فرهنگستان‌ها اتاق فکر دولت هستند
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد رضا عارف معاون اول رئیس جمهور در نشست مجمع عمومی فرهنگستان علوم با تبریک هفته وحدت و گرامی داشت هفته دفاع مقدس، رمز پیروزی انقلاب اسلامی ایران را وحدت دانست و با بیان اینکه جلسه هیأت امنای فرهنگستان‌ها را به زودی تشکیل خواهیم داد، گفت: جایگاه و رسالت مهمتری را برای فرهنگستان‌ها قائل هستیم. فرهنگستان علوم اتاق فکر است، فرهنگستان باید نقش اتاق فکر با توجه به رسالتش داشته باشد. نقطه قوت فرهنگستان در این زمینه این است که نیروی لایزال و بی‌اندازه در اختیار این اتاق فکر وجود دارد چراکه اعضای فرهنگستان همه نخبگان و اساتید برجسته کشور هستند.
وی ادامه داد: البته این ظرفیت مسئولیت فرهنگستان‌ها را افزون می‌کند، سوالی که امروز دارم این است که آیا فرهنگستان‌ها توانسته‌اند نقش اتاق فکر را به خوبی ایفا کنند؟ شاید بگویید که از ما نخواستند، باید بگویم که نباید انتظار داشته باشید که از شما بخواهند، فرهنگستان جای نظریه دادن است. اینکه عمل می‌شود یا نه نباید مدنظر باشد. در کشورهای دیگر نیز اینگونه است. اما قانون نانوشته ای وجود دارد که فتوای فرهنگستان‌ها باید اجرا شود.
عارف با بیان اینکه فرهنگستان‌ها جایی برای درهم آمیزی علم و حکمت هستند، ادامه داد: خوشبختانه در فرهنگستان علوم این نگاه جدی‌تر وجود دارد. فرهنگستان‌ها باید در تصمیم سازی و تصمیم گیری مسائل کلان مشارکت داشتند، فرهنگستان باید در بخش‌های مختلف راهکار ارائه دهد. بنابراین فرهنگستان‌ها علاوه جایگاه مشورتی، نقش تصمیم سازی دارند چراکه با وجود اعضای نخبه، این امکان می‌تواند در راستای پیشرفت کشور قرار بگیرد. اگر اینگونه شود وضعیت کنونی را نخواهیم داشت.
فرهنگستان‌ها باید نظارت عالیه و اثرگذاری در امور داشته باشند
وی عنوان کرد: فرهنگستان‌ها باید نظارت عالیه و اثرگذاری در امور داشته باشند. مرجعیت علمی و حکمرانی علمی با حضور فرهنگستان‌ها به خصوص فرهنگستان علوم محقق می‌شود.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای کشور گفت: تاکنون شش برنامه توسعه اجرا کردیم. یاد ندارم عملکرد برنامه‌ای دولت را نقد کرده باشیم. در پروسه تکراری برنامه‌های توسعه نوشته می‌شود. در برخی توفیق بیشتر بوده و برخی کمتر بوده است، اما نگاه دولتی در برنامه‌ها نقش کلیدی داشته است. هیچ وقت نهادی مسیر برنامه‌ها را اصلاح نکرده است. در این زمینه فرهنگستان‌ها می‌توانند به کمک دولت بیایند.
عارف بیان کرد: جذب و حمایت دانشمندان و پژوهشگران برجسته از مأموریت‌های فرهنگستان است. از عهده این موضوع هم برنیامدیم باید برای آن چاره اندیشی کنیم.
وی افزود: پیشرفت و ارتقای اخلاق ضروری است، بی‌اعتنایی به اخلاق به بیشترین حد رسیده است. در حالی که انقلاب ما انقلاب فرهنگی بوده است ما در این زمینه چه کرده‌ایم؟ آیا اخلاقی که در جامعه می‌بینیم در حد جامعه ماست یا نه؟ اعضای فرهنگستان فارغ از نگاه سیاسی می‌توانند به دولت‌ها مشورت بدهند.
عارف بیان کرد: محافظه کاری در دانشگاه‌ها افزایش یافته است. دخالت‌های غیرضروری نهادهای بیرون از دانشگاه باعث شده که سکوت قبرستانی در دانشگاه‌ها ایجاد شود و این امر موجب شده است که جوانان وارد گروه‌های نامناسب شوند. باید به این موضوع در فرهنگستان‌ها پرداخته شود.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم تاکید کرد: ساحت علم و پژوهش باید به دور از سیاسی بازی جناح‌ها، گروه‌ها و احزاب باشد و اعضای محترم فرهنگستان‌ها فارغ از جناح بندی ها می‌توانند در موضوعات مختلف به نظام و دولت مشاوره‌های مفید و ارزنده‌ای ارائه دهند.
وی عنوان کرد: باید افزایش سطح علمی کشور مدنظر باشد در حال حاضر شاخص تولید علم صرفاً چاپ مقالات است، متأسفانه الان وضعیت کشور در این زمینه مناسب نیست. اوایل دهه ۸۰ وضعیت خوبی داشتیم. نتیجه‌اش سند چشم انداز شد، در افق ۲۰ ساله باید جایگاه اول در همه زمینه‌ها در منطقه می‌رسیدیم، در زمان تهیه سند در برخی از حوزه‌ها رتبه دوم بودیم اما الان رتبه ما در منطقه کجاست؟ اصولاً در مسیر سند چشم انداز پیش نرفتیم.
علم باید در خدمت مردم باشد
عارف ادامه داد: علم باید در خدمت مردم باشد، اقتصاد دانش بنیان از اهمیت ویژه برخوردار است. علم باید در تولید ناخالص داخلی نقش داشته باشد.
معاون اول رئیس جمهور گفت: انتظار دولت از فرهنگستان، مساعدت و راهنمایی برای رسیدن به برنامه‌هاست، ما برنامه هفتم توسعه را دنبال می‌کنیم. این برنامه بخش نرم افزای خوب دارد اما باید منابع آن تأمین شود. بر این اساس باید دولت لایحه چگونگی تأمین منابع را به مجلس ارائه کند. برای دستیابی به شاخص‌های برنامه باید سالانه ۲۸۰ دلار هزینه کنیم، به همین دلیل باید زمینه جذب سرمایه گذار ایجاد شود.
وی بیان کرد: باید برای ناترازی‌ها فکر کنیم. فرهنگستان باید در چالش‌های جدی کشور متمرکز شود، اعضا فکر کنند که برای از بین بردن ناترازی‌ها باید چه کنیم. دیپلماسی علمی مقدمه دیپلماسی‌های دیگر است بنابراین تعامل اساتید با کشورهای مختلف می‌تواند فرصت‌های جدیدی را ایجاد کند.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم همچنین با اشاره به دیپلماسی علمی، تصریح کرد: دیپلماسی علمی می‌تواند به دیپلماسی سیاسی کمک کند. متأسفانه دیده شده است یک نخبه دانشگاهی که برای کنفرانس‌های علمی به خارج از کشور می‌رود وقتی به کشور برمی گردد با برچسب‌های ناروا و اتهامات امنیتی با او برخورد می‌شود. با اینگونه برخوردها دیپلماسی علمی محقق نمی‌شود همانگونه که در چند سال گذشته با حمله به سفارت برخی کشورها دیپلماسی سیاسی کشور را تا مدت‌ها با چالش مواجه کردند و متأسفانه کسانی که به سفارت حمله کرده بودند به آنها پست و مقام دادند.