بن سلمان در تلاش برای مهار نفوذ ایران است/ آیا الشرع معادله توازن سخت میان ترکیه و عربستان برقرار می‌کند؟
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، شبکه اسکای نیوز امارات در گزارشی تحلیلی به سفر احمد الشرع رئیس جمهور دوره انتقالی سوریه به عربستان و ترکیه پرداخت و با عنوان بین ریاض و آنکارا… آیا الشرع معادله توازن سخت را برقرار می کند؟ نوشت:
احمد الشرع رئیس جمهور دولت انتقالی سوریه به تلاش های دیپلماتیک خود برای بازگرداندن کشورش به صحنه منطقه ادامه می دهد. او پس از سفر به ریاض، عازم آنکارا شد. این اقدام بیانگر تلاش او برای برقراری موازنه میان قدرت های منطقه ای درگیر بحران سوریه است.
این شبکه اماراتی مدعی شد: در حالی که عربستان از بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی استقبال می کند، ایران این اقدامات را با نگرانی دنبال می کند و آن ها را تهدیدی برای منافع راهبردی خود در منطقه می داند.
عربستان و سوریه.. آیا شاهد همکاری جدید راهبردی خواهیم بود؟
سفر الشرع به عربستان صرفا یک پروتکل دیپلماتیک نبود بلکه حامل چندین پیام سیاسی شفاف بود. او پس از دیدار با شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان تاکید کرد «عربستان واقعا تمایل دارد به سوریه در مسیر ساخت آینده اش کمک کند». الشرع تاکید کرد اولویت، برقراری ثبات و تقویت اراده مردم سوریه خواهد بود.
خالد سرحان استاد علوم سیاسی در گفتگو با برنامه «التاسعه» شبکه اسکای نیوز عربی گفت این سفر یک تحول در سیاست عربستان در قبال سوریه است زیرا ریاض دیگر به پرونده سوریه صرفا از بعد کشمکش و درگیری نگاه نمی کند بلکه می کوشد راهکارهایی پیدا کند که ثبات منطقه را تضمین و نفوذ ایران را مهار کند.
آنکارا.. حمایت اقتصادی یا نفوذ سیاسی؟
الشرع در گام بعدی به آنکارا رفت و با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دیدار کرد. طبق بیانیه ریاست جمهوری ترکیه، در این دیدار به ارزیابی گام های مشترک برای بهبود اوضاع اقتصادی و برقراری امنیت پایدار در سوریه پرداخته شد.
اما آیا می توان این سفر را تلاشی برای ایجاد توازن میان نقش ترکیه و کشورهای عربی قلمداد کرد یا بیانگر همگرایی گسترده تر میان آنکارا و دمشق با توجه به کاهش نفوذ ایران است؟سرحان در این باره می گوید: «ترکیه خوب می داند که مرحله پس از اسد به ویژه با توجه به چالش های امنیتی شمال این کشور اقتضا می کند در روابطش با سوریه بازنگری کند زیرا با تهدیدهایی از سوی نیروهای سوریه دموکراتیک و نیز شبه نظامیان حامی ایران مواجه است.»
این کارشناس در گفتگو با این شبکه خبری در رابطه با ایران نیز مدعی شد: به نظر نمی رسد ایران با رضایت به این تحولات نگاه کند. پس از سخنان الشرع درباره ایجاد روابط متوازنِ مبتنی بر حاکمیت و احترام متقابل، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب ایران هشدار داد «اوضاع سوریه این گونه نخواهد ماند». این کارشناس در تحلیل اظهارات فرمانده سپاه به اشتباه مدعی شد: این هشدار علنا بیانگر آن است که اگر ایران احساس کند نفوذش در سوریه کم شده است، احتمالا سمت تنش آفرینی می رود.
با این حال سرحان همچنان ادعا کرد: «ایران در تنگنا قرار گرفته است. پس از سقوط نظام اسد، دیگر مانند گذشته نمی تواند تصمیم گیری ها را در سوریه کنترل کند به ویژه این که نقش عربستان و ترکیه نیز در حکومت جدید سوریه پررنگ شده است.»
اوضاع امنیتی.. آیا یک مانع در برابر پایدار شدن اوضاع است؟
در زمانی که الشرع گام های دیپلماتیک بر می دارد، سوریه همچنان حملات تروریستی و تنش های امنیتی را تجربه می کند. براثر وقوع انفجار در شهر منبج 20 نفر جان باختند و 15 نفر دیگر زخمی شدند که بیشترشان زن بودند. در حالی که انگشت اتهام به سمت نیروهای سوریه دموکراتیک گرفته شده است، مظلوم عبدی فرمانده این نیروها این ادعاها را تکذیب و تاکید کرد برای گفتگو با دولت انتقالی آماده است.
سرحان در این باره گفت: «انفجارهای مکرر تایید می کند پیشبرد مرحله انتقالی در سوریه آسان نخواهد بود زیرا افراد یا گروه هایی وجود دارند که نمی خواهند ثبات در داخل یا خارج سوریه برقرار شود.»
اسرائیل.. آیا همیشه در جولان می ماند؟
اسرائیل در جبهه جنوبی و در جولان اشغالی همچنان به تقویت حضور خود ادامه می دهد. تصاویر ماهواره ای وجود پایگاه های نظامی جدید را نشان داده است. وزیر دفاع اسرائیل در سخنانی قابل تامل گفت «نیروهای اسرائیلی برای مدت زمان نامعلوم در جنوب سوریه خواهند ماند.» این سخن بیانگر عزم تل آویو برای حفظ نفوذ خود در این منطقه در سایه وجود هرج و مرج در سوریه است.
رامی عبدالرحمن مدیر دیده بان حقوق بشر سوریه در این باره گفت: «اسرائیل از جنوب سوریه عقب نشینی نخواهد کرد بلکه تلاش خواهد کرد حضور خود را در آنجا برای مدت زمان طولانی تثبیت کند.»
آیا عربستان موفق می شود تحولات سوریه را هدایت کند؟
با پیچیده شدن مداوم اوضاع سوریه، یک سوال مهم باقی می ماند و آن این است: آیا عربستان می تواند در بازسازی سوریه نقشی محوری ایفا کند؟ به اعتقاد سرحان، ریاض از نفوذ و حمایت سیاسی کافی برای پیشبرد سوریه به سمت ثبات برخوردار است اما موفقیت در این زمینه نیازمند برداشتن گام های عملی مانند برگزاری همایش گفتگوی ملی فراگیر و برگزاری انتخابات زودهنگامی است که مشارکت همه احزاب سیاسی را تضمین کند.
در سایه این تحولات، به نظر می رسد خاورمیانه مرحله ای جدید پیش رو دارد زیرا عربستان و ترکیه تلاش می کنند آینده سوریه را به دور از سیطره ایران ترسیم کنند. آیا احمد الشرع موفق می شود موازنه مطلوب را برقرار کند یا چالش های امنیتی و سیاسی واقعیت متفاوتی را رقم خواهند زد؟
*ترجمه: منصوره کاظمینی
315 315