مسئله بزهکاری نوجوانان سیاه‌نمایی نیست، واقعیت جامعه است/ وظیفه سینما فقط تفریح و سرگرمی نیست باید هشدار هم بدهد
مهسا بهادری: در کانون اصلاح و تربیت نوجوانان، بچه‌هایی که پدر و مادر، یا وثیقه مالی یا ملکی ندارند، برای رفتن به مرخصی باید قسم یاد کنند که بعد از مرخصی به زندان برمی‌گردند. یکی از بچه‌ها حاضر به قسم‌خوردن نیست. روز بعد قاضی با مسئولیت خودش به او مرخصی می‌دهد، با این شرط که بعد از اتمام مرخصی شرافتمندانه به زندان برگردد.
این خلاصه‌ای از فیلم «داد» به کارگردانی ابوالفضل جلیلی و تهیه‌کنندگی سید امیر سیدزاده است، به بهانه اکران این فیلم در روز اول جشنواره به گفت‌وگو با تهیه کننده این اثر پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
آخرین اثر شما در جشنواره فیلم «تعارض» است، چرا از سال ۱۳۹۸ به بعد در جشنواره حاضر نشدید؟
سال گذشته یک فیلم به جشنواره فرستادیم که قبول نشد ما هم به سلیقه هیئت داوران احترام گذاشتیم به همسن خاطر هم وقفه افتاد. بعد از فیلم «تعارض» من با «داد» به کارگردانی ابوالفضل جلیلی به جشنواره فجر آمدم. این کار را دوست داشتم چون می‌دانستم دغدغه ابوالفضل جلیلی همواره مسئله بزهکاری نوجوانان و جوانان بوده است. ایشان در آثارشان به یک مثلث سه گانه جامعه، مدرسه و خانواده اشاره می‌کنند و این موضوع را به عنوان سه عامل اصلی تاثیرگذار در زندگی و سرنوشت افراد تداعی می‌کند، این فیلم پیشنهاد شد پس از بررسی متوجه شدیم اثر درخور و تاثیرگذاری است.
موضوع این فیلم درباره بزهکاری است، قوه قضاییه چقدر با شما همکاری کرد؟
هر فیلمی از نگاه ارگان‌های مختلف یک جامعه و حاکمیت می‌تواند نقاط ضعف و نقاط قوت یا در واقع همگرایی و عدم همگرایی یک جامعه را به تصویر بکشد با این وجود همراهی‌های لازم با ما انجام شد. قاعدتا ما در بخشی از این فیلم و برای بخش زندان نیاز به همکاری قوه قضاییه داشتیم و آن‌ها نهایت همکاری را با ما داشتند و در عین حال امیدوارم نسبت به آثار آینده ما نیز چنین نگاهی داشته باشند.
نقش خانواده در این فیلم بسیار پر رنگ نمایش داده شده، آیا عوامل دیگر در این امر تاثیرگذار نیستند؟
البته که تاثیرگذار است عوامل مختلفی می‌تواند در بزهکاری جوان‌ها و نوجوان‌ها تاثیرگذار باشد، اما یکی از بنیان‌های اصلی آن خانواده است مثلا اگر محبت در خانواده با افراط و تفریط همراه باشد نوجوان قطعا با بحران مواجه خواهد شد.
البته که من به مسئله سه ضلع مثلث اشاره کردم و قطعا بحث آموزش و مدرسه را نمی‌توان نادیده گرفت در گام آخر تقصیر را می‌توان گردن جامعه انداخت به این خاطر که جامعه به عنوان یک محیط بزرگ‌تر تشکیل شده از همین افراد است.
حالا ما به عنوان فیلمساز وظیفه اجتماعی داریم که تبعات یک اتفاق را نشان دهیم و نسبت به آن هشدار دهیم، بنابراین هریک از این عناصر مورد غفلت قرار گیرد نتیجه‌اش افزایش بزهکاری و بروز بحران می‌شود، گاهی اوقات ما دچار یک بحران می‌شویم به این خاطر که درباره آن صحبت نمی‌کنیم.
همراهی قوه قضاییه برای ساخت این اثر تا چه میزان نشان از این دارد که نهادها تاثیرگذاری فرهنگ و سینما در کاهش جرم و جنایت را پذیرفتند و چقدر این اتفاق رامثبت تلقی می‌کنید؟
به باور من اتفاق بسیار خوبی است به این خاطر که فرهنگ همواره تاثیرگذار بود و حالا مسئولان بیش از پیش متوجه این ماجرا هستند. در سال‌های اخیر فیلم‌هایی با محوریت اجتماع بسیار ساخته شده و این اتفاق خوبی است حتی اگر این ماجرا بتواند از یک مورد هم پیشگیری کند ارزشمند است.
قطع به یقین فیلم‌های اجتماعی عامل مهم و اصلی در بازدارندگی از بزهکاری‌های اجتماعی است، ما با فیلم آموزش می‌بینیم و یاد می‌گیریم که اثرات سرپیچی از قانون چیست و قطعا مجازات دارد قاعدتا دقت بیش‌تری انجام می‌دهیم.
بسیاری معتقدند که این آثار نباید ساخته شود و تاثیر سیاهی دارد، چقدر این ماجرا را تایید می‌کنید؟
بسیار مخالف آن هستم، اگر چیزی را پنهان کنیم به این معنی نیست که وجود ندارد، معضلات باید نمایش داده شود. اگر روی یک حفره را بپوشانیم به این معنی نیست که وجود ندارد اما هرکسی بخواهد از رویش رد شود خطر این وجود دارد که داخل گودال بیفتد اگر ما نشان ندهیم جوانان داخل گودال می‌افتند. این اشتباه است که به اسم سیاه‌نمایی به این آثار حمله می‌شود با آن را کنار می‌گذارند. جامعه به تفریح نیاز دارد و می‌تواند با فیلم‌های کمدی بخندد اما همه چیز تفریح و خنده نیست.
مسئولیت هنر این است که از تاریکی راهی به سمت روشنایی باز کند و این ممکن نیست مگر با ساختن آثاری که ما در آن به سیاهی و روشنایی بپردازیم.
۲۴۵۲۴۵