تحقیر «زلنسکی» در کاخ سفید؛ آینده جنگ اوکراین به کدام سو می‌رود؟
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل – سحر دادجو: دیدار میان رؤسای جمهور آمریکا و اوکراین که قرار بود به تقویت همکاری‌های اقتصادی و امنیتی میان دو کشور منجر شود، به صحنه مشاجره‌ای جدی و در نهایت به تحقیر رئیس‌جمهور اوکراین در برابر دوربین‌های رسانه‌های جهانی انجامید. این رویداد ضربه‌ای به جایگاه دیپلماتیک اوکراین وارد کرد و تردیدهایی درباره میزان حمایت آینده آمریکا از کی‌یف به وجود آورد.
پیش‌زمینه تاریخی روابط آمریکا و اوکراین
روابط میان اوکراین و ایالات متحده از زمان استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱ همواره تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیکی، به‌ویژه تنش‌های این کشور با روسیه، قرار داشته است. پس از اشغال کریمه در سال ۲۰۱۴ و آغاز جنگ در شرق اوکراین، آمریکا یکی از اصلی‌ترین حامیان کی‌یف شد و کمک‌های نظامی و اقتصادی گسترده‌ای به این کشور ارائه کرد.
در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، حمایت‌های نظامی آمریکا از اوکراین به میزان چشمگیری افزایش یافت، اما با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا دستخوش تغییر شد. ترامپ که به کاهش مداخله نظامی آمریکا در خارج از کشور تأکید دارد، بارها حمایت بی‌قیدوشرط از اوکراین را زیر سؤال برده است. به همین دلیل، دیدار ۲۸ فوریه ۲۰۲۵ برای اوکراین اهمیتی راهبردی داشت، چراکه سرنوشت ادامه کمک‌های آمریکا و روابط دو کشور در این نشست مشخص می‌شد.
جزئیات مشاجره در کاخ سفید
نشست میان زلنسکی و ترامپ در کاخ سفید با محوریت دو موضوع اصلی برگزار شد: توافق اقتصادی برای استخراج منابع معدنی اوکراین و حمایت نظامی آمریکا از این کشور. اما در جریان این دیدار، اختلافات اساسی میان دو طرف آشکار شد:
- ترامپ با اشاره به میلیاردها دلار کمک نظامی و اقتصادی که آمریکا در سال‌های اخیر به اوکراین ارائه کرده، زلنسکی را به ناسپاسی متهم کرد و گفت که اوکراین “به جای قدردانی، از آمریکا انتظار بیشتری دارد.”
- رئیس‌جمهور آمریکا تأکید کرد که زلنسکی باید راه‌حلی دیپلماتیک برای پایان جنگ پیدا کند و به‌صراحت گفت: “شما با ادامه این جنگ، با آتش بازی می‌کنید.”
- ترامپ به دلیل عدم شفافیت دولت اوکراین درباره تخصیص کمک‌های خارجی، امضای توافق اقتصادی میان دو کشور را به حالت تعلیق درآورد.
در نهایت تنش‌ها به حدی افزایش یافت که برنامه نشست خبری مشترک لغو شد و زلنسکی با چهره‌ای عبوس کاخ سفید را ترک کرد.
واکنش‌های جامعه بین‌المللی به این رویداد سریع بود. رهبران اروپایی، از جمله امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، حمایت بی‌قیدوشرط خود از اوکراین را ابراز کردند و بر اهمیت اتحاد اروپا در برابر تجاوز روسیه تأکید کردند. دونالد تاسک، نخست‌وزیر لهستان، نیز به زلنسکی اطمینان داد که “شما تنها نیستید.” این بیانیه‌ها که بر تعهد جمعی به حاکمیت اوکراین تأکید داشت، در تضاد آشکار با موضع مشاجره‌آمیز دولت ایالات متحده در طول این نشست بود.
در مقابل، مقامات روسی از اختلاف بین ایالات متحده و اوکراین استقبال کردند. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه، از موضع تند ترامپ در قبال زلنسکی تمجید کرد و آن را نشانه‌ای از تضعیف حمایت غرب از اوکراین تفسیر کرد. این تصور می‌تواند موقعیت استراتژیک روسیه را در منطقه تقویت کند و به تشدید اقدامات نظامی یا افزایش فشار سیاسی بر اوکراین بینجامد.
تحقیر زلنسکی و تضعیف موقعیت اوکراین
این درگیری دیپلماتیک پیامدهای سیاسی و راهبردی گسترده‌ای برای اوکراین داشت:
صحنه‌های انتشار یافته از این دیدار نشان داد که زلنسکی در برابر ترامپ در موضعی دفاعی قرار داشت و نتوانست از موضع قدرت سخن بگوید. این اتفاق موقعیت اوکراین را در عرصه بین‌المللی ضعیف کرد.
اظهارات ترامپ و لغو توافق اقتصادی نشان داد که کمک‌های آمریکا دیگر بدون قید و شرط نخواهد بود. این امر موجب نگرانی مقامات اوکراینی شد.
کرملین از این شکاف دیپلماتیک بهره‌برداری کرد و آن را نشانه‌ای از ضعف اوکراین و کاهش حمایت‌های غرب دانست.
این حادثه به اختلافات میان رهبران اروپایی و آمریکا درباره آینده حمایت از اوکراین دامن زد.
آینده صلح روسیه و اوکراین
آینده توافق آتش‌بس میان اوکراین و روسیه نیز نامشخص به نظر می‌رسد. اصرار دولت ایالات متحده بر امتیاز دادن اوکراین ممکن است کیف را تحت فشار قرار دهد تا به مذاکرات نامطلوب تن دهد. با این حال، رهبری اوکراین، با حمایت اروپا، ممکن است در برابر چنین فشارهایی مقاومت کند و این موضوع به بن‌بستی طولانی‌مدت منجر شود.
در مورد توافق تعلیق‌شده مواد معدنی، احیای آن منوط به بهبود روابط دیپلماتیک بین واشنگتن و کیف است. اقدامات اعتمادسازی، احتمالاً با میانجیگری متحدان اروپایی، برای از سرگیری مذاکرات ضروری به نظر می‌رسد. در این میان، اوکراین ممکن است به دنبال مشارکت با سایر کشورها برای توسعه منابع معدنی خود باشد تا اقتصادش را تقویت و آسیب‌پذیری در برابر فشارهای سیاسی خارجی را کاهش دهد.
تحلیلگران معتقدند این رویداد نشان‌دهنده شکاف در اتحاد غربی‌ها در حمایت از اوکراین است. برخی بر این باورند که فشار ترامپ برای صلح سریع، بدون در نظر گرفتن شرایط اوکراین، می‌تواند به نفع روسیه تمام شود. همچنین، این برخورد ممکن است روحیه نیروهای اوکراینی را تضعیف و تردیدها درباره ادامه حمایت‌های بین‌المللی را افزایش دهد.
در مجموع، این دیدار پرتنش در کاخ سفید نه‌تنها روابط آمریکا و اوکراین را تحت تأثیر قرار داد، بلکه پیامدهای گسترده‌ای برای آینده جنگ و توازن قدرت در منطقه خواهد داشت.