9مزیت بزرگ اتوبوس برقی چینی درمقایسه با اتوبوس ایرانی شتاب
خبرنگاران تسنیم برای "راستی‌آزمایی میدانی" ادعاهای مطرح شده از سوی شهرداری تهران و تولیدکننده اتوبوس‌های برقی شتاب در یک روز بارانی، راهی محل استقرار ۲ اتوبوس برقی چینی وارداتی هایگر و اتوبوس برقی ایرانی شتاب شدند و این دو را به دقت مقایسه کردند!
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، فرسودگی و کاستی‌های شدید حوزه حمل و نقل عمومی در تهران، مسئولان این دوره از مدیریت شهری را بر آن داشت تا برای خروج از این وضعیت بحرانی، گام‌های جدی و اساسی بردارند.
بر همین اساس ضمن تخصیص حدود نیمی از بودجه شهرداری به حوزه حمل و نقل عمومی در 3 سال اخیر، قرارداد‌هایی با تولیدکنندگان داخلی و خارجی منعقد و مقرر شد 27500 دستگاه تاکسی برقی، 2500 اتوبوس برقی، 791 واگن مترو از طریق “قرارداد با چین” و 2500 دستگاه اتوبوس از طریق تولیدکنندگان داخلی تأمین شود تا با ورود آنها، تحول بزرگی را در شبکه فرسوده تاکسی، اتوبوس و حتی متروی تهران شاهد باشیم.
اما نقطه عطف اقدام شهرداری تهران برای ایجاد تحول در حمل و نقل عمومی، حرکت به سمت تاکسی و اتوبوس‌های برقی بود که با توجه به چالش عمیق آلودگی هوا در پایتخت، اقدامی ارزشمند و تاریخی محسوب می‌شد چرا که مسئولان مختلف که سالهاست رویای کاهش آلودگی هوا را در سر دارند به خوبی می‌دانند برقی‌سازی خودرو‌ها به‌ویژه وسایل پرکاربردی مانند اتوبوس و تاکسی می‌تواند آنها را به تحقق این رویا نزدیک کند.
با این حال یکی از پرسش‌های پرتکرار در مدتی که قرارداد شهرداری با چین منعقد شد، مسئله چرایی انعقاد قرارداد به طرف خارجی برای تأمین ناوگان مورد نیاز تهران بود که همواره یک پاسخ داشت و آن: “توان بالای تولید در چین، کیفیت بالای اتوبوس‌های چینی و قیمت مناسب آن نسبت به نمونه داخلی” بود!
خبرگزاری تسنیم در ادامه پیگیری پرونده خودروهای برقی خود و برای روشن شدن میزان دقت و صحت ادعای مدیران شهرداری درباره لزوم قرارداد با چین، به سراغ “مدیرعامل شرکت شتاب خودرو” رفت که عهده‌دار تولید 500 اتوبوس برقی ایرانی برای شهرداری تهران است.
“مدیرعامل شرکت شتاب خودرو” در گفت‌وگوی مفصل خود با تسنیم برخی گفته‌های شهرداری تهران را رد کرد و مدعی شد “نه تنها اتوبوس‌های تولید داخل با اتوبوس چینی تفاوت زیادی ندارند و تفاوت قیمت آنها با نمونه‌های مشابه چینی زیاد نیست، بلکه اتوبوس‌های تولید داخل در برخی موارد، کیفیت بالاتری هم دارند و توان تولید مجموع تولیدکنندگان داخلی اتوبوس درصورت تامین مالی توسط شهرداری، سالیانه حدود 5000 اتوبوس است!”
مشروح گفت‌وگوی تسنیم با مدیرعامل شتاب از اینجا قابل مشاهده است.
اما پس از انتشار این گفت‌وگو در تسنیم، سخنگوی شهرداری تهران درباره این ابهامات و مطالب مطرح شده جدید توسط مدیدعامل شرکت شتاب گفت: درباره قیمت اتوبوس‌ها همچنان اصرار داریم برخلاف ادعایی که این مدیر محترم تولیدکننده داخلی مطرح کرده، اتوبوس خریداری شده از چین، ارزان‌تر از اتوبوس تولید داخل است؛ قیمت اولیه‌ای که این شرکت در سال‌های 1401 و 1402 اعلام کرده بود حدود 90 هزار یورو گران‌تر از اتوبوس‌های چینی بود.
سخنگوی شهرداری تهران در پاسخ به پرسش تسنیم مبنی بر اینکه تولیدکننده داخلی معتقد است قیمتی که درباره اتوبوس چینی اعلام کرده‌اید، قیمت تمام شده نیست و بدون درنظر گرفتن هزینه‌های جانبی مانند حق گمرک، خدمات پس از فروش و… است، گفت: قیمت تمام‌شده اتوبوس‌های چینی 220 هزار یورو به علاوه هزینه‌های گمرک و حمل و نقل به تهران است و قیمت اتوبوس داخلی حدود 280 هزار یورو است؛ حتی بدون در نظر گرفتن موضوع کیفیت، پیمایش اتوبوس‌های داخلی نصف اتوبوس‌های چینی و ظرفیت مسافر اتوبوس‌های چینی نیز با توجه به فضای داخلی بیشتر از اتوبوس‌های تولید داخل است.
اما در ادامه این ماجرا و برای “راستی‌آزمایی میدانی” ادعای مطرح شده از سوی هر دو طرف (شهرداری تهران و تولیدکننده اتوبوس‌های برقی شتاب) در یک روز بارانی، راهی پایانه‌ای حوالی میدان راه‌آهن تهران شدیم تا از نزدیک هر 2 نوع اتوبوس برقی چینی وارداتی با برند “هایگر” و اتوبوس برقی ایرانی تولید شرکت “شتاب” که منتظر ما بودند را از نزدیک ببینیم و مقایسه کنیم!
در این بازدید 2 ساعته درتاج؛ معاون فنی اتوبوس‌های برقی شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، مشخصات فنی هر یک از اتوبوس‌های شتاب و هایگر را تشریح کرد تا با مقایسه آنها بهتر بتوانیم نقاط ضعف و قوت هر یک را دریابیم.
در این بازدید میدانی و طبق اطلاعاتی که درتاج اعلام کرد: توان موتور اتوبوس شتاب 350 کیلووات است که با این توان با یک بار شارژ صرفاً می‌تواند کمتر از 200 کیلومتر را پیمایش کند که البته این رقم در فصول سرد سال، کمتر است زیرا بخشی از انرژی باتری، صرف گرمایش باتری و اتوبوس میشود؛ در حالیکه اتوبوس‌های تهران در هر روز حداقل به پیمایش 250 کیلومتر نیاز دارند.
در نقطه مقابل، اتوبوس‌های چینی هایگر در تابستان حدود 250 تا 260 کیلومتر و در زمستان حدود 230 تا 240 کیلومتر با هر بار شارژ، توان پیمایش دارند و این یعنی اتوبوس‌های چینی هایگر با هر بار شارژ روزانه توان پیمایش حدود 100 کیلومتر بیشتر از اتوبوس‌های برقی داخلی شرکت شتاب را دارند.
به گفته معاون فنی اتوبوس‌های برقی شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، «طول خطوط اتوبوسرانی تهران یکسان نیستند و طولانی‌ترین مسیر پیمایش اتوبوس در تهران در هر روز حدود 250 کیلومتر پیمایش است که اگر باتری توان خوبی داشته باشد با یک بار شارژ امکان خدمات‌رسانی صبح تا شب برای آن وجود دارد در غیر این صورت با یک اخلال حدود 3 ساعته زمان شارژ در خدمات‌رسانی مواجه میشویم زیرا اتوبوس برقی در خلال روز نیز نیاز به شارژ خواهد داشت!
.
این وضعیت مربوط به یک سال نخست بهره‌برداری از اتوبوس‌های برقی است و باید این نکته مهم را مدنظر داشت که سالانه حدود 3 درصد از توان باتری این اتوبوس‌ها کاسته میشود، این روند شامل باتری اتوبوس‌های داخلی و چینی میشود و افت 20 درصدی توان باتری طی 8 سال برای هر دوی آنها رخ می‌دهد.
بنابراین یکی از اشکالات اتوبوس‌های داخلی شتاب این است که نمی‌تواند یک روز کامل را بدون شارژ در خطوط طویل خدمت‌رسانی کند و ما در جلسات فنی که با تولیدکنندگان شتاب داشتیم به این موضوع، بار‌ها تأکید کرده‌ایم که لازم است توان باتری را افزایش دهند با این حال باید این نکته را هم در نظر داشت که هر یک از باتری پک‌ها، یک وزنی دارد و با اضافه کردن آن، وزن اتوبوس نیز افزایش می‌بابد و سایر تجهیزات مانند شاسی نیز نیاز به تقویت پیدا می‌کند.
بنابراین در صورت افزایش توان باتری حدود نیم تن به وزن اتوبوس‌های شتاب افزوده میشود و نکته دیگر این است، از آنجایی که حدود 30 تا 40 درصد هزینه اتوبوس مربوط به باتری است، با افزایش توان باتری، قیمت این اتوبوس‌های برقی داخلی مجدداً افزایش خواهد یافت!»
در ادامه این بازدید، معاون فنی اتوبوس‌های برقی شرکت واحد اتوبوسرانی تهران می‌گوید: یکی دیگر از نکات مهم درباره اتوبوس‌های برقی وزن آنهاست؛ اتوبوس شتاب یک تن از اتوبوس چینی “هایگر” سنگین تر است؛ اتوبوس‌های برقی شتاب حدود 14 تن وزن دارد اما اتوبوس‌های “هایگر” علیرغم اینکه دو پک باتری بیشتر دارد، یک تن سبک‌تر نیز هست و 13 تن وزن دارد که این امر به دلیل طراحی جدید‌تر اتاق اتوبوس‌های “هایگر” است.
نمای جلویی اتوبوس‌های چینی هایگر
معاون فنی اتوبوس های برقی شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران این نکته را هم متذکر میشود که:«2 استاندارد برای خودروی برقی وجود دارد که یکی از آنها مربوط به پک‌های باتری و دیگری مربوط به سیستم‌های الکترومغناطیسی و عایق بودن اتوبوس است که فعلا در ایران، مرجعی برای صدور این 2 استاندارد نداریم!
در این مدتی که اتوبوس برقی شتاب در تهران در حال تست بوده، در مواردی به دلیل کاهش توان باتری اتوبوس شتاب، سرعت خود را از دست داده است اما اتوبوس هایگر که سال گذشته در خط تجریش- راه‌آهن و جمهوری ـ بهارستان تست شد، در مدت تست با چنین مشکلی مواجه نشد.»
درتاج ادامه می‌دهد: «یکی دیگر از موضوعات مهم در اتوبوس‌های برقی مربوط به صندلی راننده است که امکانات و دسترسی‌های صندلی و کابین اتوبوس هایگر نسبت به اتوبوس شتاب بیشتر است، در اتوبوس هایگر دوربین 360 درجه برای کنترل همه فضای بیرونی و داخلی اتوبوس وجود دارد اما در اتوبوس شتاب چنین دوربینی وجود ندارد.
نمایی از داخل کاببین راننده اتوبوس‌های چینی هایگر
برخی از مشکلات در اتوبوس‌های شب تولید داخل قابل رفع است مانند فاصله بین صندلی‌ها یا تغییر طول در‌های اتوبوس اما برخی دیگر مانند توان باتری یا وزن اتاق اتوبوس، قابل تغییر نیستند.»
اگرچه راننده اتوبوس شتاب در مقایسه با اتوبوس‌های دیزلی که پیش از این تجربه استفاده از آنها را داشت، از دسترسی‌ها، امکانات و راحتی صندلی این اتوبوس داخلی برقی ابراز رضایت داشت اما راننده اتوبوس هایگر معتقد بود که اتوبوس چینی از امکانات و راحتی بیشتری برخوردار است که نمونه آن در اتوبوس شتاب و اتوبوس‌های دیزل وجود ندارد.
در پایان و پس از این بازدید میدانی اگر بخواهیم به صورت خلاصه، 2 اتوبوس برقی چینی “هایگر” و اتوبوس برقی ایرانی “شتاب” را با یکدیگر مقایسه کنیم باید بگوییم:
1ـ توان باتری اتوبوس هایگر چین 100 کیلو وات بالاتر از اتوبوس شتاب است
2ـ اتوبوس هایگر با هر بر شارژ، 100 کیلومتر توان پیمایش بیشتری نسبت به اتوبوس شتاب دارد
3ـ وزن اتوبوس‌های برقی چینی هایگر 1000 کیلوگرم (یک تن) سبک‌تر از اتوبوس‌های برقی شتاب است
4ـ “الکتروموتور” اتوبوس‌های هایگر ساخت یک کشور غربی است که صاحب بالاترین کیفیت و قدرت در ساخت این الکتروموتورها در جهان است در حالیکه اکتروموتور اتوبوس برقی شتاب ساخت کشور چین با برند CDTL است.
5ـ عرض راهرو بین صندلی‌های دو ردیف اصلی داخل سالن اتوبوس‌های هایگر چین، فاصله استاندارد و قابل قبولی دارد که 2 مسافر پشت به پشت هم به راحتی می‌توانند در این فضا بی‌ایستند اما عرض موجود در راهروی اتوبوس‌های شتاب، غیراستاندارد و کم است که امکان ایستادن 2 نفر پشت به پشت هم در آن وجود ندارد.
6ـ تایر اتوبوس‌های وارداتی هایگر چین از برند میشلن (Michelin) یک برند معتبر فرانسوی است اما تایر اتوبوس شتاب ساخت شرکت “کویر” ایران است.
7ـ کابین راننده اتوبوس‌های هایگر، یک کابین کاملا مجزا، محفوظ و ساخته شده از آلومینیوم آلیاژی با در ورودی مستقل است اما چنین کابینی با این ظرافت، استحکام و امکانات در اتوبوس شتاب وجود ندارد.
8ـ اتوبوس‌های برقی هایگر چین مجهز به دوربین 360 درجه است در حالیکه اتوبوس برقی شتاب فاقد این نوع دوربین است.
9. پلتفرم اتوبوس‌های هایگر، یک پلتفرم طراحی شده ویژه اتوبوس‌های برقی با وزن استاندارد است اما پلتفرم اتوبوس شتاب، همان پلتفرم قدیمی اتوبوس‌های گازسوز “عقاب” است که با وزن بالاتر برای تبدیل به اتوبوس برقی، مناسب‌سازی شده است.
با این اوصاف باید متذکر شویم بدون شک در اولویت قرار گرفتن تولید ملی حتی اگر صفر تا صد قطعات آن محصول متعلق ساخت کشورمان نباشد، یک ضرورت انکارناپذیر است که بار‌ها از سوی مقام معظم رهبری و دیگر مسئولان بر آن تأکید شده اما به نظر می‌رسد “کیفیت ساخت و امکانات” پاشنه آشیل بسیاری از محصولات داخلی است.
اگر تدبیر و تلاشی برای ارتقاء و رقابت با نمونه‌های مشابه به‌ویژه در تولید محصولاتی مانند اتوبوس‌های برقی که فناوری پیچیده‌ای ندارند و به راحتی توسط مهندسان توانمند کشورمان قابل ارائه است، صورت نگیرد، نمی‌توان انتظار داشت یک محصول داخلی با سطح کیفیت پایین توسط شهرداری تهران به صرفه و صلاح شهروندان ترجیح داده شود!
قرارداد شهرداری تهران با تولیدکننده داخلی برای تأمین اتوبوس‌های برقی می‌تواند به یک نقطه عطف در طراحی، ساخت و عرضه این اتوبوس‌ها در کشور تبدیل شود اما به شرطی که برای ارتقاء کیفیت و کاهش قیمت آن فکری اساسی شود تا بتوان با دستانی پُر از یک محصول ایرانی، تمام‌قد دفاع کرد و از خرید اتوبوس‌های خارجی بی‌نیاز شد.
انتهای پیام/