سه راهکار فوری برای حل ناترازی گاز/همه مقصر بودند
در حالی که این روزها چالش ناترازی گاز و برق بین وزرا و حتی جناح های سیاسی پاسکاری می شود، متخصصان راهکارهایی را برای حل فوری این مقوله ارائه داده اند.
هفته گذشته وزرای نفت و نیرو پیرامون توضیح و واکاوی تشدید شرایط ناترازی انرژی مهمان بهارستانی‌ها بودند.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، جلیل مختار، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ۵ دی ماه درباره جزئیات این نشست گفته بود که در این جلسه وضع تأمین سوخت بخش‌های مختلف کشور، مخازن سوخت نیروگاه‌ها و خاموشی‌های اخیر مورد بررسی قرار گرفت.
این مقام مسئول در بخش دیگری از اظهارات خود یکی از مشکلات اصلی محدودیت برقی و گاز کنونی کشور را اجرا نشدن مصوبه شورای عالی امنیت ملی مبنی بر مصرف مازوت به‌عنوان سوخت جایگزین گاز در تابستان توسط نیروگاه‌های کشور اعلام کرد!
به گفته مختار، در واقع نیروگاه‌ها باید مازوت را نسبت به سال قبل چهار برابر مصرف می‌کردند، اما دو برابر مصرف شده است، به همین دلیل نفت‌گاز (گازوئیل) بیشتری سوزانده‌اند، در حالی که باید نفت‌گاز را برای زمستان ذخیره می‌کردند.
البته وزیر نفت به تازگی خبر از افزایش تولید نفت گاز به میزان ۱۰ تا ۱۲ میلیون لیتر در روز داده است که به نظر می‌رسد این سوخت در اختیار نیروگاه‌ها جهت مصرف جایگزین گاز قرار گیرد.
تولید گاز ایران چقدر است؟/از آقای زنگنه چه خبر …
در همین حال سعید توکلی، معاون گازی وزیر نفت رقم تولید گاز غنی در کل کشور را ۸۶۲ میلیون مترمکعب در روز اعلام کرد.
باوجود اینکه نقد جدی به عملکرد و ضعف شدید مدیریت سبد سوختی کشور در بخش سوخت مایع و گاز (برای بخش نیروگاهی، خانگی، صنعتی، ذخیره و …) وارد است و قطعا هیچ متخصصی منکر آن نیست، اما بد نیست جای پاسکاری بین یک دولت سه ساله و دولت کنونی، کمی به عقب‌تر باز گردیم، به دورانی که به گفته کارشناسان باید دوره کلید زدن اقداماتی برای افزایش ظرفیت تولید قرار می‌گرفت.
هر چند در دوره ۸ ساله صدارت شیخ الوزرا در پارس جنوبی که البته پیشرفتی بالغ بر ۷۰ درصد داشت به جز فاز ۱۱، تکمیل شد، اما همان زمان کارشناسان با پیش بینی افت فشار این میدان گاز مکرر و موکد به ساخت سکو‌های تقویت فشار تذکر دادند.
از سویی دیگر در همان دوران به توسعه سایر میادین گازی داخل کشور و افزایش ظرفیت تولید چاه‌های غیرمشترک تاکید شد. همین تذکرات پیرامون افزایش ظرفیت تولید بنزین در کشور نیز وجود داشت که متاسفانه گوش شنوایی برای آن وجود نداشت. این روند در دولت سیزدهم نیز ادامه داشت.
سهم وزارت نیرو در ناترازی انرژی کم نیست
نکات یاد شده تنها سهم نقص عملکردی و تصمیم گیری حوزه صنعت نفت است، در حالی که اوضاع در صنعت برق نیز به هیچ عنوان مساعد نیست و اصلی‌ترین انتقاد به راندمان پایین نیروگاه‌ها و همچنین هدررفت شبکه انتقال و توزیع و البته احداث نکردن یک واحد جدید، عدم جذب سرمایه گذار و … باز می‌گردد.
حال که درد به ریشه دندان ناترازی‌های انرژی رسیده، داد مسئولین و نمایندگان مجلس بلند شده و بجای چاره اندیشی به فکر پاسکاری‌های سیاسی هستند.
هر چند ایجاد معضل کنونی یک شبه رخ نداده و طیف گسترده‌ای از مقامات ذی ربط در ایجاد و تداوم آن مسئول هستند، اما حقیقت این است که قطعا متضرر نهایی مردم و منافع ملی است؛ بی شک برای حل هر چالشی راهبرد‌ها کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت وجود دارد که بدنه کارشناسی به دقت آن را مورد واکاوی قرار داده است و انتظار می‌رود وزارت نفت و نیرو با در نظر گرفتن حیاتی بودن مسئله، در کمترین زمان ممکن به بررسی و اجرا بپردازند.
پای حرف متخصصان/پله نخست: فشارافزایی
برای مدیریت ناترازی گاز اقدامات متفاوتی باید در دستور کار قرار گیرد، اما به گفته متخصصان می‌توان سه اقدام را به قید فوریت در برنامه قرار داد. در همین راستا می‌توان سه راهکار فوری برای مدیریت چالش ناترازی گاز را مورد واکاوی قرار داد.
نخستین و مهم‌ترین راهکار مربوط به اجرای طرح فشار افزایی در میدان گازی پارس جنوبی است. طبق آمار موجود، حدود ۷۰ درصد از سبد گازی کشور از محل این ابر میدان گازی تامین می‌شود.
طبق آخرین اطلاعات پیرامون این طرح، اسفند سال گذشته قرارداد اجرایی میان شرکت ملی نفت ایران و چهار پیمانکار داخلی به ارزش ۲۰ میلیارد دلار منعقد شد. در همین راستا ۲۹ مهر ماه ۱۴۰۳ تفاهمنامه‌ای میان ایزوایکو و اویک با هدف ساخت سکو‌های فشارافزایی میدان مشترک پارس جنوبی منعقد شد.
امسال افت فشار گاز پارس جنوبی کلید می خورد
به گفته مدیرعامل اویک، از سال ۲۰۲۵ میلادی شاهد افت فشار در سکو‌های پارس جنوبی هستیم به این ترتیب با انجام این طرح هر سکو در حدود ۲ میلیون فوت مکعب گاز در روز را فشار افزایی می‌کند.
وی در بخش دیگری از اظهارات خود پیرامون این تفاهمنامه در پاسخ به این سوال که چه میزان زمان برای ساخت سکو‌ها برنامه ریزی شده است، مطرح کرده است که بیشترین زمان مربوط به سکوی کمپرسور پلتفرم است که از مهندسی تا نصب ۴۳ ماه در نظر گرفته شده است.
مدیرعامل اویک همچنین در خصوص زمان بندی ساخت هر جکت از مهندسی تا نصب توضیح داده است که برای جکت‌های ۸ پایه ۱۶ ماه و جکت‌های چهارپایه ۱۰ ماه زمان مورد نیاز است.
به عبارتی افت فشار پارس جنوبی زودتر از ساخت سکوی برای واحد‌های تقویت فشار آغاز می‌شود و این همان تذکر‌های دلسوزانه کارشناسانی است که در ایام حضور زنگنه در وزارت نفت دولت تدبیر و امید و همچنین اوجی در دولت سیزدهم مکرر، مطرح می‌شد.
جای خالی آمایش سرزمینی
طی ۴۵ سال گذشته، گازرسانی در کشور به طور غیرمنطقی و بی توجه به آمایش سرزمینی انجام شده است. به این ترتیب که در دور افتاده‌ترین روستا‌های کشور نیز علمک‌های گاز به چشم می‌خورد. هرچند گازرسانی در راستای وظایف دولت برای تامین رفاه عمومی تعریف شده است، اما مهم‌تر از آن، تامین بلند مدت منافع ملی است؛ بنابراین باید به طور متوازن زیرساخت برق و گاز را توسعه داد.
به گفته کارشناسان در هیچ کجای دنیا زیر ساخت برق و گاز برای مصارف یکسان توسعه داده نشده است. به این ترتیب اینکه ایران نخستین شبکه گازرسانی دنیا را در اختیار دارد، تاکنون نتوانسته دستاور ویژه و چشمگیری داشته باشد.
پله دوم؛ قطع گاز مناطق گرمسیر
به جرات می‌توان گفت با قطع گاز در نیمه جنوبی کشور به ویژه استان‌های ساحلی که میانگین دمای هوای سالانه آنها در زمستان ۲۵ درجه سانتی گراد است، می‌توان به طور فوری بخش زیادی از مصرف گاز را مدیریت کرد. البته این اقدام به معنای نبود گاز نیست و می‌توان با استفاده از ال. پی. جی، سوخت مایع و … نیاز مناطق یاد شده را تامین کرد. طبق آمار کسب شده به گفته برخی منابع ۱۶ میلیون لیتر و به گفته برخی دیگر تا ۳۰ میلیون لیتر ال پی جی را بدون استفاده می‌سوزانیم.
پله سوم؛ جمع آوری گاز فلر/ دو فاز پارس جنوبی در آتش بی تدبیری
پیشنهاد سومی که با تمرکز و اصلاح آن می‌توان به حل چالش ناترازی گاز کمک کرد، جمع آوری گاز‌های فلر است. هم اکنون که بسیاری از صنایع، نیروگاه‌ها و حتی بخش خانگی، به دلیل کمبود گاز با چالش رو به رو است، فلر‌های گاز از منطقه بی بی حکیمه تا اهواز می‌سوزند. به گفته یک منبع آگاه در منطقه اهواز حدود ۴۵ میلیون مترمکعب گاز معادل تقریبی دو فاز پارس جنوبی می‌سوزد! حتی در برخی مناطق مانند گچساران بعضا طول شعله‌های گاز به حدود ۳۰ متر می‌رسد.
به گفته وی علت اینکه این گاز‌ها جداسازی نشده و به اجبار می‌سوزد، نقص کمپرسور‌های تزریق گاز است.
به گزارش تابناک، هرچند حل چالش ناترازی گاز مقوله‌ای بسیار گسترده است که مقصران زیادی دارد، اما راهکار‌های یاد شده می‌توانند در کوتاه مدت با ایجاد زمان، مدیریت این چالش را سهل‌تر کند.