آهنگساز «سونسوز»: موسیقی آذری ظرفیت زیادی برای ورود به سینما دارد

خبرگزاری مهر

علی مغازه‌ای آهنگساز و پژوهشگر موسیقی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ساخت موسیقی برای فیلم سینمایی «سونسوز» توضیح داد: پیش از آن‌که پیشنهاد آهنگسازی برای فیلم «سونسوز» را دریافت کنم، به آهنگسازان و کارگردانان مشاوره می‌دادم. در مقطعی شاگرد عباس کیارستمی بودم و خیلی با موسیقی پر سر و صدا، ارکسترال و شلوغ ارتباط برقرار نمی‌کنم، البته نمی‌توانم بگویم که از کارهای هانس زیمر خوشم نمی‌آید. روزی، رضا جمالی و سلمان عباسی نزد من آمدند و گفتند با افرادی برای موسیقی فیلم‌شان صحبت و همکاری کرده‌اند اما نتیجه خوبی نگرفته‌اند و نمی‌دانند چه کنند. من فیلم را دیدم تا به آنها مشورت بدهم و سپس گفتم که می‌توانید موسیقی را به این فیلم اضافه نکنید ولی اگر می‌خواهید این کار را انجام دهید، به نظرم ساختار آن موسیقی باید به حوزه موسیقی نواحی مرتبط باشد.

وی بیان کرد: رضا جمالی کارگردان و سلمان عباسی تهیه‌کننده «سونسوز» اصرار کردند که من موسیقی فیلم‌شان را بسازم. به آنها گفتم در این فیلم روان و قصه‌دار، نقصی نمی‌بینم که موسیقی بتواند آن را بپوشاند اما جاهایی دارد که بتوان موسیقی را در آن گذاشت. اجازه خواستم که در موردش فکر کنم و در نهایت اعلام کردم که می‌توانم در قالب ساختار موسیقی عاشیقی آذربایجان، کاری را برای فیلم بسازم که آنها هم قبول کردند.

مغازه‌ای گفت: ۲ یا ۳ ملودی از موسیقی آذربایجان و یک ملودی از کار سیدعلی اصغر کردستانی و مرتضی نی داوود را انتخاب و کمی ذهنم را در آن حوزه‌ها درگیر کردم که در نتیجه، یک ملودی ساده و در خور فیلم «سونسوز» با استفاده از سازهای عاشیقی یعنی قوپوز و بالابان ساختم و رضا و جمالی و سلمان عباسی از آن خوش‌شان آمد. در نهایت من و حسین قورچیان صداگذار فیلم، موسیقی را روی فیلم بردیم و دیدیم که چگونه روی آن نشست.

وی تاکید کرد: من در فیلم بی ادعا و سر راست «سونسوز»، ادای دینی به سینما دیدم و احساس کردم که موسیقی هم می‌تواند یک ادای دین باشد.

این آهنگساز در پاسخ به اینکه موسیقی چگونه به یک فیلم کمک می‌کند، گفت: صداگذاران معتقدند که تصویر ۱۸۰ درجه است و صدابرداری و صداگذاری ۳۶۰ درجه است. موسیقی هم می‌تواند توجه مخاطب را به قصه معطوف کند ولی معمولا آهنگسازان دوست دارند که خودشان دیده شوند و آهنگ را بیشتر نمود می‌دهند، این در حالی بود که من نمی‌خواستم این اتفاق بیفتد. یعنی قرار نبود موسیقی متن به عنوان اثر یک فرد خودش را بر فیلم غالب کند. در واقع موسیقی فیلم سینمایی «سونسوز» در خدمت فیلم است.

وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه آیا با نظر کارگردان، موسیقی بر فیلم غالب می‌شود، توضیح داد: گاهی کارگردان می‌خواهد موسیقی فیلم با سازبندی‌های بیشتر ساخته شود و به نظر من گاهی با یک ساز و یک سری افکت می‌توان موسیقی یک فیلم را ساخت. البته در عرصه سینما، بخش موسیقی هم تالیف محسوب می‌شود ولی من با اینکه موسیقیدان بخواهد موسیقی‌ای را برای یک فیلم بسازد که بیرون از فیلم هم دیده شود، مخالف هستم و به نظرم اصلاً نباید به آن فکر کرد.

این پژوهشگر موسیقی درباره اینکه موسیقی کدامیک از فیلم‌های راه یافته به چهل و سومین جشنواره فیلم فجر را می‌پسندد، عنوان کرد: من کار کریستف رضاعی در فیلم «بچه مردم» را پسندیدم و به نظرم می‌آید که در خدمت فیلم هم بود. از طرف دیگر نتوانستم با موسیقی فیلم سینمایی «رها» ارتباط برقرار کنم. کار حامد ثابت در فیلم «ناتوردشت» هم خوب و لایق سیمرغ بود.

وی درباره اینکه می‌توان بیشتر از آنچه که در «سونسوز» دیده می‌شود، از موسیقی آذربایجانی در فیلم‌ها استفاده کرد؟ گفت: به نظر من، امروز هم هر کسی که با زبان ترکی ارتباط نداشته باشد، دوست دارد که فیلم «مشدی عباد» را ببیند و با آن ارتباط برقرار می‌کند. ما نتوانستیم چنین تجربه‌هایی را در ایران داشته باشیم شاید بخشی از این امر به خصلت سینمای کشورمان برگردد. موسیقی آذربایجان به بخش‌های رپرتوار عاشقانه، رپرتوار مقامی و موسیقی رقص تقسیم می‌شود که این موسیقی ظرفیت زیادی برای ورود به سینما دارد اما من ندیدم که سینمای معطوف به موسیقی از آن بهره چندانی ببرد.

مغازه‌ای همچنین بیان کرد: من به چند تن از آهنگسازان پیشنهاد کرده‌ام با هم همکاری کنیم تا بتوانیم یک فیلم موزیکال را با قصه‌های آذربایجانی بسازیم و به نظرم اصلاً اشکال ندارد که آن فیلم ادغامی از موسیقی نواحی مختلف کشورمان باشد. خود من برای انجام این کار انگیزه زیادی دارم و حتی با توجه به کارهای عارف، شیدا و درویش‌خان که برایش نمایشنامه نوشته‌ام، جای کار زیادی دارد.

وی در پایان گفت: فکر می‌کنم که کارگردان و تهیه‌کننده فیلم «سونسوز» بسیار هوشمندی کردند، چون به جای آنکه به سراغ آهنگسازان مطرح فیلم و سینما بروند، پیش من آمدند و ایده‌شان خیلی خوب بود. من فیلم‌های مستند در حوزه موسیقی می‌سازم و پیش از این احساس می‌کردم که ورود به عرصه تولید موسیقی فیلم کار من نیست اما با ساخت موسیقی فیلم «سونسوز» آن را تجربه کردم.