آیا نوشتن یادگاری روی بناهای تاریخی جرم است؟
میراث فرهنگی و آثار تاریخی هر کشور، نمادی از هویت و تمدن آن سرزمین به شمار می‌رود و حفاظت از آن‌ها وظیفه‌ای ملی است، از دیدگاه حقوقی، تخریب و آسیب رساندن به این آثار، از جمله نوشتن یادگاری روی آن‌ها، جرمی جدی تلقی شده و مجازات‌هایی به همراه دارد.
به گزارش تابناک به نقل از ایمنا، شهرنشینی مستلزم رعایت قوانین و قواعد شهری است و کارشناسان بر این باور هستند شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام گذارند و به مسئولیت‌های خویش در برابر شهر و اجتماع عمل کنند، به «شهروند» ارتقا پیدا می‌کنند.
حقوق شهروندی مجموعه حق‌هایی است که هر کدام از شهروندان از آن برخوردارند و باید توسط دیگر شهروندان و حاکمیت رعایت شود، حقوق شهروندی در ایران همچون بسیاری از کشور‌ها پذیرفته شده است که بارزترین و مهم‌ترین نمود آن قانون اساسی است که در اصول ۳۲، ۳۴، ۳۵، ۳۷، ۳۸ و ۳۹ به آن اشاره شده است.
یکی از مسائل مهم حقوق شهروندی که توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند، موضوع «نوشتن یادگاری بر بناهای تاریخی و فرهنگی» است، نوشتن یادگاری و حک کردن نوشته بر روی آثار تاریخی و فرهنگی در قوانین جمهوری اسلامی ایران به‌طور صریح جرم‌انگاری شده و مستوجب مجازات است، طبق ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات مصوب ۱۳۷۵)، هر کس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی و تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، خرابی وارد آورد، علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس از یک تا ۱۰ سال محکوم می‌شود.
طبق ماده ۵۵۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات مصوب ۱۳۷۵)، هر گونه اقدامی که موجب تزلزل بنیان آثار مذکور شود یا در نتیجه آن به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، مشمول مجازات مندرج در ماده فوق خواهد بود، نوشتن یادگاری که منجر به تخریب یا آسیب به بنا شود، مشمول این ماده است، علاوه بر این ماده ۵۶۰ قانون مذکور تصریح می‌کند که هر کس اشیا و لوازم و مصالح و قطعات آثار فرهنگی و تاریخی را از موزه‌ها و نمایشگاه‌ها سرقت کند یا با علم به مسروقه بودن اشیای مذکور را بخرد یا پنهان کند به حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شود.
از منظر حقوقی، نوشتن یادگاری روی آثار تاریخی می‌تواند مصداق تخریب اموال عمومی نیز محسوب شود که طبق ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی، مستوجب مجازات است، همچنین بر اساس قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۰۹ و آئین‌نامه اجرایی آن، هرگونه تعرض به آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی ممنوع است و متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
علاوه بر قوانین فوق، مقررات شهرداری‌ها و سازمان میراث فرهنگی نیز حاوی ضوابط و محدودیت‌هایی در این خصوص است، سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی حفظ و نگهداری از آثار تاریخی می‌تواند علیه افرادی که به هر نحو به این آثار آسیب برسانند، اقامه دعوی کند، همچنین نیروی انتظامی و یگان حفاظت میراث فرهنگی موظف به برخورد با متخلفان هستند.
از نظر فقهی نیز تخریب و آسیب رساندن به اموال عمومی و میراث فرهنگی حرام محسوب می‌شود و برای شخص مسئولیت ایجاد می‌کند، در نتیجه نوشتن یادگاری روی آثار تاریخی نه تنها از منظر قانونی جرم محسوب می‌شود، بلکه از نظر شرعی نیز ممنوع است و موجب مسئولیت مدنی و کیفری خواهد بود.
در رویه قضائی نیز محاکم با توجه به اهمیت حفظ میراث فرهنگی و تاریخی کشور، برخورد جدی با مرتکبان این جرم دارند، مجازات‌های تعیین شده علاوه بر جنبه تنبیهی، جنبه بازدارندگی نیز دارد تا از تکرار چنین اعمالی جلوگیری شود، همچنین دادگاه‌ها می‌توانند علاوه بر مجازات‌های مقرر در قانون، حکم به جبران خسارت و اعاده به وضع سابق نیز صادر کنند.
بنابر آنچه گفته شد، نوشتن یادگاری روی بناهای تاریخی و فرهنگی، عملی مجرمانه است که علاوه بر مجازات‌های قانونی، موجب تضییع میراث فرهنگی و هویت تاریخی کشور می‌شود، بنابراین ضروری است با فرهنگ‌سازی مناسب و آموزش عمومی از بروز چنین رفتار‌هایی جلوگیری و حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی در حفظ میراث فرهنگی در جامعه تقویت شود.