زبان فارسی، عامل هویت ملی و مسئولیت شاعران کودک است
۰۹:۳۶ – ۲۹ اسفند ۱۴۰۳
باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور – کنسرت موسیقی «هیچانه» که با هدف احیای ادبیات فولکلور در شعر کودک و نوجوان برگزار شد، مورد توجه فعالان فرهنگی، هنری و متخصصان حوزه ادبیات قرار گرفت. این رویداد که با استقبال گسترده خانواده‌ها و کودکان همراه بود، تلاشی نوآورانه در جهت پیوند شعر کودک با موسیقی و استفاده از بازی‌های زبانی برای انتقال فرهنگ و زبان فارسی به نسل جدید محسوب می‌شود.
در حاشیه این کنسرت، مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده برجسته حوزه کودک و نوجوان، با اشاره به اهمیت پاسداری از زبان فارسی، اظهار داشت: «یکی از مهم‌ترین ابزارهای انتقال فرهنگ و هویت، زبان است. زبان فارسی به‌عنوان عامل وحدت ملی، باید همواره مورد توجه قرار گیرد و شاعران کودک و نوجوان، مسئولیت بزرگی در این زمینه دارند.»
رحماندوست با اشاره به اینکه ایده استفاده از شعرهای آهنگینِ بی‌معنی در موسیقی کودک، نوآورانه اما نه کاملاً جدید است، گفت: «این سبک از شعر، ریشه در ادبیات عامیانه ایران دارد. از دیرباز، مادران برای فرزندانشان لالایی‌هایی با کلماتی که گاه بی‌معنی به نظر می‌رسیدند، می‌خواندند. این اشعار که با ریتم و موسیقی همراه بودند، نقش مهمی در رشد زبانی و ذهنی کودکان ایفا می‌کردند. آنچه امروز در کنسرت «هیچانه» ارائه شد، در واقع بهره‌گیری از همان سنت دیرینه، اما در قالبی مدرن است.»
وی افزود: «هدف ما از این اجرا، نه تنها ایجاد لحظاتی شاد برای کودکان، بلکه حفظ ریتم درست فارسی در شعر و موسیقی کودکانه بوده است. باید دقت کنیم که بازی‌های زبانی و اشعار آهنگین، هرچند سرگرم‌کننده هستند، اما نباید زبان معیار را تحت تأثیر منفی قرار دهند.»
این شاعر برجسته با انتقاد از بی‌توجهی برخی شاعران کودک به حریم زبان فارسی، هشدار داد: «متأسفانه امروز شاهدیم که حرمت زبان فارسی، به‌عنوان نماد هویت ملی و فرهنگ مشترک اقوام ایرانی، به‌درستی رعایت نمی‌شود. بسیاری از اشعار کودکانه‌ای که امروزه منتشر می‌شوند، به دلیل عدم رعایت اصول زبان معیار، تأثیر منفی بر یادگیری و گسترش زبان فارسی دارند. این مسئله می‌تواند در درازمدت، باعث تضعیف هویت زبانی نسل‌های آینده شود.»
وی تأکید کرد: «شاعران کودک، پیش از هر چیز باید به ریتم، آهنگ و دستور زبان صحیح فارسی توجه کنند. چراکه این اشعار اولین مواجهه کودک با زبان است و در شکل‌گیری ذهنیت او نسبت به ساختارهای زبانی نقش مهمی دارد. اگر شاعران در این زمینه دقت نکنند، ممکن است کودکان با زبانی ناقص و نادرست رشد کنند که در آینده اصلاح آن دشوار خواهد بود.»
رحماندوست در ادامه سخنان خود، با اشاره به اهمیت استفاده از موسیقی در آموزش زبان به کودکان، گفت: «تلفیق موسیقی با شعر، یکی از راهکارهای مؤثر برای جذب مخاطب و ایجاد انگیزه در کودکان است. اما نکته مهم این است که نباید در این مسیر، از محتوای اصیل غافل شد. موسیقی و ریتم می‌توانند به یادگیری زبان کمک کنند، اما اگر محتوا ضعیف باشد، این تأثیرگذاری معکوس خواهد شد.»
وی تأکید کرد: «شعر کودک نباید صرفاً وسیله‌ای برای سرگرمی باشد. در عین ایجاد لحظات شاد برای کودکان، باید محتوای آموزشی و فرهنگی نیز در آن گنجانده شود. هر بیت شعری که به کودک ارائه می‌شود، باید پیام و ارزشی در خود داشته باشد.»
در پایان، رحماندوست ضمن ابراز خرسندی از اجرای موفق این کنسرت، افزود: «کنسرت «هیچانه» که با حمایت خانواده فرهنگ و هنر امید(حوزه هنری کودک ونوجوان) برگزار شد، تلاشی در جهت احیای عناصر فولکلور در ادبیات مدرن کودک است. ما معتقدیم که زبان فارسی، علاوه بر اینکه وسیله ارتباطی است، عامل مهمی در تقویت همگرایی ملی محسوب می‌شود. هر گامی که در جهت تقویت این زبان برداشته شود، در واقع حرکتی برای حفظ هویت فرهنگی ماست.»
گفتنی است، کنسرت «هیچانه» به رهبری، آهنگسازی و تنظیم مهدی زارع، با حمایت «خانواده فرهنگ و هنر امید»، در سالن سوره حوزه هنری برگزار شد. این رویداد، مورد استقبال گسترده خانواده‌ها، هنرمندان و فعالان حوزه ادبیات کودک قرار گرفت و بسیاری از شرکت‌کنندگان، بر لزوم تداوم چنین برنامه‌هایی در جهت تقویت زبان و فرهنگ ایرانی تأکید کردند.