جشنواره فیلم کوتاه با هزینه ۱۳ میلیاردی تضمینی برای ادامه حیات فیلمساز می‌دهد؟/ مدیریت جریان‌های فرهنگی تعیین کننده شاخص رشد
پریسا ساسانی: ساختار و نوع مدیریت بر جریان‌های فرهنگی معمولا تعیین کننده شاخص‌های رشد در هر دوره مدیریتی است و بی تردید سینمای ایران در بخش‌های مختلف و البته برپایی جشنواره‌های متعدد از نوع نگاه مدیریت‌ها به مقوله فرهنگ بی نصیب نبوده‌اند. چراکه هریک از مدیران به فراخور دولت‌هایی که روی کار آمدند برای فرهنگ و هنر و البته سینمای ایران تصمیم گرفتند که نتیجه آن نوع ژانر و کمیت حضور آثار با نگاه‌های ایدئولوژیک و یا روز جامعه است که این تغییر فاز مدیریتی در عموم حوزه‌های فرهنگ و هنر وجود دارد. اما آنچه مهم است و نباید فراموش کرد کیفیت مدیریت و به تبع درخشش فیلمسازان در دوره‌های مختلف است که به کارنامه مدیریت‌ها نمره می‌دهد.
ارزیابی موفقیت یک جریان فرهنگی با میزان درخشش آثار در سطح بین الملل
بهمن عبداللهی منتقد سینمای ایران که در حوزه فیلمنامه نویسی برای فیلم کوتاه نیز فعال است با بیان این مطلب که برای ارزیابی موفقیت یک جریان فرهنگی از جمله جشنواره فیلم کوتاه علاوه بر داده‌های آماری باید میزان حضور و درخشش آثار در سطح بین الملل را نیز مورد ارزیابی قرار داد؛گفت: جشنواره فیلم کوتاه تهران از جمله رویدادهای سینمایی موثر در داخل کشور است اما متاسفانه تاثیرگذاری لازم را ندارد و یا به عبارت بهتر انتظار می رود علاوه بر برگزاری سالیانه این جشنِ سینمایی، نیم‌نگاهی نیز به خروجی‌های این رویداد در جهت حمایت همه جانبه فیلمساز، کشف استعدادهای جدید سینمایی و معرفی آنها به سینمای دنیا داشته باشد. البته ناگفته نماند درباره موفقیت و یا عدم موفقیت هریک از مواردی که گفته شده نمی توان با قاطعیت صحبت کرد. چون هیچ داده‌ای در این زمینه ارائه نشده است.
ریل گذاری اصولی در جشنواره فیلم کوتاه تهران مشهود نیست
وی ادامه داد: خاستگاه جشنواره فیلم کوتاه تهران اساسا انجمن سینمای جوانان ایران به عنوان بزرگترین نهاد آموزشی سینما است که به شکل مویرگی در مناطق مختلف ایران این کار را به انجام می‌رساند. اما آیا آموزش فیلمسازی به روش درست در این نهاد انجام می‌شود؟ یا خیر. آیا انجمن سینمای جوان توانسته در بحث کشف استعدادها خوب عمل کند؟ آیا به فرض جایزه گرفتن یک فیلمساز در این جشنواره، حمایت‌های بعدی در مسیر صحیح فیلکسازی وجود دارد؟ آیا بر فرض ورود به سینمای حرفه‌ای همچنان موفق خواهند بود؟ با توجه به شواهد از ورودی و خروجی فیلمسازان به انجمن سینمای جوان و نمایش دستاورد آنها در ویترین سالیانه این انجمن، ریل گذاری اصولی مشهود نیست.
عبداللهی با بیان این مطلب که رویکرد مدیریتی در هر دوره از جشنواره مشخص نیست؛ اظهار داشت: وقتی می‌گویم ریل‌گذاری مشخص نیست دقیقا از عدم رویکرد صحبت می‌کنم. به عنوان نمونه در دوره‌ای مطرح می شود که رویکرد جشنواره توجه به ژانر است و خب فیلمی بوده که در بستر ژانر ساخته شده بعد هیات انتخاب آن را نپذیرفته و همان فیلم در ادامه مسیر نمایش خود در جشنواره‌های دیگر خوش درخشیده و حتی صاحب جایزه هم شده است. بنابراین این موضوع ایراد است و باید به گونه‌ای ریل‌گذاری شود که فیلمساز جوان و عاشق سینما که با هزار امید و آرزو از سرمایه شخصی خود فیلم می‌سازد؛ انگیزه‌ای برای نمایش و ارزیابی آثار خود در این بستر داشته باشد.
این منتقد سینما در پاسخ به این سئوال که در دوره‌ای از آموزش فیلمسازان سینمای ایران فیلمسازانی چون مهرداد اسکویی، امیرتوده روستا، وحیدموسائیان و بسیاری دیگر از فیلمسازان جوان رشد کردند گفت: موفقیت دوره‌ای که از آن نام بردید صرفا مربوط به تلاش مدیران نیست، زیرا سینما در دوره فیلمسازانی که نام بردید آنالوگ بود و سینما در آن روزگار هنوز صنعت گرانی به شمار می آمد و دسترسی به آن آسان نبود بنابراین افراد توانمندتر و خلاق‌تر به حیطه فیلمسازی قدم می گذاشتند.
سینمای ایران در دنیا به نام فیلمسازانی چون عباس کیارستمی و داریوش مهرجویی شناخته شده است
بهمن عبداللهی با بیان این مطلب که انجمن سینمای جوان به عنوان بانی جشنواره فیلم کوتاه تهران باید فرصتی برای آموزش فیلمسازان در حوزه‌های تولید، پخش و بازاریابی آثارشان باشد؛ متذکر شد: سینمای ایران در دنیا به اعتبار فیلمسازان و نامداران هنر این مملکت همچون عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، داریوش مهرجویی و دیگر کارگردان‌ها شناخته شده است. به همین دلیل است که فیلمسازان دنیا آثارشان را به جشنواره فیلم کوتاه تهران می فرستند اما از این سو دوره‌های پخش، بازاریابی و اسپانسرینگ در سیستم آموزشی انجمن سینمای جوانان ایران جدی گرفته نمی شود. آیا صرف برگزاری مستر کلاس و کارگاه در جشنواره فیلم کوتاه تهران کافی است؟ خیر. چون بسیاری از فیلمسازانِ جوان و هنرجویان در جشنواره حضور ندارند.
وی خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر توجه به این موضوع است که در سیستم آموزشی باید به تخصص‌های روز دنیا توجه شود. در سینمای ایران همه دوست دارند یا بازیگر یا کارگردان شوند. در حالی که سینمای ما به تخصص های دیگری مثل فیلمبردار و صدابردار و به ویژه جلوه‌های ویژه دیجیتالی نیاز دارند که در آموزش‌های نوین این حرفه‌ها هم زن و هم مرد می‌خواهد و حال این سئوال مطرح است که در جشنواره‌های سینمایی تا چه اندازه آگاهی لازم به جوانانِ آموزش ندیده داده می‌شود؟ در حوزه فیلمنامه نویسی هم که اساس وجودی فیلم کوتاه است، تا چه اندازه داستان‌نویسی، روایت‌نویسی، دیالوگ‌نویسی و یا ضرورت تحقیق و پژوهش آموزش داده می شود و جوانان فیلمساز تا چه اندازه شیوه‌های نوین نوشتن را می دانند؟
عبداالهی یادآور شد: در بخش انتخاب فیلم‌ها مشکل وجود دارد و قوانین شفاف نیست. معلوم نیست آثار بر چه اساسی یا آیین‌نامه ای انتخاب می‌شوند. در یک دوره به عنوان کار پژوهشی بررسی کردم که هیات انتخاب آن ۶۰ فیلم را بر چه اساسی انتخاب کردند و در میان این تعداد فیلم‌های انتخاب شده، آثار چندان شاخصی به چشم نمی‌خورد بیشتر که بررسی کردم متوجه شدم در هیات انتخاب افراد خاصی بودند که علاقه به زبان و گویش محلی و یا جغرافیایی خاصی داشته و برخی فیلم‌ها که با گویش موردنظر او ساخته شده بود، بی چون و چرا انتخاب شده بود. بنابراین پیشنهاد می‌دهم آثار پس از هیات انتخاب توسط یک هیات دیگر مثلا منتقدان و فیلمسازان مستقل دیده شود و به نوعی کنترل کیفیت بر آنها صورت گیرد.
افت تولید بعد از کرونا در این دوره از جشنواره کم‌رنگ بود
سعید نجاتی فیلمساز فیلم کوتاه که آموزش این حرفه را از انجمن سینمای جوانان قم آغاز کرده و در چهل و یکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران، مسئولیت بخش آرای تماشاگران این دوره از جشنواره را نیز به عهده دارد؛ درباره برگزاری این جشنواره سینمایی گفت: تکرارِ مکررات است اگر بگویم که جشنواره فیلم کوتاه تهران مهمترین جشنواره هم برای ایران و هم برای خاورمیانه است و فیلمسازانی که امروزه در دنیای حرفه‌ای و در عرصه فیلم کوتاه یا فیلم بلند داستانی فعالیت می کنند از دل جشنواره فیلم کوتاه بیرون آمدند. انحمن سینمای جوانان همچنین در بخش کارآفرینی نیز موفق بوده زیرا بسیاری از هنرجویانی که پس از طی کردن دوره آموزش انجمن سینمای جوانان دارای تخصص شده اند در شهرهای مربوطه خود کار می‌کنند. به این معنا که یا جذب صدا و سیما شده‌اند، یا در فضاهای تبلیغاتی کار می‌کنند یا به عنوان نیروهای سمعی و بصری در موقعیت‌های کاری مشغول به فعالیت هستند.
کارگردان فیلم تحسین شده «صراحی» با ارزیابی آثار ارسال شده به این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران گفت: اتفاق ویژه‌ای که افتاده با وجود کرونا افت تولید مواجه بوده‌ایم که این افت در سال‌های بعد از کرونا بسیار مشهود بود اما در این دوره از جشنواره حضور فیلم‌ها بیشتر بوده است و با توجه به اینکه مسئول آرای تماشاگران هم هستم طبق آمار تا این روز از جشنواره نسبت به سال گذشته رشد دو برابری دیده می‌شود.
مسئول آرای تماشاگران این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران در پاسخ به این سئوال که آیا تغییری در گروه سنی فیلمسازانی که به این جشنواره فیلم ارسال کرده‌اند؛ ایجاد شده است؟ گفت: سوال درستی بیان کردید، دقیقا سن حضور در جشنواره فیلم کوتاه پایین آمده به خصوص اینکه المپیاد فیلمسازی در جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان به منظور ایجاد آمادگی برای ورود به دنیای حرفه‌ای برگزار می شود.
وی یادآور شد:از دوره اول برپایی المپیاد فیلمسازی تا دوره ۶ افتخار داشتم در خدمت فیلمسازان نوجوان در بخش المپیاد فیلمسازی باشم و طبق تفاهم‌نامه ای که بین بنیاد سینمایی فارابی و انجمن سینمای جوانان وجود داشت؛ فیلمسازان برگزیده در بخش المیپاد به صورت رایگان در شهرهای خود آموزش سینما می دیدند.
۲۴۳۵۷