آینده تاریک در انتظار تولید کنندگان فرش

خبرگزاری تابناک

به گزارش خبرنگار تابناک ارومیه، در سال‌های اخیر بازار فرش آذربایجان غربی با افت شدید فروش مواجه شده و به طوری که فرش‌های دست بافت با وجود ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد به تدریج در حال فراموشی هستند، اما این فرش‌ها نه تنها نمایانگر هنر و فرهنگ غنی منطقه هستند بلکه نشان‌دهنده تلاش و ذوق بافندگان محلی نیز می‌باشند.

اما با تغییرات اقتصادی و کاهش تقاضا، بسیاری از این هنرمندان با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند و آثار آن‌ها به دلیل کمبود مشتریان و عدم حمایت کافی از مسئولان مربوطه و از دست دادن بازار‌های جهانی و همچنین داخلی در سایه قرار گرفته است و این وضعیت نه تنها به معنای از دست رفتن یک هنر سنتی است، بلکه تهدیدی برای هویت فرهنگی آذربایجان غربی به شمار می‌رود.

فرش‌های آذربایجان غربی نه تنها به عنوان یک کالای مصرفی، بلکه به عنوان نمادی از هویت فرهنگی و هنری منطقه شناخته می‌شوند این فرش‌ها با طرح‌ها و رنگ‌های چشم‌نواز، داستان‌های نسل‌ها را روایت می‌کنند و نشان‌دهنده مهارت‌های بافندگان محلی هستند و ارزش فرش در این منطقه به قدری بالاست که هر فرش به عنوان یک اثر هنری و سرمایه‌ای فرهنگی در نظر گرفته می‌شود علاوه بر زیبایی و اصالت، فرش‌های آذربایجان غربی موجب اشتغال زایی و تقویت اقتصاد محلی می‌شوند و با حفظ این هنر، میراث گران بهایی به نسل‌های آینده منتقل می‌گردد.

پشم مورد استفاده در فرش‌های دست‌باف آذربایجان عمدتاً از گوسفندان مناطق ارومیه، ماکو، خوی و سلماس به دست می‌آید، چون پشم گوسفندان این مناطق به لحاظ کیفیت با پشم گوسفندان سایر مناطق تفاوت دارد و پشم این مناطق به دلیل شرایط جوی خاص، تغذیه مناسب و نژاد‌های مقاوم، دارای زبری و دوام بیشتری است.
این ویژگی‌ها باعث می‌شود که فرش‌های بافته شده از این پشم‌ها، علاوه بر زیبایی، از لحاظ ماندگاری و استحکام نیز برتری خاصی نسبت به فرش‌های تولیدی سایر استان‌ها داشته باشند، به علاوه، پشم‌های این مناطق معمولاً دارای خاصیت جذب رطوبت و گرما هستند که باعث می‌شود فرش‌ها در مرور زمان به سختی کیفیت اصلی خود را از دست بدهند.

از رونق به رکود در بازار فرش آذربایجان غرب

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در ارومیه، اظهار داشت: وضعیت اقتصادی نامناسب و تورم یکی از عوامل اصلی رکود در بازار فرش است و به همین دلیل، تولید کنندگان مجبور به کاهش تولید و تعدیل نیروی کار خود می‌شوند که این امر خود به رکود بیشتر در این صنعت دامن می‌زند.
 وی افزود: توان خرید مردم در حوزه فرش‌های دستبافت به وضوح کاهش یافته است و این کاهش توان خرید را نه تنها ناشی از وضعیت اقتصادی نامناسب و تورم است بلکه به تغییرات فرهنگی و سلیقه‌ای نیز مربوط می‌شود و در سال‌های اخیر، با افزایش قیمت‌ها بسیاری از خانواده‌ها به سمت خرید فرش‌های ماشینی یا جایگزین‌های ارزان‌تر روی آورده‌اند. 

کامران مهاجر گفت: بسیاری از فعالان این صنعت به دلیل مشکلات مالی ناچار به ابطال پروانه کسب خود شده‌اند و این روند نگران کننده، منجر به تعطیلی مغازه‌ها و کارگاه‌های تولیدی شده است. 
وی افزود: فرش‌های دستبافت، نماد هنر و تمدن ایرانی، در معرض خطر فراموشی قرار دارند و تاثیر مشکلات مالی و عدم حمایت دولتی بر کارگاه‌های بافت فرش باعث شده بسیاری از کارگاه‌های بافت فرش دیگر نتوانند فعالیت خود را ادامه دهند.

تامین مواد اولیه بزرگترین مشکل کارگاه‌های تولید فرش

امین حیدروند در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در ارومیه، اظهار داشت: توان مالی برای تأمین مواد اولیه به شدت کاهش یافته است و همچنین پایین بودن توان خرید مردم نیز به رکود در بازار فرش‌های دستباف دامن زده است.
وی افزود: این امر نه تنها بر فروش تأثیر گذاشته، بلکه به تضعیف هویت فرهنگی و سنتی این هنر نیز آسیب می‌زند و برای حفظ و احیای این صنعت ارزشمند نیاز به تدابیر حمایتی جدی احساس می‌شود.
حیدروند گفت: وضعیت اقتصادی نامناسب و تورم یکی از عوامل اصلی رکود در بازار فرش است و کاهش تقاضا برای فرش‌های دستباف را به دنبال دارد و علاوه بر این نوسانات قیمت مواد اولیه و افزایش هزینه‌های تولید نیز بر کیفیت و قیمت نهایی فرش‌ها تأثیر می‌گذارد.
مدیر کارگاه تولیدی و بافت فرش خاطر نشان کرد: این وضعیت می‌تواند به نابودی بسیاری از کارگاه‌ها و هنرمندان این صنعت منجر شود، بنابراین از مسئولین باید نسبت به این مشکل چاره اندیشی کرده و راهکار‌های مؤثری را ارائه دهند.

قیمت فرش در اوج، اما بی کیفیت

زهره وکیلی که در نمایشگاه فرش در حال خرید بودند در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در ارومیه، اظهار داشت: قیمت فرش به شدت بالا رفته و متاسفانه کیفیت آن‌ها نیز کاهش یافته است.
وی افزود: این افزایش قیمت نه تنها قدرت خرید خانواده‌ها را کاهش داده بلکه باعث شده که بسیاری از افراد از خرید فرش منصرف شوند و فرش‌هایی که روزگاری نماد هنر و فرهنگ ما بودند اکنون به کالایی لوکس تبدیل شده‌اند که تنها قشر خاصی از جامعه قادر به خرید آن هستند.
وکیلی گفت: امروز فرش‌هایی به فروش می‌رسند که نه تنها از لحاظ ظاهری، بلکه از لحاظ دوام نیز قابل مقایسه با فرش‌های گذشته نیستند و با توجه به شرایط اقتصادی کنونی، نیاز است که فروشگاه‌ها برنامه‌های قسطی را در نظر بگیرند و در صورت امکان درصد اقساط را کاهش دهند تا شاید مردم بتوانند با آرامش بیشتری فرش‌های زیبایی را که نماد فرهنگ ما هستند، خریداری کنند.
حال با این حال و روزی که بازار فرش در آذربایجان غربی دارند و از سوی دیگر امیدی به بهبود وضعیت اقتصادی در کشور نیست شاید در آینده‌ای نه چندان دور شاهد خواهیم بود که فرش‌های این استان به خصوص تکاب از بین خواهند رفت و فرش‌های بی کیفیت و یا موکت جایگزین آن خواهد شد و تاثیر این عامل سبب افزایش بیکاری در جامعه و سایر مشکلات اجتماعی می‌شود.