی گفت: بیش از ۴۷ میلیون جمعیت تحت پوشش داریم و ۵۸ هزار مرکز خدماتی داریم و در سال گذشته بیش از ۵۵۴ میلیون مراجعه به سازمان تأمین اجتماعی ثبت شده است.
وی با ابراز نگرانی از افزایش هزینه‌های نظام سلامت در ایران خاطرنشان کرد: چالش‌های نظام سلامت ایران به ویژه در حوزه تأمین اجتماعی، به دلیل افزایش هزینه‌ها و عدم تعادل در منابع و مصارف، به شدت پیچیده و عمیق است.
سرپرست معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی تصریح کرد: در سال‌های اخیر، هزینه‌های سلامت در ایران بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته است که این موضوع ناشی از عوامل متعددی از جمله افزایش جمعیت، سالمندی و بروز بیماری‌های مزمن است.
غفاری ادامه داد: با وجود اینکه بیش از ۹۰ درصد جمعیت کشور تحت پوشش بیمه هستند، کیفیت خدمات ارائه شده هنوز با چالش‌هایی مواجه است، بسته‌های خدماتی ارائه شده معمولاً محدود و ناکافی هستند و بسیاری از خدمات ضروری تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند و این مشکلات نه تنها بر کیفیت خدمات تأثیر می‌گذارد بلکه می‌تواند منجر به افزایش فقر ناشی از هزینه‌های درمان شود.
وی افزود: علاوه بر این، نظام سلامت با مشکلاتی نظیر مشارکت بین بخشی ضعیف وزارت بهداشت، کمبود پزشک متخصص، مهاجرت کادر درمان، عدم شفافیت در تعرفه‌گذاری خدمات، عدم دسترسی برابر به خدمات، مراجعات غیرضروری و مکرر، پرداخت مستقیم از جیب مردم نیز روبروست و این مسائل باعث شده‌اند که نظام سلامت نتواند به طور مؤثر نیاز‌های جامعه را برآورده کند و در نتیجه کیفیت خدمات ارائه شده کاهش یابد.
سرپرست معاونت درمان سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: ایجاد شورای عالی سلامت جهت هماهنگی بهتری بین نهاد‌های مختلف، توسعه نظام ارجاع کارآمد، تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی برای مدیریت خدمات سلامت و توجه به پیشگیری از جمله راهکار‌های رفع یا کاهش چالش‌های موجود در نظام سلامت ایران است.
هزینه‌های کمرشکن سلامت باید به ۲ درصد کاهش یابد
در ادامه، علی اکبر فضائلی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران با بررسی چالش‌های هزینه‌های سلامت خانوار و تأثیر آن بر فقر اظهار کرد: سهم سلامت از بودجه خانوار در سال‌های اخیر کاهش یافته و بیش از دو درصد از خانوار‌ها با هزینه‌های کمرشکن مواجه هستند؛ یعنی اگر جمعیت کشور را ۸۵ میلیون نفر در نظر بگیریم، بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر با هزینه‌های کمر شکن مواجه هستند.
وی افزود: البته این میزان بین خانوار‌های شهری حدود ۱.۷۱ درصد و خانوار‌های روستایی ۳.۵۱ درصد است که نشان‌دهنده فشار مالی بیشتری روی این گروه است.
به گفته وی، هزینه‌های کمرشکن سلامت به وضعیتی اطلاق می‌شود که خانوار‌ها برای تأمین هزینه‌های سلامت خود، مجبور به کاهش هزینه‌های اساسی دیگر می‌شوند. این هزینه‌ها زمانی کمرشکن محسوب می‌شوند که پرداخت‌های مستقیم از جیب خانوار برای خدمات سلامت برابر یا بیشتر از ۴۰ درصد ظرفیت پرداخت آن خانوار باشد.
فضائلی تأکید کرد: طبق برنامه‌های چهارم تا هفتم توسعه، سهم پرداختی خانوار در کل هزینه‌های سلامت نباید از ۳۰ درصد تجاوز کند و هزینه‌های کمرشکن نیز باید به ۲ درصد کاهش یابد.
رئیس کارگروه اقتصاد سلامت دفتر بودجه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به روند هزینه‌های سلامت خانوار از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: سهم هزینه‌های سلامت از کل هزینه خانوار در سال ۱۳۹۵ حدود ۳۰ درصد بوده که این رقم در سال‌های بعدی به تدریج افزایش یافته است.
فضائلی از تشکیل صندوق بیمه صعب‌العلاج به عنوان اقدام ارزشمند در حوزه سلامت کشور نام برد و افزود: این صندوق ۸۵۰ هزار نفر عضو دارد و می‌تواند به خانواده‌هایی که با مشکل هزینه‌های کمرشکن درمانی مواجه هستند کمک کند.
وی بر لزوم تدوین سیاست‌هایی برای کاهش بار مالی ناشی از هزینه‌های سلامت بر دوش خانوار‌ها تأکید کرد و افزود: با وجود اینکه بسیاری از افراد تحت پوشش بیمه هستند، پرداختی از جیب همچنان چالش اساسی در نظام سلامت کشور محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: در سال‌های اخیر، با افزایش نرخ ارز و کمبود پوشش بیمه‌ای برای داروها، سهم پرداخت از جیب بابت دارو و خدمات درمانی افزایش یافته است. این وضعیت باعث شده تا برخی خانوار‌ها برای تأمین هزینه‌های درمان خود مجبور به کاهش سایر هزینه‌ها شوند یا حتی از دریافت خدمات درمانی صرف‌نظر کنند.
منبع: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی