چند نکته درباره خلع سلاح پ ک ک / توافقی بلندمدت یا موقتی؟
به گزارش خبرآنلاین پویا داوری منزه در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تصمیم اخیر پ ک ک برای کنار گذاشتن سلاح و حمایت ترکیه از این تصمیم اظهار داشت: کردهای ترکیه تحت تاثیر تحولات اخیر در منطقه به ویژه تغییر سیاسی در سوریه و روی کار آمدن دونالد ترامپ و همچنین تحولات در لبنان، دچار بحران امنیتی شدند، و از طرفی، پذیرش این پیشنهاد از سوی دولت مستقر در ترکیه نیز ناشی از نگاهی است که دولت آنکارا به تحولات سه الی چهار سال اینده دارد.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۴ شاخه پ ک ک در سوریه به نام “قسد” شکل گرفت و آنها موفق شدند در مبارزات در کوبانی علیه داعش نگاه جدیدی را نسبت به خود از سوی آمریکا جلب کنند و همین مساله موجب شد تا آمریکا به نوعی به آنها کمک کند و همزمان اهداف و منافع خود را در این منطقه توسعه دهد. نیروهای قسد با وجود اینکه به سمت خودمختاری می‌رفتند و با دولت بشار اسد هم همسویی خاصی نداشتند، تضاد زیادی با دولت سوریه پیدا نکردند، چرا که دشمن مشترکشان ترکیه و داعش بود و از سویی به اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه، نزدیک بودند. این تحولات موجب شد تا گروه قسد از صلح با گروه‌های دیگر در ترکیه منصرف شود و پیشنهادات برای کنار گذاشتن سلاح را نپذیرد.
این کارشناس مسائل استراتژیک و ژئوپلیتیک درباره استقبال پ ک ک از کنار گذشتن سلاح گفت: سقوط بشار اسد توسط جولانی که تحت حمایت ترکیه است، خارج شدن سوریه از محور مقاومت و افزایش وزن ترکیه در در این تحولات و همچنین روی کار آمدن دونالد ترامپ از جمله دلایل مهمی است که به نظر می‌آید پ ک ک به واسطه انها تصمیم گرفته است پیشنهاد هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه برای کنارگذاشتن سلاح را بپذیرد.
داوری ادامه داد: در مذاکرات قبلی که در دور اول ریاست جمهوری ترامپ انجام شد، آمریکا پشت پ ک ک را خالی کرد. با آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ مشابه همین رفتار با اوکراین که متحد آمریکا بود، اتفاق افتاد. از این رو کردها توافق پشت پرده ترامپ با اردوغان را محتمل دانستند و ترجیح دادند به سمت خلع سلاح بروند.
وی درباره اهداف ترکیه از ارائه پیشنهاد به پ ک ک اظهار داشت: ترکیه در پیشنهادی که داده است چند هدف را پیش میبرد؛ اول اینکه با این پیشنهاد بین سه محور نیروی کردی قندیل (شمال عراق) و قسد (سوریه) و دم پارتی (مجلس ترکیه) اختلاف ایجاد کند. شاخه سیاسی آنها در ترکیه تمایل دارند که با مذاکرات سیاسی دستاورد داشته باشند. قندیل می‌خواهد مبارزه کند و قسد هم می خواهد به آمریکا نزدیک شود. بنابراین هاکان فیدان با این پیشنهاد بین این سه گروه اختلاف ایجاد کرده است. دوم اینکه، به مناطق کردنشین ترکیه این هشدار را داد که دولت خواهان دادن اختیارات بیشتر به کردها در شهرداری‌ها و دیگر مناصب است و اگر پ ک ک موافقت نکند، مشکل از آنهاست. سوم اینکه در شاخه‌های مختلف پ ک ک و رهبران آن اختلاف نظر ایجاد کرد و این اختلاف حتما راه نفوذ را به این گروه‌ها باز می‌کند.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: وقتی فیدان بتواند حب و بغض را در این گروه ها ایجاد کند می‌تواند در بین آنها عضوگیری و نفوذ کند و اگر پ ک ک سلاح را هم زمین بگذارد، دیگر کارش تمام است.
وی در پاسخ به اینکه چرا شاخه قندیل این پیشنهاد را پذیرفت، گفت: اگر نمی‌پذیرفت فشار به کردهای داخل ترکیه زیاد می‌شد و حملات از ناحیه شمال عراق هم بیشتر می‌شود. به علاوه امیدی به اینکه ترامپ از انها حمایت کند، ندارند، بنابراین به نفع‌شان بود که فعلا محتاط‌تر حرکت کنند.
داوری در پاسخ به این پرسش که اگر سلاح را زمین بگذارند، ممکن است هویت و ایدئولوژی‌شان را از دست بدهند و تشکیلاتشان از هم بپاشد؟ گفت: به هرحال پ ک ک، یک گروه چریک مسلح است و برای اینکه ساختار نظامی فعلی را ایجاد کند، سال‌ها تلاش کرده است و تشکیلات امنیتی و نظامی ویژه خود را دارد. در طی پنچاه سال این کار انجام شده است و وقتی رهبران آنها به سمت مذاکرات سیاسی و خلع سلاح بروند طبیعی است که یکی از خطرات آن، از دست دادن این تشکیلات عریض و طویل است و بازگردان آن اصلا کار راحتی نخواهد بود. به علاوه بسیاری از افراد به واسطه ایدئولوژی شان با این گروه همراهی داشتند که با کنار گذاشتن سلاح بسیاری از این افراد هم ریزش می کنند، بنابراین بخش زیادی از بدنه این گروه از هم گسسته می‌شود.
وی درباره نگاه ترکیه به این موضوع اظهار داشت: درسال ۲۰۲۸، اردوغان دوره ریاست جمهوری‌اش پایان می‌یابد و دیگر نمی‌تواند کاندیدای ریاست جمهوری شود و هاکان فیدان با زیرکی تمام دارد به این مساله فکر می‌کند که اگر بخواهند برای ادامه حکومت حزب عدالت و توسعه رفراندوم برگزار کنند به رای کردها نیاز دارند و اگر امتیازات سیاسی و هویتی به آنها بدهد و در مناصب کوچک سهمی به آنها بدهد و همزمان سلاح را از آنها بگیرد، می تواند ساختار قدرت حزبش را توسعه داده و تقویت کند.
این کارشناس مسائل استراتژیک و ژئوپلتیک خاطرنشان کرد: فضای اجرای توافق میان پ ک ک و دولت ترکیه با وجود اعلام موافقت اولیه مبهم بوده و بعید است این توافق بلندمدت و برای دوره‌ای طولانی محقق شود. دولت ترکیه از این توافق صرفا به دنبال این است که برای ۲۰۲۸ رای ۲۰ تا ۳۰ میلیون کردهای ترکیه را به نفع حزب عدالت توسعه داشته باشند.
وی تاکید کرد: کمترین فایده کنار گذاشتن سلاح برای ترکیه، ایجاد اختلاف و دودستگی در بین پ ک ک و شاخه‌های سیاسی و نظامی آن و اختلاف بین رهبران داخلی و اعمال نفوذ در بین آنهاست.
311311