جشنواره فیلم فجر الگویی برای دسترس‌پذیری فرهنگی در آینده
۱۵:۵۹ – ۲۸ دی ۱۴۰۳
نمایش ویژه فیلم‌های جشنواره فجر برای توان‌خواهان، خبری از یک برنامه جدید است که از سوی دبیرخانه چهلوسومین دوره از جشنواره فیلم فجر مخابره شد. قرار است منتخبی از فیلم‌های چهلوسومین جشنواره فیلم فجر ویژه توان‌خواهان به نمایش در‌آید. این رویداد که از سوی دبیرخانه جشنواره برگزار می‌شود، شامل شش سانس اختصاصی، یعنی دو سانس برای نابینایان، دو سانس برای ناشنوایان و دو سانس برای جانبازان و معلولان است که در پردیس سینمایی باغ کتاب تهران اجرا خواهد شد.
بخش نابینایان این اکران‌ها با مدیریت گلاره عباسی انجام می‌شود که چند سالی است با راه‌اندازی مؤسسه سوینا در بحث اکران توضیح‌دار فیلم‌ها و سریال‌ها مشغول خدمات‌رسانی به این قشر از جامعه است.
تبدیل فیلم به تجربه‌ای دسترس‌پذیر
گلاره عباسی در توضیح این پروژه گفت: «ما امسال در مؤسسه سوینا ششمین سال فعالیت خود را می‌گذرانیم و تاکنون تلاش کرده‌ایم که فیلم‌ها و سریال‌ها را هم‌زمان با اکران و پخش عمومی دسترس‌پذیر کنیم، تا مخاطبان نابینا نیز امکان بهره‌مندی از آن را داشته باشند. در این دوره از جشنواره قرار است دو فیلم برای مخاطبان نابینا با روش توضیح‌دارسازی نمایش داده شود. این آثار با همان متدی که طی سال‌های اخیر به صورت مستمر از سوی تیم سوینا اجرا شده‌اند، آماده نمایش می‌شوند.»
او هم‌چنین به چالش‌های دسترس‌پذیری آثار سینمایی و سریال‌ها برای افراد توان‌خواه اشاره کرد و توضیح داد که چنین اقدامی نیازمند همکاری تهیه‌کنندگان و پلتفرم‌های خصوصی است. عباسی گفت: «این کار خیلی پیچیده یا پرهزینه نیست. تنها چیزی که نیاز دارد، احساس مسئولیت اجتماعی از سوی سازندگان آثار و بستر‌های پخش‌کننده است. ما می‌توانیم با امکانات موجود، در زمان کوتاهی نسخه‌های مناسب برای نابینایان را آماده کنیم.»
مسئولیت اجتماعی صاحبان آثار
مدیر مؤسسه سوینا، در ادامه با اشاره به این‌که بخشی از این مسئولیت اجتماعی به تهیه‌کنندگان، پلتفرم‌ها و صاحبان آثار برمی‌گردد تا نسخه‌های دسترس‌پذیر را هم‌زمان با اکران عمومی در اختیار قرار دهند، تأکید کرد: «این همکاری می‌تواند از یک جشنواره مانند جشنواره فجر شروع شود و سپس به عنوان یک استاندارد دائمی، ادامه یابد. در جشنواره کودک و نوجوان، تجربه‌های خوبی در این زمینه داشتیم که موجب تشویق بیشتر جامعه فرهنگی برای تکرار این کار شد.
استقبال مخاطبان توان‌خواه از آثار فرهنگی
عباسی درباره تجربه‌های قبلی در این زمینه و میزان استقبال از توضیح‌دارشدن آثار در سینما‌ها گفت: «ما در مؤسسه سوینا هر ماه یک فیلم را توضیح‌دار می‌کنیم و برای نابینایان از طریق یکی از پلتفرم‌ها سریال نمایش می‌دهیم. این کار نیاز به مشارکت همه پلتفرم‌ها دارد تا به شکل گسترده اتفاق بیفتد، چراکه استقبال از این آثار همیشه خوب بوده است. ما شاهد رشد مخاطب در طول زمان بوده‌ایم. طبیعی است که این جریان به اطلاع‌رسانی بیشتری نیاز دارد. ولی نباید به استقبال فکر کنیم، بلکه باید این کار را به عنوان یک ضرورت اجتماعی ببینیم که باید حتماً انجام شود.»
تیم سوینا و سازوکار تولید آثار توضیح‌دار
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به فرایند دقیق تولید آثار توضیح‌دار پرداخت و بیان کرد: «این فرایند کاملاً یک کار تیمی است. ابتدا متن توضیح‌دار از سوی نویسنده تهیه می‌شود که شامل شرح صحنه‌ها و توضیحات ضروری برای مخاطبان نابیناست. سپس گوینده‌ای در استودیو این متن را در فاصله‌های سکوت فیلم می‌خواند و صدا با فیلم ادغام می‌شود. نهایتاً، یکی از نابینایان عضو تیم سوینا که مدیریت این بخش را برعهده دارد، نسخه نهایی را بررسی می‌کند تا مطمئن شویم که متن به‌خوبی تمام جزئیات را پوشش داده است. این فرایند نیاز به افراد متخصص دارد، ولی کار دشواری نیست و اگر جامعه فرهنگی و هنری به اهمیتش پی ببرد، به‌راحتی قابل انجام است.»
آینده‌ای برابر برای توان‌خواهان
عباسی در پایان با ابراز امیدواری نسبت به آینده، گفت: «امیدوارم روزی برسد که دیگر نیازی نباشد برای چند فیلم یا سریال دسترس‌پذیری مخصوصی ایجاد کنیم. معلولیت نباید به چشم محدودیت دیده شود. توان‌خواهان باید بتوانند در کنار خانواده‌هایشان، از محصولات فرهنگی روز بهره‌مند شوند. این اولین شروع‌های این تلاش است. ما چیزی به عنوان سینمای دسترس‌پذیر یا برنامه کودک برای کودکان نابینا نداشته‌ایم و تا به امروز این جریان بسیار کند بوده است. باید در آینده با شتاب بیشتری حرکت کنیم تا شکاف دسترسی‌های فرهنگی را برای نسل آینده از بین ببریم.»
منبع: روابط عمومی جشنواره فجر