فشار افزایی پارس جنوبی برای تامین امنیت انرژی کشور
به گزارش خبرنگار مهر، نزدیک به سه دهه است که میدان مشترک پارس جنوبی به تأمین کننده اصلی انرژی کشور مبدل شده است به طوری که ۷۰ درصد از گاز مورد نیاز کشور از این میدان مشترک تأمین می‌شود. البته یکی از بزرگترین میادین مشترک گازی جهان اکنون باید برای ادامه بقا و تولید باید اقداماتی نظیر فشار افزایی در آن صورت بگیرد تا بتوانیم به استمرار استفاده از این میدان گازی امیدوار باشیم
این میدان مشترک با قطر، آنها را از چند سال گذشته به اقدامات اولیه افزایش فشار در گنبد شمالی وا داشته است که پیشی گرفتن آنها از ما در فشار افزایی منجر به مهاجرت گاز نیز می‌شود و آنطور که وزیر نفت می‌گوید برآوردها نشان می‌دهد از سال ۱۴۰۶ به اندازه یک فاز پارس جنوبی از تولید این میدان کاسته می‌شود و از سال ۱۴۰۸ این عدد به سالانه یک و نیم فاز پارس جنوبی یعنی ۴۲ میلیون متر مکعب در روز کاهش تولید خواهیم داشت.
تأمین انرژی کشور در گرو فشار افزایی پارس جنوبی
اسفندماه سال ۱۴۰۲ بود جواد اوجی وزیر وقت نفت در آئین امضای قرارداد اجرایی طرح فشار افزایی میدان مشترک پارس جنوبی با پیمانکاران اصلی گفت: افت فشار به معنای کاهش تولید است و در ۴ و ۵ سال آینده تأثیر خود را می‌گذارد آن هم برای کشوری که ۹۰ درصد سوخت نیروگاه‌ها گاز است و طی سه تا چهار سال آینده فشار افزایی در میدان مشترک پارس جنوبی آغاز خواهد شد.
اوجی با اشاره به اینکه ظرفیت ۲۰ میلیارد دلاری برای سازندگان داخلی با اجرای این طرح ایجاد خواهد شد، افزود: با افزایش ۹۰ تریلیون فوت مکعبی برداشت گاز و ۲ میلیارد بشکه برداشت میعانات گازی، ۹۰۰ میلیارد دلار به درآمد کشور افزوده خواهد شد که نقشی مهم در تأمین امنیت انرژی کشور دارد.
فشار افزایی لازمه تحقق برنامه هفتم برای تولید گاز
اما پس از گذشت یک سال محسن پاک نژاد وزیر نفت در آئین امضای قرارداد فشار افزایی پارس جنوبی گفت: امروز پس از استقرار ۷ ماه از دولت چهاردهم با امضای یکی از بزرگترین قراردادهای صنعت نفت کشور گامی مهم بر می‌داریم در راستای آرزوی دیرینه طرحی که در راستای تولدی دوباره برای میدان گازی پارس جنوبی است که مطابق اهداف کمی تعیین شده در برنامه هفتم بناست تولید گاز خام به یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون متر مکعب در روز برسد.
وی ادامه داد: از الزامات تحقق این هدف توسعه میادین گازی با هدف افزایش تولید است اما همزمان طرح‌های نگهداشت نیز باید دنبال شود تا از افت تولید پیشگیری کنیم.
وزیر نفت خاطر نشان کرد: بر اساس برآوردهای کارشناسی شده مجموعه طرح‌های توسعه و توان تولید به سرمایه گذاری حدود ۷۵ میلیارد دلار نیاز دارد که ۵۳ میلیارد دلار آن مربوط به توسعه میادین جدید ۲۲ میلیارد دلار به طرح‌های افزایش توان تولید از جمله افزایش تولید پارس جنوبی اشاره کرد.
پاک نژاد اضافه کرد: برای رسیدن به هدف یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون متر مکعب در روز در طول ۴ سال پیش رو سالانه ۱۹ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم که تأمین این میزان از سرمایه گذاری مستلزم برنامه ریزی دقیق و استفاده مناسب از تمامی ظرفیت‌های پولی و مالی کشور است. در این خصوص وزارت نفت برنامه‌هایی را تدوین کرده که به نحو مطلوب استفاده شود از جمله استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و سرمایه گذاری صنایع انرژی بر و پتروشیمی‌ها مطابق بندی که در قانون هفتم پیشرفت در نظر گرفته شده است.
اگرچه وزیر نفت از الزام قانونی برای استفاده صندوق توسعه ملی برای این طرح سخت به میان آورده است اما محمد اولیا مدیر عامل گروه مپنا در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با شروع به کار فشار افزایی پارس جنوبی گفت: سال گذشته و در دولت قبل پیش قراردادی برای پارس جنوبی به امضا رسید، امسال این قرارداد نهایی شد و به دلیل اینکه قرارداد مقدمه سازی برای قرارداد اصلی بود.
وی ادامه داد: از همان ابتدا و همزمان با قرارداد مقدماتی اقدامات اولیه مربوط به سورسینگ و برای تأمین تجهیزات و اقدامات مهندسی داخلی که باید انجام دهیم را شروع کردیم.
مقدمات شروع پروژه فشار افزایی آماده است
مدیر عامل گروه مپنا اضافه کرد: با وجود آنکه قراردادی که پیش پرداخت صورت بگیرد و تأمین مالی صورت بگیرد وجود نداشته است با این وجود با منابع مالی اقدامات مهندسی تا حدی پیش رفته است.
اولیا اضافه کرد: بنابراین در این حد که ما آماده شویم و بخشی از کارهای مهندسی در واقع مقدمتاً انجام شود، پیش رفته است و مابقی آن با این قرارداد جدید باید پرداخت و پیش پرداخت انجام شود و پس از آن صورت جدی پروژه پیشروی می‌کند.
وی در رابطه با میزان منابع مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه خاطر نشان کرد: همانطور که گفته شد، حجم قرارداد ۲.۵ میلیارد دلار است و زمانی که وارد فاز عملیاتی شود عدد بسیار زیادی مربوط به تأمین تجهیزات و ساخت است که بالای دو میلیارد دلار است اما در مدت زمانی ۵ ساله است.
اولیا در خاتمه اضافه کرد: برای شروع کار از مبلغ پیش پرداخت اطلاعی ندارم اما با حداقل پیش پرداخت می‌توان کار را شروع کرد. زیرا در یک سال گذشته تمهیدات در نظر گرفته شده و نیروی آماده شده و در انتظار شروع قرارداد هستیم.
فرآیند توسعه برخی از فازهای پارس جنوبی به طور کامل انجام نشده است
با این وجود تمامی کارشناسان نظری واحد در رابطه با پارس جنوبی ندارند و برخی معتقدند که فرآیند توسعه‌ای برخی از فازها به طور کامل انجام نشده است محمد صادق مهرجو کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با فشار افزایی پارس جنوبی اظهار کرد: به دلیل اینکه میدان پارس جنوبی میدان مشترک است، نزدیک به ۲۲ سال است که تولید از فازهای مختلف آن به صورت حداکثری مطرح بوده است.
وی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد از تولید گاز کشور وابسته به این میدان است، خاطر نشان کرد: در بسیاری از فازها نظیر فاز ۱۱ هنوز فرآیند توسعه به طور کامل انجام نشده است و همچنان تولید از چاه‌های این فاز وارد نیمه دوم عمر خود نشده‌اند.
نباید توقع داشت که اجرای پروژه فشار افزایی بحران ناترازی را از بین ببرد
مهرجو دررابطه با فشار افزایی در این میدان، خاطر نشان کرد: مساله فشار افزایی در این میدان بستگی به فاز آن دارد زیرا هر یک شرایط متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. در فازهای مرزی شرایط با فازهای دیگر اندکی متفاوت است و به دلیل گستردگی میدان نمی‌توان گفت تولید از مخزن وارد نیمه دوم عمر خود شده است. به همین دلیل الگوی بهره برداری از این میدان مشترک با سایر میادین گازی متفاوت خواهد بود.
وی در رابطه با اینکه آیا فشار افزایی می‌تواند راهگشای بحران ناترازی باشد، خاطر نشان کرد: فشار افزایی کارکرد خاصی برای ادامه تولید از میدان گازی پارس جنوبی دارد و نباید توقع داشت که اجرای پروژه فشار افزایی بحران ناترازی را از بین ببرد.
به گفته مهرجو، اجرای این پروژه تنها برای مدیریت دوره افت تولید از میدان طراحی شده است و برای ۲۰ سال آینده نزدیک به ۲۰۰ میلیون مترمکعب از توان روزانه تولید از میدان را حفظ می‌کند.
کاهش یک پنجمی تولید گاز با اجرایی نشدن طرح فشار افزایی
طرح فشار افزایی از ان جهت حائز اهمیت است که می‌تواند تا ۲۰ سال آینده عهده دار بخش اعظمی از تولید گاز کشور باشد و در صورتی که به این طرح جامه عمل پوشانده نشود باید منتظر کاهش یک پنجمی تولید در افق ۲۰ ساله باشیم.
این کارشناس انرژی هم صحه بر این موضوع می‌گذارد و می‌گوید: فشار افزایی صرفاً به منظور جلوگیری از افت تولید شدید میدان در افق بیست ساله آینده طراحی شده است. به طوری که اگر پروژه فشار افزایی به طور کامل اجرایی شود توان تولید فعلی در افق ۲۰ ساله به نصف کاهش می‌یابد و اگر این پروژه اجرایی نشود این توان به یک پنجم کاهش خواهد یافت.
مهرجو اضافه کرد: متأسفانه در سال‌های گذشته کشور به گاز طبیعی به شدت وابسته شده است و اقتصاد ما به تولید و مصرف گاز وابستگی بسیار زیادی پیدا کرده است به طوری که بیش از ۸۵ درصد از نیروگاه‌های برق ما با سوخت گاز کار می‌کنند و ضریب نفوذ گاز در کشور به بیش از ۹۸ درصد رسیده است. با این وضع چه پروژه فشار افزایی اجرایی شود و چه نشود وابستگی ما در سال‌های آینده به گاز بسیار بیشتر از سقف مصرفی کنونی خواهد بود و احتمالاً ناگزیر به واردات گاز خواهیم بود.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته یک مطالعات مفهومی در خصوص طرح فشار افزایی صورت گرفته که تقریباً می‌توان گفت در خصوص لزوم اجرای طرح و همچنین چیدمان هاب های فشار افزایی به نتایج اولیه دست پیدا کرده‌اند.
به گفته این کارشناس انرژی در ادامه لازم است با توجه به جزئیات و پیچیدگی‌های خاص فشار افزایی در دریا نسبت به طراحی سکوها و کمپرسورها و ادوات و تجهیزات کنترلی و خطوط لوله مورد نیاز اقدام کرد. این بخش از مطالعات شرح نیاز پروژه را با دقت جزئی مورد بررسی قرار خواهد داد و پس از این مرحله احتمالاً سفارش گذاری‌های لازم برای کالای پروژه انجام خواهد شد.
فشار افزایی نباشد واردات بنزین دو چندان می‌شود
با توجه به اینکه این روزها ناترازی بنزین در کنار سایر ناترازی ها قرار گرفته فشار افزایی در پارس جنوبی یکی از ملزوماتی است که باید جامه عمل به آن پوشاند چرا که در غیر این صورت در یکی دو سال آینده باید واردات بنزین را چند برابر واردات فعلی کرد، البته وزیر نفت هم صحه بر این موضوع گذاشت و گفت: حدود ۴۰ درصد از بنزین تولیدی کشور دستاورد پارس جنوبی است که عدم اجرای این طرح منجر به افزایش ناترازی بنزین در کشور می‌شود بنابراین تحقق اهداف کمی برنامه هفتم هم در زمینه تولید گاز و هم تولید بنزین به گونه‌ای به طرح فشار افزایی وابسته است.
به گفته وزیر نفت، برآورد هزینه هر طرح حدود دو و نیم میلیارد دلار است که بر اساس برآورد کلی حدود ۱۷ میلیارد دلار برای این پروژه نیاز داریم اما آنچه اهمیت دارد در مقابل ۱۷ میلیارد دلار سرمایه گذاری عددی حدود ۷۸۰ میلیارد دلار به درآمد ما از این میدان اضافه می‌کند.
بر اساس این گزارش با توجه به ناترازی های موجود در کشور که این روزها به بحران تبدیل شده است، فشار افزایی پارس جنوبی یکی از مقوله‌هایی است که باید به صورت جدی دنبال شود در غیر این در آینده‌ای نه چندان دور با عدیده ای از مشکلات برای تأمین گاز، برق و بنزین روبرو خواهیم شد چرا که در صورت عدم اجرای این طرح با افت یک پنجمی تولید گاز مواجه می‌شویم.