نامه بیش از ۱۰۰ استاد دانشگاه به وزیر راه و شهرسازی در خصوص طرح جامع شهری همدان

خبرگزاری مهر

به گزارش خبرگزاری مهر، طرح جامع شهر همدان از سال ۹۶ در گیر و دار مداخلات سیاسی است. تا آنجا که دو بار اساتید شهرسازی همدان در واکنش به خارج شدن فرایند طرح از رویه‌های فنی و تخصصی، در نامه‌هایی به وزیر راه و شهرسازی وقت خواستار اصلاح فرایند و جلوگیری از مداخلات سیاسی شدند.

در نهایت در دی ماه ۱۴۰۲ طرح در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسید. با این وجود با فشار نمایندگان، طرح مذکور پس از حدود ۱ سال هنوز ابلاغ نگردیده است موضوعی که بدعتی خطرناک در تهیه طرح‌های توسعه شهری محسوب می‌شود.

این مساله موجب اعتراض بیش از ۱۰۰ استاد برجسته شهرسازی کشور به وزیر راه و شهرسازی شده و ایشان خواهان ترجیح اصول شهرسازی بر فشارهای سیاسی شده‌اند.

متن بیانیه ملی اساتید کشور به شرح ذیل است:

بسمه تعالی

وزیر محترم راه و شهرسازی

سرکار خانم دکتر صادق مالواجرد

سلام علیکم

احتراماً همانطور که مستحضرید، برنامه‌ریزی شهری به عنوان یک سیاست، وظیفه خطیری در تأمین منفعت جامعه دارد. اگرچه منتفع کردن تمام آحاد جامعه از یک برنامه شهری غیرممکن است اما آرمان برنامه‌ریزی، منتفع کردن بخش زیادی از یک جامعه است. نقدهای موجود در مطالعات و پژوهش‌های کشور حاکی از آن است که سیاست برنامه‌ریزی با گرایشات خاصی از جریان‌های سیاسی درگیر و دچار نوعی سلیقه محوری در جهت تأمین منافع گروه‌های خاص اقتصادی و سیاسی شده است. هرچند اعمال نفوذهای غیرکارشناسی همواره گریبان‌گیر مسائل فنی و تخصصی حوزه معماری و شهرسازی کشور بوده است اما اخیراً ابعاد تازه و بزرگ‌تری به خود گرفته است که با نهادینه کردن بدعتی بحران زا، جریان توسعه شهرهای کشور را بیش از پیش در شرایطی ضد توسعه قرار خواهد داد. نفوذ به برنامه جامع شهر و تغییرات شبانه در آن بدون کمترین توجیهات علمی و شهرسازی می‌تواند تا مدت‌ها منافع عام را در جهت تأمین منافع گروه‌های خاص سیاسی و اقتصادی در شهر قربانی کند.

برای نمونه می‌توان به برنامه جامع شهر همدان و جریان غیرکارشناسی که در روند تصویب آن ایجاد شد نظر کرد. برنامه‌ای که در عین ناباوری به اندازه افق زمانی آن در دستیابی به اهدافش، زمان صرف تصویبش شد. شاید روایت پیچیده برنامه جامع شهر همدان به استحضار سرکارعالی رسیده باشد. برنامه‌ای که در سال ۱۳۹۶ شروع به تدوین شد و در طی این سال‌ها با دخالت‌های غیرکارشناسی با تغییرات پرریسکی از نظر کارشناسی مواجه گردیده است. با این حال، علی رغم اصلاح طرح جامع در کمیته فنی همدان، متأسفانه شورای برنامه ریزی و توسعه استان با کنار گذاشتن کار کارشناسی صورت گرفته در جهت اصلاح این طرح، به یکباره الحاق ۳۰۰۰ هکتار از اراضی پیرامونی به محدوده قانونی شهر را بدون کمترین تحلیل و ارزیابی علمی، بدون توافق با مالکین، و بدون لحاظ نوعیت اراضی، به شهر تحمیل کرد. اگرچه این تصمیم شورای برنامه‌ریزی استان، در کمیته فنی شورای عالی و همچنین شورای عالی شهرسازی و معماری کنار گذاشته شد، اما اکنون پس از گذشت حدود یک سال از اعلام این مصوبه، همچنان مسکوت مانده و جهت اجرا ابلاغ نگردیده است.

مستحضرید که اینگونه تأمین زمین برای تولید مسکن بدون طی کردن روند تخصصی و حتی بدون توافق با مالکین، با فشار برخی سیاسیون نه تنها شائبه موقعیت‌های تعارض منافع و بورس بازی زمین را در افکار عمومی و تخصصی برجسته می‌کند، بلکه عملاً باعث توسعه سکونت گاه‌های غیررسمی خواهد گردید و در نهایت هم به تولید زمین مؤثر منجر نخواهد شد. ظرفیت‌های زیست‌پذیری شهر، ظرفیت‌های اقتصادی و جمعیتی و حتی ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی شهر از جمله ابعادی است که باید در هرگونه تغییرات عمده شهری مورد بررسی دقیق قرار گیرد. از نظر بدنه علمی، تغییرات عمده بدون بررسی ابعاد گوناگون آن، جریانی ضد توسعه است. ایجاد چنین فرآیند سیاست زده و نه علمی، هشدار جدی بدنه کارشناسی کشور به وزیر محترم راه و شهرسازی در جهت ممانعت از گسترش چنین جریانی در برنامه توسعه دیگر شهرهای کشور است.

با توجه به شرایطی که شهر همدان در روند تصویب برنامه جامع طی کرده است، باید به این نکته صحه گذاشت که این یک اتفاق ناحیه‌ای و صرفاً مربوط به شهر همدان نیست، بلکه این جریانی است که همین حالا ممکن است در شهرهای دیگر کشور نیز در حال رقم خوردن باشد. دخالت‌های سیاسی و بدون پشتوانه علمی در برنامه جامع شهر پیرو حاکمیت عقلانیتِ قدرت بر قدرتِ عقلانیت است که سعی دارد منافع گروهی خاص را بر منافع عموم مسلط کند. از این جهت این متن نه یک مطالبه صرفاً علمی و اجرایی در سطح شهری، بلکه یک مطالبه عمومی و در سطح ملی است تا چنین جریان سیاست زده‌ای تبدیل به بدعتی پاک نشدنی نگردد.

انتخاب شایسته شما به عنوان وزیر راه و شهرسازی امید به برگرداندن رویه‌های فنی را در دل جامعه تخصصی شهرسازی ایجاد کرد. بنابراین با توجه به سابقه درخشان شما در ترجیح کار کارشناسی درخواست داریم تا با توجه به مطالبه بدنه علمی و تخصصی کشور با رد هر گونه مطالبات غیرفنی قدرت‌های سیاسی، این بدعت نامبارک و سیاست زده که دامن شهرهای دیگر کشور را هم گرفته است پایان دهید.

اسامی اساتید: