گسترش دیپلماسی قضایی در مرکز وکلای قوه قضاییه
رییس کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلای قوه قضاییه، از تلاش‌های مستمر این کمیسیون برای ارتقای روابط حقوقی بین‌المللی و حمایت از ایرانیان خارج از کشور می‌گوید.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مدتی است که مرکز وکلای قوه قضاییه بر اساس نگاه توسعه‌مدارانه و فراملی شدن، نقش مهمی در تقویت حضور حقوقی ایران در عرصه بین‌الملل ایفا می‌کند. در این راستا کمیسیون بین‌الملل این مرکز با هدف آموزش وکیل‌های تخصصی در زمینه حقوق بین‌الملل، حمایت از حقوق ایرانیان خارج از کشور و دفاع از حقوق بشر در مجامع جهانی فعالیت می‌کند و در این راه با ارتباط‌گیری با هم‌صنفان خود در کشورهای مختلف و نیز حقوقدانان بین‌المللی، به‌دنبال استیفای حقوق ستمدیدگان در اقصی نقاط جهان و به‌ویژه احقاق حقوق ایرانیان است. در همین باره در گفت‌وگو با مرتضی عبدی؛ رییس کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلای قوه قضاییه، به بررسی اقدامات حقوقی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌الملل پرداختیم.
عبدی در این گفت‌وگو از اقدامات حقوقی وکلای متخصص در حوزه‌های مختلف از جمله حقوق بین‌الملل و تحریم‌ها سخن گفت. وی همچنین از تشکیل «انجمن ایرانی وکلای بدون مرز» و نقش آن در حمایت از ایرانیان خارج از کشور و تقویت روابط حقوقی بین‌المللی ایران، به ویژه در پرونده‌های نفتی و انرژی، توضیح داد و در کنار این موضوعات، به حمایت از حقوق مردم مظلوم غزه در مجامع بین‌المللی و حضور فعال ایران در نشست‌های حقوق بشری نظیر اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل اشاره کرد. او همچنین به تلاش‌های مرکز وکلا برای تربیت وکلای تخصصی در زمینه حقوق بین‌الملل، به‌ویژه در پروژه‌های مرتبط با تحریم‌ها، نفت و گاز و حقوق بشر، پرداخت.
این گفت‌وگو را می‌توان نمایانگر تلاش‌های مستمر ایران برای دفاع از حقوق خود در سطح جهانی و به‌ویژه در دفاع از مردم مظلوم فلسطین دانست و به‌نوعی نشان‌دهنده عزم جمهوری اسلامی ایران برای تقویت حضور خود در محافل بین‌المللی و مقابله با چالش‌های حقوقی در عرصه جهانی است.
متن این گفت‌وگو پیش روی شماست:
تسنیم: برای آغاز بگویید چه برنامه‌هایی برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی و توسعه مناسبات حقوقی بین‌المللی در کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلای قوه قضائیه در نظر گرفته شده است؟
از خرداد ماه 1402 که مسئولیت کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلای قوه قضاییه به من واگذار شد، اولویت‌های اصلی ما مشخص شد. از طرف آقای دکتر عبدلیان‌پور؛ رییس مرکز تأکید ویژه‌ای روی چند موضوع داشتیم. یکی از مهم‌ترین اهداف ما این بود که در زمینه توسعه همکاری‌های بین‌المللی با سیستم‌های قضایی کشورهای مختلف و کانون‌های وکلای دنیا، انجمن‌های حقوقی و وکلای بین‌المللی فعالیت داشته باشیم و بر این اساس ما به‌نوعی مبحث دیپلماسی قضایی را در دستور کار خود قرار دادیم.
از سوی دیگر، یکی دیگر از اهداف اصلی ما، توسعه مطالعات استراتژیک در حقوق بین‌الملل بود. در ایران سابقه چندانی در این زمینه وجود ندارد. به‌طور خاص، اندیشکده‌ای که بتواند مسائل و چالش‌های حقوقی کشور را در سطح بین‌المللی تحلیل کند، وجود نداشت. ما تلاش کردیم این خلأ را پر کنیم تا راهکارهای قانونی و حقوقی بین‌المللی برای مشکلات مختلف کشور ارائه دهیم.
به‌خصوص در برابر تحریم‌ها که امروز مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کرده‌اند، هیچ راهکار حقوقی واحدی ارائه نشده است. متأسفانه در بسیاری از موارد، هیچ اعتراضی به این تحریم‌ها مطرح نشده و طرح دعوایی صورت نگرفته است. ما با راه‌اندازی اندیشکده حقوق ملل، به‌دنبال پر کردن این خلأ هستیم و هدف ما این است که راهکارهای حقوقی مؤثر و جامع را به قوای سه‌گانه کشور ارائه دهیم.
تسنیم: مرکز وکلا یکی از ارگان‌های فعال در بحث حمایت از آرمان‌های مردم فلسطین به‌ویژه مردم مظلوم غزه است. چه اقداماتی در کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلای قوه قضاییه در خصوص مسائل حقوقی مربوط به غزه و فلسطین صورت گرفته است و چگونه این اقدامات در سطح بین‌المللی پیگیری شده است؟
یکی از مسائل مهمی که از روزهای ابتدایی شروع به کار جدی ما در کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلای قوه قضاییه به آن پرداخته شد، موضوع طوفان‌الاقصی و مسائل حقوقی مربوط به غزه و فلسطین بود. در این راستا، ما فعالیت‌های حقوقی گسترده‌ای در زمینه حقوق بشر، حقوق بین‌الملل، جنایات جنگی، نسل‌کشی و جنایات علیه بشریت داشتیم. به‌طور خاص، با توجه به شدت بحران و بحران‌های انسانی در منطقه، به طور مستقیم در این مسائل حقوقی دخالت کردیم.
ما همچنین میهمانان بزرگواری را از حامیان حماس و غزه دعوت کردیم و از آنها وکالت گرفتیم. یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین این اقدامات دعوت از ژیل دوور، بنیان‌گذار بزرگ‌ترین کمپین وکلای حامی فلسطین، بود. این حقوقدان بزرگ بین‌المللی به جمهوری اسلامی ایران دعوت شد و قریب به یک هفته در بیش از 20 نشست علمی و تخصصی حضور یافت. در نهایت، با ایشان تفاهمنامه همکاری امضا کردیم که این توافق بسیار مهم و مؤثر بود. این تفاهمنامه نه تنها به فعالیت‌های حقوقی بین‌المللی ما کمک کرد بلکه همکاری‌های گسترده‌ای را برای پیگیری پرونده‌های حقوقی فلسطین در دیوان بین‌المللی دادگستری، دیوان بین‌المللی کیفری و دادگاه‌های محلی فراهم ساخت.
علاوه بر این، ما در بیش از 70 ساعت برنامه رادیویی و تلویزیونی با موضوع ابعاد حقوقی حملات رژیم صهیونیستی به غزه، فلسطین و لبنان حضور داشتیم و سعی کردیم به فرموده مقام معظم رهبری، در جهاد تبیین، جامعه عمل بپوشانیم.
تسنیم: یک بحث مهم در خصوص وکالت، نگاه ویژه به حقوق عامه است؛ در دنیای امروز گاهی پایمال شدن حقوق عامه مرزها را درمی‌نوردد و موضوع آن فراتر از یک شهر و حتی یک کشور است. مثل بحث حاکمیت ملی، حمله‌های جنگی و تسلیحاتی نابرابر و … که در خصوص جزایر سه‌گانه ایرانی و ادعای واهی بر مالکیت آنها و نیز مسأله تهدید و تحدید مردم غزه و کشتار گسترده آنها دیده می‌شود. در این باره چه اقداماتی داشته‌اید؟
در موضوع حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه، کمیته‌ای را تشکیل دادیم و همکاری‌هایی با کارشناسان حقوقی انجام دادیم تا مستندات و ادله قوی در این زمینه جمع‌آوری شود و در نهایت این مستندات به مقامات بالادستی تحویل داده شد. همچنین در راستای تقویت همکاری‌های بین‌المللی، ما نشست تخصصی تحت عنوان “خلیج فارس، اقتدار ملی و حسن همجواری” به مناسبت روز ملی خلیج فارس برگزار کردیم. در این نشست، ما تفاهمنامه همکاری با جامعه المصطفی العالمیه امضا کردیم. این جامعه در بیش از 120 کشور دنیا فعالیت‌های بین‌المللی و آموزشی دارد و پتانسیل‌های زیادی را در اختیار ما قرار می‌دهد. ما سعی کردیم در این همکاری‌ها از موازی‌کاری جلوگیری کرده و از ظرفیت‌های موجود برای حل مشکلات کشور بهره‌برداری کنیم.
از طرفی در حال حاضر با شبکه حقوقی دبیرخانه دائمی حمایت از فلسطین مجلس شورای اسلامی که مسئولیت آن برعهده جناب آقای دکتر ابطحی است، همکاری داریم. یکی از اقدامات مهم ما ثبت شکایات مردمی بود که در یک روز در مسجد امام صادق(ع) میدان فلسطین، قریب به هزار شکایت در محل ثبت کردیم. این اقدام نشانه‌ای از توجه و حساسیت ما نسبت به وضعیت حقوقی فلسطین و حمایت از مردم این سرزمین بود.
ما همچنین از پتانسیل همکاری با آقای ژیل دوور، بنیان‌گذار کمپین وکلای حامی فلسطین، استفاده زیادی کردیم. زمانی که ایشان در ایران حضور داشتند، ما جلساتی با وزارت امور خارجه برگزار کردیم و مطالبی در خصوص برخی پرونده‌های حقوقی به این وزارتخانه تحویل دادیم. همچنین در زمینه ثبت شکایت، ما در سایت مرتبط با دیوان کیفری بین‌الملل، لینک خاصی برای ثبت شکایات در نظر گرفتیم که در یک روز، قریب به 5 هزار شکایت یا اعلام جرم با موضوع وضعیت فلسطین ثبت شد. این اقدام بی‌سابقه در ایران نشان از تلاش مستمر ما برای استفاده از تمام ظرفیت‌ها در راستای رسیدگی به پرونده‌های فلسطین داشت.
علاوه بر این سامانه‌ای آنلاین برای ثبت شکایات راه‌اندازی کردیم. سال گذشته درخواست کردیم که اجازه داده شود در نماز جمعه‌ها، به‌ویژه در ماه مبارک رمضان، فرصت ده دقیقه‌ای برای سخنرانی و آموزش مردم به‌منظور ثبت شکایات فراهم شود. این اقدام می‌تواند میلیون‌ها شکایت از سوی مردم را در پی داشته باشد.
تسنیم: این ثبت شکایت‌ها نتیجه‌ای در پی دارد؟
عملاً دیوان کیفری بین‌الملل به‌عنوان یک مرجع رسیدگی باید به این شکایات پاسخ دهد و ما می‌خواهیم از تمام پتانسیل‌مان برای پیگیری قضایای فلسطین استفاده کنیم.
تسنیم: اخیراً همراه با وزیر دادگستری و رییس مرکز وکلای قوه قضاییه سفری به روسیه داشتید. این سفر چه دستاوردهایی به‌همراه داشت و در کل همکاری‌های اینچنینی برای فضای حقوقی و وکالتی تأثیرگذار است؟
یکی از دستاوردهای مهم ما در سال گذشته، انعقاد موافقتنامه همکاری با اتحادیه وکلای فدراسیون روسیه بود که به نتایج بسیار مثبتی منجر شد. در این راستا، ما نزدیک به شش یا هفت نشست دوجانبه با اتحادیه کانون‌های وکلای کشورهای عضو اکو داشتیم و در مورد تأسیس اتحادیه وکلای کشورهای عضو اکو با محوریت مرکز وکلای قوه قضاییه بحث و تبادل‌نظر کردیم.
در ادامه این روند، در اجلاس حقوقی بین‌المللی بریکس 2024 که در مسکو برگزار شد، ما به‌عنوان نماینده وکلای جمهوری اسلامی ایران در کنار وزیر محترم دادگستری حضور داشتیم. این سفر که در شهریور 1403 انجام شد، فرصتی برای ما فراهم کرد تا با کشورهای عضو بریکس نشست‌های دوجانبه برگزار کنیم. این سفر برکات زیادی به دنبال داشت و رییس محترم مرکز نیز در سخنرانی افتتاحیه حقوقی بریکس 2024، 33 پیشنهاد ارزشمند ارائه کرد که بسیاری از این پیشنهادات در دکلریشن نهایی اجلاس که به امضای کشورهای شرکت‌کننده رسید، درج شد. این دستاورد به‌عنوان موفقیت بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه در زمینه حقوق بین‌الملل ثبت شد.
در این اجلاس، ما دیدارهای دوجانبه‌ای با کانون‌های وکلای کشورهای روسیه، چین، هند، امارات متحده عربی، مصر و آفریقای جنوبی داشتیم. این دیدارها به‌طور جداگانه برگزار شد و با برخی از این کشورها، در مرحله تبادل تفاهمنامه‌های مشترک هستیم که اکنون در حال طی مراحل بین‌المللی خود است.
تسنیم: در اخبار دیدیم که اولین دفتر حمایت حقوقی ایرانیان خارج از کشور و اتباع بیگانه از سوی مرکز افتتاح شده است. در این باره توضیح می‌دهید؟
بله، افتتاح اولین دفتر حمایت حقوقی ایرانیان خارج از کشور و اتباع بیگانه در ارومیه، که ماه گذشته برگزار شد، نقطه عطفی در تلاش‌های مرکز وکلای قوه قضاییه برای تقویت حمایت حقوقی در مناطق مرزی کشور بود. استان آذربایجان غربی به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود، که با کشورهای ترکیه و دو کشور دیگر هم‌مرز است، با مسائل مرزی و بین‌المللی زیادی روبرو است. در بازدیدی که از زندان‌های این استان داشتیم، متوجه شدیم که زندانیانی از بیش از 50 کشور در آنجا حضور دارند. این مسائل نشان‌دهنده چالش‌های حقوقی فراوانی است که اتباع کشورهای ثالث از ایران به عنوان گذرگاه استفاده می‌کنند و در مسیر خود با مشکلات حقوقی و زندانی شدن درگیر می‌شوند.
با توجه به این چالش‌ها، همکاران ما در آذربایجان غربی مصوبه‌ای تدوین کردند که اعضای شورای تأمین استان نیز در آن مشارکت داشتند. این مصوبه مبنی بر افتتاح دفتر حمایت حقوقی برای اتباع بیگانه و ایرانیان خارج از کشور در این استان بود. این دفتر به افرادی که به دلیل نداشتن وکیل یا ناتوانی مالی در وضعیت حقوقی پیچیده قرار دارند، خدمات حقوقی بین‌المللی ارائه می‌دهد. علاوه بر این، طبق ابلاغیه‌های جدید قوه قضاییه در سال 1403، مرکز وکلای قوه قضاییه مسئولیت راه‌اندازی سامانه‌های ارتباطی برای ارائه خدمات حقوقی به ایرانیان خارج از کشور را نیز بر عهده دارد. به همین منظور، استان‌های مرزی دیگر از جمله فارس، بوشهر، خوزستان و سیستان و بلوچستان به ترتیب در برنامه‌های آینده قرار دارند تا در این زمینه اقدامات مشابهی انجام شود. این گام‌ها به‌ویژه برای ایرانیانی که در کشورهای مختلف با مشکلات حقوقی مواجه هستند، بسیار حائز اهمیت است.
تسنیم: چه برنامه‌هایی برای ارتقای سطح خدمات حقوقی بین‌الملل در حال اجراست و چگونه دوره‌های تخصصی حقوق بین‌الملل می‌توانند به وکلا کمک کنند تا در پرونده‌های برون‌مرزی فعالیت کنند؟
در راستای فرمایشات رییس محترم قوه قضاییه که تأکید ویژه‌ای بر اهمیت وکلای بین‌الملل مرکز دارند، اقدامات گسترده‌ای برای ارتقای سطح خدمات حقوقی در حوزه‌های بین‌المللی در دست اقدام است. یکی از مهم‌ترین اقدامات ما در این زمینه، آغاز اولین دوره آموزش وکالت تخصصی حقوق بین‌الملل است. این دوره به‌طور ویژه برای وکلای متقاضی که قصد دارند پروانه تخصصی حقوق بین‌الملل دریافت کنند، طراحی شده است. تا 6 ماه آینده، تعداد زیادی از وکلا با این تخصص به‌طور رسمی در داخل کشور و در پرونده‌های برون‌مرزی فعالیت خواهند کرد و از این طریق می‌توانند به دولت و مردم کشورمان کمک‌های ارزشمندی ارائه دهند.
این وکلا تحت نظر اساتید برجسته حقوق بین‌الملل آموزش خواهند دید و پس از گذراندن دوره‌های تخصصی و برگزاری آزمون‌های کتبی و شفاهی، پروانه وکالت تخصصی حقوق بین‌الملل دریافت خواهند کرد.
علاوه بر این، مقدمات لازم برای تأسیس اولین کلینیک حقوقی بین‌المللی مرکز وکلا در دست اقدام است. این کلینیک در دفتر نمایندگی ایران در کردستان مستقر خواهد شد و از امکانات بسیار پیشرفته‌ای برخوردار است، از جمله یک ساختمان 5000 متر مربعی که به دپارتمان حقوقی مرکز وکلا اختصاص داده شده است.
تسنیم: مرکز وکلا حضوری درخشان در اجلاس حقوقدانان کشورهای عضو بریکس داشت که به برخی از آنها اشاره کردید. باز هم برای حضور در مجامع بین‌المللی حقوقی برنامه‌ای دارید و اساساً آیا از شما برای حضور در این مجامع دعوت جدیدی صورت گرفته است؟
در راستای فعالیت‌های بین‌المللی، برای حضور در اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو در اوایل 2025، برای بنده و دکتر عبدلیان‌پور و چند نفر از همکاران عزیز دعوتنامه‌ای ارسال شده است. در این اجلاس، به ویژه در زمینه‌های مربوط به تحریم‌ها، نسل‌کشی در غزه، تحریم دارو و غذا، و مسائل اقتصادی کشور، سخنرانی خواهیم کرد و در دفاع از حقوق بشر و مسائل حقوقی کشور، مطالب خود را ارائه خواهیم داد. این حضور فرصت مغتنمی است تا مسائل حقوقی حیاتی کشورمان در سطح جهانی مطرح شود و اقداماتی مؤثر در این زمینه صورت گیرد.
تسنیم: فعالیت‌های بین‌المللی شما به اینجا که ختم نمی‌شود؟
نخیر، مقدمات تأسیس سازمان مردم‌نهاد (سمن) “انجمن ایرانی وکلای بدون مرز” به‌خوبی پیش رفته است. اما نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که بسیاری از این عزیزان هنوز مراحل ثبت رسمی در وزارت کشور و انجام پروسه‌های مربوط به سازمان‌های مردم‌نهاد را طی نکرده‌اند. به همین دلیل، برخی افراد با عنوان “حقوقدان بدون مرز” وارد این حوزه می‌شوند، اما ممکن است هنوز در مراحل اولیه تحصیل در رشته حقوق قرار داشته باشند، مانند دانشجویی که در ترم اول حقوق است.
تسنیم: این انجمن چه مأموریتی را دنبال خواهد کرد؟
ما در انجمن ایرانی وکلای بدون مرز به‌دنبال این هستیم که اعضای این مجموعه از وکلای متخصص و با تجربه باشند. به همین دلیل، تنها افرادی که علاوه بر داشتن پروانه پایه یک وکالت داخل کشور، پروانه تخصصی در حقوق بین‌الملل و عضویت در اتحادیه‌های بین‌المللی وکلا را داشته باشند، می‌توانند در این انجمن حضور داشته باشند. این رویکرد به ما این امکان را می‌دهد که یک گروه منتخب و متخصص از وکلای بین‌المللی داشته باشیم، که بتوانیم به‌عنوان یک ویترین حقوقی برای دولت و سایر نهادهایی که به خدمات حقوقی تخصصی نیاز دارند، معرفی کنیم.
هدف ما این است که در آینده با این گلچین از وکلای متخصص، بتوانیم همکاری‌های مؤثری با مرکز حقوقی ریاست جمهوری، دولت و دیگر نهادهای بین‌المللی داشته باشیم و به درخواست‌های تخصصی در حوزه حقوق بین‌الملل پاسخ دهیم.
تسنیم: شایان‌ترین اقدامات کمیسیون بین‌الملل مرکز وکلا را کدام یک از فعالیت‌ها می‌دانید؟
ضمن تشکر از همه عزیزانی که در این مسیر همکاری داشتند، مایلم گزارشی از برخی اقدامات مهم و مؤثر مرکز وکلا، که در راستای ارتقای جایگاه حقوقی جمهوری اسلامی ایران و حمایت از حقوق بشر انجام شده، ارائه دهم.
اولاً، به منظور تقویت روابط بین‌المللی و گسترش ظرفیت‌های حقوقی کشور، ما موفق به انعقاد موافقتنامه همکاری با اتحادیه وکلای فدراسیون روسیه در سال گذشته شدیم که برکات زیادی به همراه داشت. این موافقتنامه، علاوه بر افزایش تعاملات دوجانبه، موجب برگزاری شش هفت نشست با سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) و همچنین نشست‌های متعددی با کشورهای عضو بریکس در مسکو شد. در این اجلاس‌ها، ما پیشنهادات و طرح‌های مهمی را مطرح کردیم که بخش قابل توجهی از آنها در دکلریشن نهایی اجلاس حقوقی بریکس 2024 درج گردید. همچنین در این سفر، نشست‌های دوجانبه‌ای با کانون‌های وکلای کشورهای روسیه، چین، هند، امارات متحده عربی، مصر و آفریقای جنوبی برگزار شد که این نشست‌ها در حال حاضر در مرحله تبادل تفاهم‌نامه‌ها قرار دارد.
یکی از اقدامات مهم دیگر، افتتاح اولین دفتر حمایت حقوقی ایرانیان خارج از کشور و اتباع بیگانه در ارومیه بود. این دفتر در استان آذربایجان غربی، که با کشورهای ترکیه و دیگر کشورهای همسایه مرز مشترک دارد، به‌ویژه در مسائل مرزی و بین‌المللی تأسیس شد. در راستای رفع مشکلات حقوقی اتباع خارجی و ایرانیان خارج از کشور، در این دفتر به افرادی که گرفتار مسائل حقوقی در داخل ایران یا خارج از آن هستند، مشاوره و حمایت حقوقی ارائه می‌شود. همچنین، در راستای تکمیل اقدامات مرکز، ما در حال راه‌اندازی سامانه‌های ارتقای حقوقی برای ایرانیان خارج از کشور و مشاوره‌های بین‌المللی هستیم.
در حوزه آموزش، اولین دوره آموزش وکالت تخصصی حقوق بین‌الملل را آغاز کرده‌ایم. تا شش ماه آینده، تعداد زیادی از وکلای متخصص حقوق بین‌الملل با پروانه‌های تخصصی آماده خواهند شد که می‌توانند در پرونده‌های برون مرزی و مسائل بین‌المللی، به دولت و مردم کمک کنند. این وکلا تحت نظر اساتید برجسته حقوق بین‌الملل آموزش‌های لازم را خواهند دید و پس از گذراندن آزمون‌های کتبی و شفاهی، پروانه وکالت تخصصی حقوق بین‌الملل دریافت خواهند کرد.
در همین راستا، مقدمات تأسیس کلینیک حقوقی بین‌المللی در کردستان نیز در حال انجام است. این کلینیک در سلیمانیه عراق با حدود 5000 متر مربع فضای ساختمانی و دپارتمان حقوقی مجهز راه‌اندازی خواهد شد. این مرکز به‌عنوان اولین مرکز حقوقی بین‌المللی در منطقه، می‌تواند خدمات حقوقی تخصصی را به ایرانیان و دیگر اتباع ارائه دهد.
همچنین، در اوایل سال 2025، در اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، که به‌منظور دفاع از حقوق بشر، مسائل مربوط به تحریم‌ها، نسل‌کشی در غزه، تحریم دارو و غذا در ایران، و دیگر مسائل انسانی برگزار می‌شود، نمایندگان مرکز وکلا نیز حضور خواهند داشت تا سخنان خود را در این خصوص ارائه دهند.
در نهایت، ما در راستای تکمیل وظایف محوله، مقدمات تاسیس سازمان مردم نهاد «انجمن ایرانی وکلای بدون مرز» را آغاز کرده‌ایم. این سازمان به‌منظور گردآوری وکلای متخصص و بین‌المللی طراحی شده است. این افراد، علاوه بر پروانه پایه یک داخلی، باید دارای پروانه تخصصی و عضویت در اتحادیه بین‌الملل وکلا باشند تا بتوانیم در موقع لزوم، بهترین وکلا را برای مشاوره و دفاع از حقوق ملت ایران در سطوح بین‌المللی به نهادهای مختلف معرفی کنیم.
به امید آنکه با همکاری همه دست‌اندرکاران، بتوانیم در این مسیر موفقیت‌های بیشتری کسب کرده و خدمات شایسته‌تری به مردم شریف ایران و جهانیان ارائه دهیم.
تسنیم: شاید یک بخشی که بیشتر باید به آن توجه کرد، طرح دعوا علیه اقدامات خصمانه کشورهای دیگر علیه ایران و مردم و منابع مردم با عنوان تحریم و نیز انعقاد قراردادها یک‌طرفه است. در این باره اقدامی داشته‌اید؟
امروز در حوزه پرونده‌های نفت، گاز، انرژی و پتروشیمی، به دلیل تحریم‌ها و عدم استفاده از وکلای متخصص، در برخی موارد گرفتار مشکلات و حاشیه‌های جدی شده‌ایم. در انعقاد قراردادهای نفتی، ما نیاز به وکلای تخصصی داریم که در سطح بین‌المللی و با تجربه در محاکم بین‌المللی شناخته شده باشند. به عنوان مثال، کسانی مانند دکتر نصرالله ابراهیمی، دکتر اصغریان و دکتر پیری، که در حوزه‌های نفت و گاز تجربه دارند و در پرونده‌های بین‌المللی حضور داشته‌اند، می‌توانند به‌طور مؤثر در حل و فصل این پرونده‌ها کمک کنند.
متأسفانه، در اکثر مواقع از چنین وکلای برجسته و متخصص در سطح بین‌المللی استفاده نمی‌شود و همین امر موجب بروز مشکلات در روند قراردادهای بین‌المللی و در نهایت افزایش هزینه‌ها و پیچیدگی‌های آنها می‌شود. بسیاری از پرونده‌های نفتی و گازی به دلیل تحریم‌ها به‌طور طبیعی به دردسرهایی دچار می‌شوند که هزینه‌ها و فرآیندها را بسیار پیچیده و طولانی می‌کند. به‌ویژه که مبلغ ریالی پرونده‌های مربوط به نفت، گاز و پتروشیمی بسیار بالاست و این پرونده‌ها نسبت به سایر پرونده‌ها در محاکم هزینه‌های بیشتری دارند.
یکی از چالش‌های دیگر این است که علی‌رغم این‌که بسیاری از شرکت‌های ایرانی از تحریم‌ها آسیب می‌بینند، ما معمولاً به دنبال طرح دعوا در این زمینه‌ها نمی‌رویم. متاسفانه، در هیچ‌کجا از دنیا، برای مقابله با تحریم‌ها از طریق دعوا به دادگاه‌های بین‌المللی مراجعه نمی‌کنند، چرا که معمولاً استناد به فصل هفتم منشور ملل متحد و تحریم‌ها به‌عنوان اقداماتی برای مقابله با تهدیدات صلح و امنیت بین‌المللی در نظر گرفته می‌شود. این اقدامات، که می‌تواند به‌عنوان اعمال مجازات تلقی شود، باعث می‌شود که کشورها نتوانند به راحتی در مقابل تحریم‌ها اقدام کنند.
ما در ایران، به‌ویژه در شرایط کنونی که کشورهایی نظیر رژیم صهیونیستی در حال ارتکاب جنایات جنگی و نقض حقوق بشر هستند، به‌طور خاص در غزه که روزانه شاهد قتل عام‌های وسیع و نابودی زیرساخت‌ها و منابع انسانی هستیم، احساس می‌کنیم که این جنایات نباید بی‌پاسخ بماند. پژوهشگران و مهندسان در سراسر جهان به این نتیجه رسیده‌اند که اگر 50 سال در غزه شبانه‌روز کار کنند، این منطقه هنوز قادر نخواهد بود به وضعیت پیشین خود در سال 2023 بازگردد. در حالی که در مقابل، ما در ایران به‌عنوان کشوری که حتی حق دفاع از خود را از جامعه بین‌الملل نداریم، با کم‌کاری در حوزه‌های حقوقی بین‌المللی مواجه هستیم.
اقدامات حقوقی بین‌المللی ما تاکنون شایسته نبوده و باید در این زمینه‌ها گام‌های مؤثرتری برداریم. این مسیر نه‌تنها نیاز به استفاده از وکلای متخصص در سطح بین‌المللی دارد، بلکه به یک رویکرد هماهنگ و استراتژیک در عرصه حقوق بین‌الملل و همکاری با سایر کشورهای جهانی برای مقابله با تحریم‌ها و نقض حقوق بشر نیازمندیم.
تسنیم: و فراموش نکنیم که آمریکا مسئول مستقیم و غیرمستقیم بسیاری از زیان‌های مالی و غیرمالی به مردم ایران است.
ما در طول سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی در حوزه حقوق بین‌الملل مواجه بوده‌ایم که بخش بزرگی از این مشکلات ناشی از عدم پیگیری جدی پرونده‌ها و عدم استفاده از ظرفیت‌های حقوقی بین‌المللی کشور بوده است. در ماجرای هواپیمای مسافربری که توسط ناو آمریکایی مورد حمله قرار گرفت، ما نتوانستیم رای علیه آمریکا بگیریم. در ماجرای سکوهای نفتی سلمان، در ماجرای طبس و حتی در پرونده کودتای نوژه هم رای مثبتی نداشته‌ایم. این‌ها مسائلی هستند که مردم شاید از آن آگاهی نداشته باشند و واقعاً درک نمی‌کنند که با وجود این همه ظلم و تجاوز، جمهوری اسلامی نتوانسته است به‌طور کامل از حقوق خود در عرصه بین‌الملل دفاع کند.
اما ما در این مدت، همزمان با این مشکلات، شروع به تقویت توان حقوقی خود کرده‌ایم. مرکز حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران اکنون با بیش از 10 تا 20 پرونده بین‌المللی در شعبه 55 دادگاه بین‌المللی تهران درگیر است. پرونده‌هایی از جمله پرونده کودتای 28 مرداد، پرونده خسارت معنوی ناشی از ترور سردار سلیمانی و فرماندهان مقاومت، پرونده کربلای 4 و حتی پرونده‌های مربوط به منافقین، همه در حال پیگیری هستند.
ما تازه آغاز کرده‌ایم. در طول 44 سال گذشته، هرچند در عرصه داخلی دفاع از حقوق خود را انجام داده‌ایم، اما در عرصه بین‌المللی نیاز به اقدامات جدی‌تری داشتیم. حالا ما در حال تربیت نیروهای حقوقی متخصص در تراز انقلاب اسلامی هستیم که بتوانند در عرصه‌های بین‌المللی و در محاکم جهانی به دفاع از حقوق کشور و ملت ایران بپردازند.
از همکاران گران‌قدر خود در این راه تشکر ویژه دارم. عزیزانی همچون دکتر نصرالله ابراهیمی، استاد دانشگاه تهران، دکتر پیری، استاد تمام دانشگاه تهران، دکتر مومنی، دکتر متقی، رییس دانشکده حقوق علوم سیاسی دانشگاه تهران و دیگر همکاران عزیز از دانشگاه‌های مختلف کشور که در این مسیر همراه ما بوده‌اند و زحمات زیادی کشیده‌اند. با کمک این عزیزان، ما در حال تربیت استادان و وکلای متخصصی هستیم که بتوانند در تراز اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های برجسته کشور، در عرصه میدانی وکالت و حقوق بین‌الملل نیز فعالیت کنند.
هدف ما این است که در آینده نه‌تنها در پرونده‌های بین‌المللی پیشرفت داشته باشیم، بلکه بتوانیم در رفع مشکلات مردم ایران و ایجاد امید در دل آنها نقش‌آفرینی کنیم. شاید این اقدامات بتواند گامی در جهت کاهش برخی از دغدغه‌ها و مشکلات مردم و دولت باشد.
انتهای پیام/