هلدینگ مشهور عربستانی سعودی، ایران را ترک کرد!
شرکت صافولا با تاریخچه‌ای بیش از چهار دهه، به عنوان یکی از پیشگامان صنعت غذا و خرده‌فروشی در منطقه شناخته می‌شود. با استراتژی‌های متنوع در حوزه‌های مختلف و تمرکز بر بهبود مستمر، این شرکت نقش مهمی در اقتصاد عربستان سعودی و منطقه ایفا می‌کند.
به گزارش «تابناک» به نقل از تجارت نیوز، شرکت صافولا، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعتی در عربستان سعودی، در سال ۱۹۷۹ با سرمایه‌ای معادل ۴۰ میلیون ریال سعودی تأسیس شد. این شرکت در زمینه‌های مختلفی از جمله صنایع غذایی، خرده‌فروشی و سرمایه‌گذاری‌های متنوع فعالیت می‌کند.
تاریخچه و توسعه صافولا
صافولا در سال ۱۹۷۹ با هدف تولید روغن‌های خوراکی و چربی‌های گیاهی آغاز به کار کرد. با گذشت زمان، این شرکت دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داد و به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد غذایی در منطقه تبدیل شد. در سال ۱۹۹۸، صافولا با شرکت بنده – العزیزیه ادغام شد که این ادغام به تقویت حضور آن در بازار خرده‌فروشی کمک شایانی کرد.
حوزه‌های فعالیت صافولا
صنایع غذایی: صافولا در تولید محصولاتی مانند روغن‌های خوراکی، شکر، ماکارونی، مواد غذایی منجمد، محصولات دریایی، نان‌های صنعتی، آجیل، ادویه‌جات، حبوبات، خرما، میوه‌های خشک و شیرینی‌جات فعالیت دارد. این شرکت با برندهای معتبری مانند “عافیه” در بازار حضور دارد.
خرده‌فروشی: صافولا مالک شرکت بنده، بزرگ‌ترین زنجیره خرده‌فروشی در خاورمیانه است که فروشگاه‌های متعددی در عربستان سعودی و کشورهای دیگر دارد. این زنجیره شامل فروشگاه‌های هایپرپاندا و سوپرمارکت‌های بنده است.
سرمایه‌گذاری‌ها: صافولا سهام قابل توجهی در شرکت‌هایی مانند المراعی (۲۶٪) و هرفی (۷۰٪) دارد. همچنین در پروژه‌های بزرگی مانند شرکت اعمار شهر اقتصادی مشارکت داشته است.
عملکرد مالی
در سال‌های اخیر، صافولا تغییرات مهمی در ساختار سرمایه خود ایجاد کرده است. در سال ۲۰۲۴، این شرکت افزایش سرمایه‌ای به میزان ۱۱۲.۴٪ از طریق عرضه حقوق اولویت به ارزش ۶ میلیارد ریال انجام داد که دومین افزایش سرمایه بزرگ در تاریخ بازار سهام عربستان محسوب می‌شود.
همچنین، صافولا در سال ۲۰۲۴ اقدام به بازخرید و لغو صکوک‌های خود به ارزش‌های مختلف کرد تا ساختار سرمایه خود را بهبود بخشد و هزینه‌های مالی را کاهش دهد.
توسعه‌های اخیر
در سال ۲۰۲۴، صافولا برنامه‌هایی برای کاهش سرمایه خود به میزان ۷۳.۵٪ به منظور توزیع سهام خود در شرکت المراعی بین سهامدارانش اعلام کرد. این اقدام با هدف بهبود ساختار سرمایه و تمرکز بر فعالیت‌های اصلی شرکت انجام شد.
صافولا با تمرکز بر بهبود تجربه مشتری و توسعه عملیات خود در بخش‌های مختلف، به دنبال تقویت موقعیت خود در بازارهای داخلی و بین‌المللی است. این شرکت با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و توسعه محصولات جدید، سعی در پاسخگویی به نیازهای متغیر مصرف‌کنندگان دارد.
صافولا در ایران
هلدینگ صافولای عربستان سعودی که سهمش از بازار روغن خوراکی در ایران بیش از ۵۰ درصد تخمین زده می‌شد، به‌طور ناگهانی تمام سرمایه خود را از ایران خارج کرد. صافولا حتی پس از رخدادهای دی‌ماه ۱۳۹۴ و حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در تهران و مشهد، بازار ایران را ترک نکرده بود.
صافولا برای اولین بار در سال 1383 به عنوان بخشی از استراتژی و برنامه توسعه خود در آن زمان وارد بازار ایران شد، زیرا 49 درصد از گروه صنعتی بهشهر در زمینه روغن های خوراکی را با هزینه ای بالغ بر 290 میلیون ریال خریداری کرد. نام شرکت به “صافولا بهشهر” تغییر یافت که در آن زمان 37 درصد از بازار روغن خوراکی ایران را در اختیار داشت.
بازار نفت در آن سال شاهد جنگ قیمتی بود که شرکت‌های اصلی صنعتی در ایران با هدف کاهش هزینه‌های تولید و افزایش سودآوری تجمیع شدند، ساوولا بهشهر پس از اتخاذ مجموعه‌ای از اقدامات برای کاهش تولید و هزینه‌های اداری، توانست سودآوری خود را افزایش دهد.
جنگ قیمتی در سال 1389 دوباره شعله ور شد و منجر به کاهش حاشیه سود شد، اما شرکت توانست تا پایان سال 200 میلیون ریال سود خالص را ثبت کند و در عین حال سهم بازار 40 درصدی خود را در بخش روغن حفظ کند. در سال 2017، گروه ساولا به دلیل کنترل قیمت‌ها فشار بر سودآوری را ادامه داد، اما توانست رشد کند.
سهم این گروه در ساولا بهشهر که دارای سه کارخانه روغن خوراکی در ایران است در سال 1388 از طریق شرکت های تابعه، شرکت صنعتی بهشهر، شرکت تولیدی ماگارین و شرکت بهشهر اروند به 80 درصد رسید.
صافولا به منظور تقویت زنجیره تامین و شبکه توزیع، شرکت “طلوع آفتاب” را تأسیس کرد که به کاهش هزینه ها کمک کرد، در حالی که این شرکت به طور مستقیم به افزایش توزیع کمی و در نتیجه افزایش سهم بازار محصولات بهشهر کمک می کند. طبق گزارش هیئت مدیره وقت، این شرکت در سال 2024، 79.9 درصد از سهام خود را در شرکت تولید مارگارین با هدف بهبود کارایی و کاهش مشکلات عملیاتی فروخت.
به گفته منابع دیگر، پس از خروج شرکت صافولا در ایران، دیگر شرکت های سعودی در بازار ایران حضور ندارند.
علت خروج صافولا از ایران
تحریم ها ریال ایران را 90 درصد از ارزش خود را از دست داد و تورم را تشدید کرد که بر اساس داده های بانک جهانی تا پایان سال 2023 به 45 درصد رسید و ایران را به هشتمین کشور برتر جهان از نظر تورم تبدیل کرد. این باعث افزایش ریسک نرخ ارز برای شرکت های خارجی شده است. در نتیجه، مطابق با استانداردهای بین‌المللی گزارش‌گری مالی، معامله خروج منجر به طبقه‌بندی مجدد ذخیره تبدیل ارز خارجی (CTR) می‌شود و معاملات با سهام غیر کنترلی بدون تغییر در کنترل مربوط به سرمایه‌گذاری در عملیات ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. که در تاریخ 30 نوامبر 2024 به ترتیب 1.3 میلیارد ریال سعودی و 251 میلیون ریال سعودی از حقوق صاحبان سهام به سود یا زیان می رسد که طبق توافق شرکت، ضرر خالص حدود 1.6 میلیارد ریال از این معامله را به همراه خواهد داشت.