چالش ها و فرصت های بزرگترین گردهمایی اقلیمی جهان در باکو

خبرگزاری تسنیم

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، کنفرانس تغییرات اقلیمی COP29 امروز دوشنبه در باکو آغاز به کار کرد. 67 هزار نفر برای شرکت در این رویداد ثبت‌نام کرده‌اند.

کنفرانس COP29 که بزرگترین رویداد جهان در زمینه مبارزه با تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود، بزرگترین رویداد بین‌المللی تاریخ جمهوری آذربایجان نیز هست.

انتظار می‌رود که در COP29 توافق جدیدی در زمینه تأمین مالی مبارزه با تغییرات اقلیمی حاصل شود.

بیست و نهمین «کنفرانس اعضای کنوانسیون» (COP) که هر سال به میزبانی یک کشور برگزار می‌شود، از 11 تا 22 نوامبر در استادیوم المپیک باکو برگزار خواهد شد.

دولت باکو از حدود 11 ماه پیش که میزبانی کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP29) به جمهوری آذربایجان واگذار شد، خود را برای برگزاری این رویداد آماده می‌کند.

کنفرانس COP29 چیست؟

COP مخفف «Conference of the Parties» به معنای «کنفرانس اعضا» است و عدد 29 نشان می‌دهد که این بیست و نهمین دوره این کنفرانس است.

کنفرانس قبلی COP28 سال گذشته در دبی، امارات متحده عربی، برگزار شد.

انتظار می‌رود که COP29 یک رویداد بزرگ باشد که رهبران جهان، مقامات دولتی، دانشمندان، سازمان‌های غیردولتی و دیگر ذینفعان را برای بحث و گفتگو درباره مسائل مختلف تغییرات اقلیمی گردهم می‌آورد.

در کنفرانس‌های COP، معمولاً یک برنامه روزانه تعیین می‌شود و در پایان کنفرانس، پس از بحث و گفتگو، سندی نهایی تصویب می‌شود.

در COP29 باکو، موضوعات اصلی گفتگو تأثیرات تغییرات اقلیمی و تأمین مالی برای کشورهایی است که از تغییرات اقلیمی آسیب دیده‌اند.

هدف از برگزاری کنفرانس COP چیست؟

هدف از برگزاری کنفرانس‌های COP، که در سال 2015 و پس از امضای توافقنامه پاریس آغاز شد، دستیابی به پیشرفت در جهت محدود کردن افزایش دمای کره زمین به 1.5 درجه سانتی‌گراد نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن است.

تصور می‌شود که انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن باعث گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی می‌شود و برای مقابله با این پدیده، همکاری بین‌المللی ضروری است.

بنابراین، کشورهای جهان و دیگر ذینفعان باید برای بازگرداندن آب‌وهوای سیاره زمین به وضعیت پیش از انقلاب صنعتی با یکدیگر همکاری کنند. کنفرانس‌های COP بستری برای گفتگو و توافق درباره این موضوع هستند.

اهداف اصلی کنفرانس‌های COP عبارتند از:

محدود کردن افزایش دمای کره زمین: هدف اصلی این کنفرانس‌ها، دستیابی به پیشرفت در جهت محدود کردن افزایش دمای کره زمین به 1.5 درجه سانتی‌گراد نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن است.

تأمین مالی برای کشورهای در حال توسعه: در این کنفرانس‌ها، کشورهای توسعه‌یافته برای کمک به کشورهای در حال توسعه در زمینه کاهش تأثیرات تغییرات اقلیمی و سازگاری با آن، منابع مالی جمع‌آوری می‌کنند.

انتقال فناوری و ظرفیت‌سازی: در این کنفرانس‌ها، درباره انتقال فناوری‌های مناسب برای مبارزه با تغییرات اقلیمی و ظرفیت‌سازی در کشورهای در حال توسعه گفتگو می‌شود.

چالش‌ها و مباحث مهم در COP29 عبارتند از:

تأمین مالی مورد نیاز: کشورهای در حال توسعه به منابع مالی قابل‌توجهی برای مقابله با تغییرات اقلیمی نیاز دارند. اما کشورهای توسعه‌یافته تمایلی به تأمین این منابع ندارند.

مشارکت کشورهای در حال توسعه در تأمین مالی: برخی از کشورها معتقدند که کشورهای در حال توسعه نیز باید در تأمین مالی مبارزه با تغییرات اقلیمی مشارکت کنند.

شفافیت و گزارش‌دهی: کشورها باید گزارش‌های شفافی درباره اقدامات خود در زمینه مبارزه با تغییرات اقلیمی ارائه دهند.

تعداد مهمانان خارجی COP29 در جمهوری آذربایجان

انتظار می‌رود 70 تا 80 هزار مهمان خارجی برای شرکت در کنفرانس COP29 به باکو سفر کنند.

به گزارش خبرگزاری آذرتاج، 67 هزار نفر برای شرکت در این رویداد ثبت‌نام کرده‌اند. «نرمین جارچالووا»، عضو کمیته برگزاری COP29 و مدیرعامل شرکت عملیاتی COP29 آذربایجان، اعلام کرد که از این تعداد، حدود 3500 نفر خبرنگار هستند. بقیه مهمانان را نمایندگان سازمان‌های غیردولتی، سازمان‌های بین‌المللی ناظر و دیگر افراد تشکیل می‌دهند.

«الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهور آذربایجان، در دسامبر 2023 در نشستی با اعضای دولت درباره COP29 گفته بود که «بر اساس پیش‌بینی‌ها، حدود 70 تا 80 هزار مهمان خارجی» طی دو هفته در آذربایجان حضور خواهند داشت.

وی افزوده بود: «COP29 یکی از معتبرترین رویدادهای بین‌المللی در جهان است. از نظر تعداد کشورهای شرکت‌کننده، با مجمع عمومی سازمان ملل برابر است. بنابراین، ما باید فوراً همه کارهای آماده‌سازی را آغاز کنیم. وقت زیادی نداریم، کمتر از 11 ماه وقت داریم.»

علی‌اف در این سخنرانی گفته بود که بزرگترین رویداد بین‌المللی که جمهوری آذربایجان تاکنون برگزار کرده، بازی‌های اروپایی بوده که در آن زمان، 5 هزار ورزشکار و حدود 3 هزار مهمان به این کشور سفر کردند. اما در COP29، ده‌ها هزار خارجی به آذربایجان خواهند آمد.

در COP28 که در سال 2023 در دبی برگزار شد، بر اساس آمار رسمی، 70 هزار نفر ثبت‌نام کردند. اما آمار غیررسمی نشان می‌دهد که بیش از 100 هزار نفر در این رویداد شرکت کرده‌اند.

بر اساس گزارش‌های غیررسمی، 97372 نفر به صورت حضوری و 3074 نفر به صورت مجازی در COP28 شرکت کردند که در مجموع، بیش از 100 هزار نفر می‌شود. این رقم، نشان‌دهنده افزایش اهمیت کنفرانس‌های COP در حل مسئله تغییرات اقلیمی جهان است.

ظرفیت‌های باکو برای میزبانی COP29

باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، برای میزبانی COP29 اقدامات متعددی را در نظر گرفته است، اما با چالش‌هایی نیز مواجه است.

در این خصوص، اقدامات انجام شده عبارتند از:

حمل‌ونقل: طرح ویژه‌ای برای حمل‌ونقل در طول اجلاس اجرا خواهد شد که شامل 14 ایستگاه اصلی حمل‌ونقل و استفاده از 500 خودرو (از جمله 210 خودرو برای اجلاس سران) و 140 اتوبوس الکتریکی است. همچنین، خطوط ویژه‌ حمل‌ونقل با آرم COP29 در برخی از خیابان‌های اصلی ایجاد شده است که استفاده از آن‌ها برای خودروهای شخصی ممنوع است. شرکت‌کنندگان در اجلاس می‌توانند به صورت رایگان از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.

اسکان: اگرچه تعداد تخت‌های هتل در باکو به 24696 مورد می‌رسد، اما به گزارش Hotelnewsresource، 92 درصد از اتاق‌های هتل در طول اجلاس رزرو شده‌اند و قیمت‌ها نیز به طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. به عنوان مثال، قیمت یک اتاق استاندارد برای هفته‌ اول اجلاس، 676 دلار اعلام شده که نسبت به میانگین قیمت‌ها در سال 2024، 379 درصد افزایش را نشان می‌دهد. این افزایش قیمت نگرانی‌هایی را در مورد اسکان شرکت‌کنندگان ایجاد کرده است.

مکان برگزاری: ورزشگاه المپیک باکو به عنوان محل برگزاری COP29 انتخاب شده است.

تسهیلات مالیاتی: دولت آذربایجان برخی تسهیلات مالیاتی را برای شرکت‌کنندگان در COP29 در نظر گرفته است.

چالش‌های این رویداد برای جمهوری آذربایجان عبارتند از:

ظرفیت محدود: با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود حدود 70 تا 80 هزار نفر در این اجلاس شرکت کنند، ظرفیت محدود هتل‌ها و زیرساخت‌های شهری در باکو می‌تواند به یک چالش تبدیل شود.

افزایش قیمت‌ها: افزایش بی‌رویه قیمت هتل‌ها می‌تواند مشارکت برخی از کشورها و فعالان در COP29 را با مشکل مواجه کند.

سابقه‌ نقض حقوق بشر: سابقه‌ جمهوری آذربایجان در زمینه نقض حقوق بشر و محدود کردن آزادی بیان و تجمع، نگرانی‌هایی را در مورد امکان برگزاری اعتراضات مسالمت‌آمیز در جریان COP29 ایجاد کرده است.

تعهدات زیست‌محیطی جمهوری آذربایجان

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، سال 2024 را در این کشور «سال همبستگی برای جهانی سبز» اعلام کرده است.

وزارت اقتصاد آذربایجان نیز اعلام کرده که گذار به اقتصاد سبز و تبدیل شدن به تأمین‌کننده انرژی سبز از اولویت‌های سیاست اقتصادی این کشور است و فرمان رئیس‌جمهور، ابتکارات در این زمینه را تقویت خواهد کرد.

به گفته‌ این وزارتخانه، تعهد داوطلبانه شرکت نفت و گاز آذربایجان (سوکار) در COP28 دبی برای کاهش انتشار گاز متان به صفر، نشان‌دهنده‌ حساسیت این کشور نسبت به مسائل اقلیمی است.

به گزارش خبرگزاری آذرتاج، جمهوری آذربایجان قصد دارد تا سال 2030 میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را نسبت به دهه‌ 1990، 35 درصد و تا سال 2050، 40 درصد کاهش دهد.

این کشور همچنین اعلام کرده که قصد دارد تا سال 2030، 30 درصد از انرژی مورد نیاز خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند و سیستم انرژی موجود را متنوع سازد.

در حال حاضر، انرژی الکتریکی حاصل از منابع تجدیدپذیر، 20.3 درصد از کل انرژی مصرفی در جمهوری آذربایجان را تشکیل می‌دهد.

آذرتاج همچنین نوشته است: رئیس‌جمهور آذربایجان، مناطق آزاد شده از اشغال را به عنوان «منطقه‌ انرژی سبز» اعلام کرده و طرح اقدام برای سال‌های 2022 تا 2026 را تصویب کرده است که بر اساس آن، این مناطق تا سال 2050 به «منطقه‌ انتشار صفر خالص» تبدیل خواهند شد.

هزینه‌های برگزاری اجلاس COP

میزبانی اجلاس COP هزینه‌های گوناگونی را به کشور میزبان تحمیل می‌کند که میزان آن به عوامل متعددی بستگی دارد. این هزینه‌ها را می‌توان به دو دسته‌ کلی تقسیم کرد:

هزینه‌های مستقیم:

مکان و زیرساخت: شامل هزینه‌های ساخت یا اجاره‌ اماکن و تأسیسات لازم برای برگزاری کنفرانس، تأمین امکانات و خدمات برای شرکت‌کنندگان، حمل‌ونقل، امنیت، مدیریت پسماند و غیره. این هزینه‌ها می‌توانند به صدها میلیون دلار برسند.

اسکان: شامل هزینه‌های اسکان هزاران شرکت‌کننده، ناظر و خبرنگار.

هزینه‌های اداری و پرسنلی: شامل هزینه‌های حقوق و دستمزد کارکنان، تجهیزات ارتباطی و سایر هزینه‌های عملیاتی.

هزینه‌های غیرمستقیم:

افزایش تدابیر امنیتی: شامل هزینه‌های استقرار نیروهای امنیتی بیشتر، کنترل جمعیت و اقدامات ضد تروریستی.

منابع تأمین مالی برای برگزاری این کنفرانس عبارتند از:

کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی (UNFCCC): کمک‌های مالی محدودی را برای پوشش برخی از هزینه‌های اساسی به کشور میزبان ارائه می‌دهد.

منابع داخلی: بخش عمده‌ هزینه‌ها معمولاً از منابع داخلی کشور میزبان تأمین می‌شود.

همکاری با بخش خصوصی و سازمان‌های غیردولتی: از طریق جذب حمایت مالی و منابع از شرکت‌های خصوصی، سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های بین‌المللی.

مزایای بالقوه میزبانی COP عبارتند از:

جذب سرمایه‌گذاری: میزبانی COP می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری در کشور میزبان منجر شود.

رونق گردشگری: برگزاری این اجلاس می‌تواند در بلندمدت باعث افزایش گردشگری در کشور میزبان شود.

نمونه‌هایی از هزینه‌های COP در کشورهای مختلف:

COP26 در گلاسکو (2021): دولت بریتانیا هزینه‌ کل این اجلاس را حدود 400 میلیون دلار تخمین زد که بخش عمده‌ آن از بودجه‌ ملی تأمین شد.

COP27 در شرم‌الشیخ (2022): مصر حمایت مالی قابل‌توجهی از شرکای بین‌المللی دریافت کرد، اما رقم دقیق هزینه‌ها هنوز به طور عمومی اعلام نشده است.

هزینه‌های COP29 در جمهوری آذربایجان:

هنوز رقم دقیق هزینه‌هایی که جمهوری آذربایجان برای برگزاری COP29 متحمل خواهد شد، مشخص نیست. با این حال، می‌توان گفت که میزبانی COP یک تعهد مالی بزرگ برای هر کشوری محسوب می‌شود، اما در عین حال می‌تواند مزایای بالقوه‌ای از جمله تقویت همکاری‌های بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاری و به نمایش گذاشتن رهبری در زمینه مقابله با تغییرات اقلیمی را به همراه داشته باشد.

ریاست COP29 و انتصاب مختار بابایف

بر اساس فرمان الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان و با توجه به رویه‌های بین‌المللی، مختار بابایف، وزیر اکولوژی و منابع طبیعی این کشور، به عنوان رئیس اجلاس COP29 منصوب شده است.

بدین ترتیب، برای دومین سال متوالی وزیری با سابقه‌ طولانی در صنعت نفت، ریاست مذاکرات جهانی تغییرات اقلیمی را بر عهده خواهد داشت.

بابایف 26 سال در شرکت دولتی نفت آذربایجان (سوکار) فعالیت کرده و در سال 2018 به سمت وزیر محیط زیست منصوب شده است.

کارشناسان معتقدند که بابایف چهره‌ شناخته‌شده‌ای در میان دیپلمات‌های حوزه‌ تغییرات اقلیمی نیست و از اعتبار بالایی در این زمینه برخوردار نیست.

سابقه‌ فعالیت بابایف در صنعت نفت نیز انتصاب او به عنوان رئیس این اجلاس مهم زیست‌محیطی را با انتقاداتی مواجه کرده است.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، در مصاحبه‌ای با تلویزیون این کشور در 10 دسامبر، این انتقادات را بی‌اساس خواند و گفت: «این یعنی چه؟ من هم 9 سال در یک شرکت نفتی کار کرده‌ام، خب که چه؟ این آقا معاون رئیس شرکت نفت در امور محیط زیست بوده است. بعد از آن هم 6 سال وزیر محیط زیست بوده است.»

علی‌اف معتقد است که برگزاری چنین اجلاس‌هایی در کشورهای تولیدکننده و دارای سابقه‌ فعالیت در حوزه‌ نفت و گاز اهمیت بیشتری دارد.

رئیس‌جمهور آذربایجان افزود: «این نشان می‌دهد که ما می‌خواهیم منابع خود را در این زمینه صرف کنیم تا هم در کشورهایمان انرژی سبز توسعه یابد و هم به جهان کمک کنیم.»

پیش از این، اجلاس COP28 در امارات متحده عربی برگزار شده بود و سلطان الجابر، رئیس این اجلاس، نیز از مدیران با سابقه‌ صنعت نفت بود.

الجابر در حالی COP28 را اداره می‌کرد که همزمان رئیس شرکت ملی نفت ابوظبی نیز بود. انتصاب او به عنوان رئیس این اجلاس مهم زیست‌محیطی با اعتراضات گسترده‌ای در سراسر جهان مواجه شده بود.

چه کسانی می‌توانند در اجلاس COP شرکت کنند؟

هیئت‌های نمایندگی از 199 کشور عضو کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی می‌توانند در این کنفرانس شرکت کنند.

اگرچه عموم مردم نمی‌توانند به صورت حضوری در کنفرانس شرکت کنند، اما بسیاری از رویدادهای منطقه آبی، مانند جلسات عمومی سازمان‌ها، بخش سطح بالا با حضور سران کشورها، بسیاری از کنفرانس‌های مطبوعاتی و سایر رویدادها به صورت زنده برای عموم پخش خواهد شد.

کانال‌های ارتباطی سازمان ملل متحد و COP TV این امکان را برای عموم فراهم می‌کنند تا کنفرانس را تماشا کرده و مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های مورد علاقه خود را دنبال کنند.

چهره‌های سرشناس حاضر در اجلاس COP29

در اجلاس COP29 که در جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود، جان پودستا، مشاور ارشد رئیس‌جمهور آمریکا در امور سیاست بین‌المللی اقلیمی، ریاست هیئت آمریکایی را بر عهده خواهد داشت.

به گزارش خبرگزاری توران، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در این هیئت که بیش از 20 مقام را شامل می‌شود، حضور نخواهد داشت.

همچنین، رسانه‌‌های جمهوری آذربایجان اعلام کرده اند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در این اجلاس شرکت نخواهد کرد. به گفته آن‌ها، روسیه در این رویداد در سطح نخست‌وزیر حضور خواهد داشت. پیش از این، اوکراین از کشورهای غربی خواسته بود که در صورت حضور پوتین در اجلاس COP29، این رویداد را تحریم کنند. اوکراین نیز با هیئتی بلندپایه در این اجلاس شرکت خواهد کرد، اما هنوز مشخص نیست که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور این کشور، هیئت اوکراینی را رهبری خواهد کرد یا خیر.

از جمله دیگر چهره‌های سرشناسی که در این اجلاس حضور خواهند داشت، می‌توان به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، محمد شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، اسحاق هرتزوگ، رئیس‌ رژیم صهیونیستی، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا و لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل اشاره کرد.

همچنین، محمد شهاب‌الدین، رئیس‌جمهور بنگلادش، پل کاگامه، رئیس‌جمهور روآندا، فلیکس شیسکدی، رئیس‌جمهور کنگو، ادی راما، نخست‌وزیر آلبانی و دیگر مقامات نیز در این اجلاس حضور خواهند داشت.

سال گذشته، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، بدون ارائه توضیحی در اجلاس COP28 دبی شرکت نکرد، اما چارلز سوم، پادشاه بریتانیا و دیگر رهبران و سیاستمداران جهان در این رویداد حضور یافتند.

از جمله این افراد می‌توان به آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، جان کری، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور اقلیمی، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، بیل گیتس، بنیان‌گذار مایکروسافت، اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و اولاف شولتس، صدراعظم آلمان اشاره کرد.

علاوه بر این، لئوناردو دی کاپریو، بازیگر مشهور آمریکایی، یو جین گو، بازیگر اهل کره جنوبی و جین فوندا، بازیگر آمریکایی، از جمله چهره‌های سرشناس حاضر در اجلاس COP28 بودند.

احتمال برگزاری اعتراضات در جریان COP29 در آذربایجان

در جریان برگزاری اجلاس‌های COP، فعالان محیط زیست از سراسر جهان در خصوص موضوعات مختلف از جمله حفاظت از محیط زیست، دست به برگزاری اعتراضات می‌زنند.

با توجه به حضور گسترده فعالان محیط زیست در COP29 باکو، احتمال برگزاری اعتراضات در این اجلاس نیز وجود دارد.

در COP28 دبی، دولت امارات متحده عربی به برگزاری اعتراضات در یکی از محل‌های برگزاری این رویداد اجازه داده بود، اما بسیاری از فعالان محیط زیست از محدودیت‌های اعمال‌شده بر اعتراضات در این اجلاس شکایت داشتند.

معترضان با استفاده از پلاکاردها، شعارها و اجرای برنامه‌های مختلف، اعتراض خود را ابراز و تلاش می‌کنند تا توجه همگان را به حفاظت از محیط زیست جلب کنند.

در آذربایجان، اعتراضات برگزار شده توسط گروه‌های مخالف و فعالان معمولاً توسط پلیس و به بهانه‌ «عدم مجوز» متوقف می‌شود.

به عنوان مثال، سال گذشته، پلیس اعتراضات مردم روستای سویودلو در منطقه‌ گده‌بی در خصوص مسائل زیست‌محیطی را سرکوب و برخی از معترضان را بازداشت کرد. همچنین، پیش از این نیز، پلیس در منطقه‌ ساعتلی به سوی معترضانی که خواستار آب بودند، شلیک کرده بود.

با این حال، در دو مورد اخیر، پلیس از توقف اعتراضات فمینیست‌ها در مرکز شهر خودداری کرده است.

مقامات جمهوری آذربایجان همواره اعلام می‌کنند که آزادی تجمع در این کشور تضمین شده است.

انتهای پیام/