پس‌لرزه‌های توافق غزه برای دولت اسرائیل/ تل‌آویو درگیر بحران سیاسی پساجنگ
مهسا مژدهی: شبح حادثه هفت اکتبر؛ دست از سر زندگی سیاسی نتانیاهو بر نمی‌دارد. در سرزمین‌های اشغالی هنوز نتانیاهو به دلیل بی‌مبالاتی‌هایی که منجر به حمله طوفان الاقصی شد سرزنش می‌شود. اما موضوع فقط این نیست. در اسرائیل گروه‌های جنگ‌طلب و چهره‌های سیاسی که در تندروی دست بی‌بی را از پشت بسته‌اند، به قبول آتش‌بس انتقاد جدی داشته و حتی در کابینه هم آشوب به پا کرده‌اند. اما گروه‌هایی که از جنگ طرفداری نمی‌کنند هم از نتانیاهو می‌پرسند دستاورد میلیون‌ها دلار هزینه و کشتار مردم غزه برای تل‌آویو چه بوده است؟
بن‌گویر؛ مردی که نارضایتی را رهبری می‌کند
بن گویر وزیر تندروی اسرائیلی اولین کسی بود که نارضایتی شدید خود را از قبول آتش‌بس با حماس نشان داد. او به‌عنوان وزیر امنیت اسرائیل و رهبر حزب قدرت در این رژیم که روزگاری متحد نتانیاهو، از همان روز اولی که طرح آتش‌بس به طور جدی مطرح شد، زمزمه خروج از کابینه را مطرح کرد. او سپس بالاخره تهدیداتش را عملی کرده و کابینه نتانیاهو را ترک کرد. ایتامار بن گویر پس از استعفا و ترک محل کار خود گفت که در دوران وزارتش کار غیرقابل تصوری انجام داده و مجوز حمل ۲۰۰ هزار قبضه سلاح را برای شهرک‌نشینان صهیونیست صادر کرده است. بن گویر به‌عنوان یک صهیونیت دوآتشه، پذیرش آتش‌بس از سوی نتانیاهو را تسلیم شدن در برابر حماس توصیف می‌کند.
بن گویر در این راه تنها نبود. هم‌حزبی‌های دیگرش هم اعلام کردند که در اعتراض به آتش‌بس کابینه را ترک خواهند کرد. از سوی دیگر خود بن گویر تلاش کرد تا برخی از چهره‌های دیگر سیاسی در اسرائیل را وادار به همراهی کند. در واقع هفت وزیر دولت نتانیاهو از حزب تندروی قدرت، جزو کسانی هستند که استعفای خود را اعلام کرده‌اند. او از بزالل اسموتریچ خواسته بود تا او نیز در اعتراض به امضای توافق آتش‌بس از کابینه کناره گیری کند، اما اسموتریچ گفته است که اگر جنگ در نوار غزه دوباره از سرگرفته نشود، به جای استعفا از کابینه آن را منحل خواهد کرد و البته تن به استعفا نداد.
از دیگر چهره‌های اساسی که در اسرائیل به تازگی استعفا داده‌اند باید از گالانت نام برد که روز اول ژانویه گفت از کنست هم کناره‌گیری خواهد کرد. البته استعفای او در اعتراض به معافیت یهودی‌های مذهبی از خدمت سربازی بود. اما گالاتنت از جدی‌ترین منتقدان نتانیاهو است که مدام برای او دردسرساز بوده است.
کناره‌گیری مقامات نظامی اسرائیل
هرتزی هالوی رئیس ستاد ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه دوم بهمن از سمت خود استعفا داد. او از ۱۲ ژانویه سال ۲۰۲۳ در این سمت بود و در نهایت گفت به دلیل شکست هفت اکتبر۲۰۲۳ استعفای خود را تقدیم وزیر جنگ کرده است. هالیوی در نامه خود مسئولیت شکست هفتم اکتبر ۲۰۲۳ را پذیرفته و خواستار پایان ماموریت خود به عنوان رئیس ستاد ارتش در ششم مارس (۱۶ اسفند) شده است. ماجرا البته به کنار کشیدن هرتزی هالوی ختم نشد. پیش از کنار کشیدن هالوی، رسانه‌ها از استعفای ایال زمیر مدیر کل وزارت جنگ رژیم اسرائیل خبر داده بودند. چهره‌هایی چون آهارون هالیوا رئیس بخش اطلاعات نظامی از دیگر استعفایی‌ها بوده و می‌توان گغت هالیوا بود که باعث شد دیگر نظامی‌های اسرائیلی به فکر استعفا بیفتند. همچنین و یهودا فوکس فرمانده منطقه مرکزی ارتش اسرائیل هم برای کناره گیری تصمیم نهایی خود را گرفته است.
لیبرمن وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی در واکنش به استعفای رئیس ستاد کل ارتش اشغالگر از نتانیاهو و سایر اعضای کابینه خواست که آنها هم استعفا دهند. اختلافات او و نتانیاهو از مدتها قبل آشکار شده بود و حالا معلوم شده که لیبرمن بیش از همیشه خواهان کنار کشیدن نتانیاهو است.
دومینوی حداحافظی با دولت نتانیاهو به‌نظر تمام شدنی نمی‌رسد. روز پنجشنبه چهارم بهمن ماه، یک رسانه اسرائیلی فاش کرد که به احتمال زیاد یک مقام بلند پایه امنیتی ارتش نیز به دلیل جنگ هفتم اکتبر از مقامش برکنار شود. طبق گزارش شبکه ۱۴ اسرائیل رونین بار رئیس سازمان امنیت اسرائیل (شاباک) احتمالا در روزهای آتی استعفای خود را اعلام خواهد کرد.
به‌نظر می‌رسد در ماه‌های آینده همان بلایی که نتانیاهو مدتها از آن نگران بود، در داخل سرزمین‌های شغالی دامن‌گیرش شود. او از همان ماه‌های ابتدایی حمله به غزه اطمینان داشت که با پایان جنگ، باید در مورد عملکرد خود و ارتشش به مقامات داخلی جوابگو باشد. دشمنانی چون لیبرمن و گالانت در ماه‌های گذشته مترصد فرصتی بوده‌اند تا نتانیاهو و تصمیماتش را به سخره بگیرند و او را تنها بگذارند و حالا فرصتی فراهم شده تا انتقادات تند خود را آغاز کنند. نزدیکان نتانیاهو به ویژه همسرش معتقدند که بی‌بی همیشه می‌تواند خودش را نجات داده و برای خود فرصت دوباره بخرد. اما آیا چنین امکانی دوباره فراهم خواهد شد؟ به باور کارشناسان این توافق و زمان‌بندی آن نتانیاهو را به خاطر سیل شکست‌هایش در مدیریت جنگ، تحت فشار قرار می‌دهد. نتانیاهو وعده داده بود که آزادی تمام گروگان‌ها را تأمین کند. حماس حداقل نه به شکلی که او به مردمش وعده داده بود؛ تضعیف نشده است. برعکس، عدم حمایت نتانیاهو از یک مسیر معنادار برای حکمرانی جدید در غزه تنها یک خلاء قدرت در نوار غزه ایجاد کرده است. این دورنمایی از تحولات را نشان می دهد که در آن احزاب افراطی اسرائیل نیز با دونالد ترامپ نیز همسو نخواهند بود و ممکن است منجر به ایجاد شکافی بین دو متحد شود.
۳۱۱۳۱۲