فیلم تئاتر «وانیا» نمایشی از بازی ظریف و موشکافانه تک بازیگر
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی سینماتک خانه هنرمندان ایران، سی‌ویکمین برنامه از سلسله جلسات نمایش فیلم تئاترهای شاخص با همکاری مشترک انجمن صنفی منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر و سینماتک خانه هنرمندان ایران، چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳، به نمایش فیلم تئاتر «وانیا» (۲۰۲۴) به کارگردانی سَم یِیتس و نویسندگی آنتون چخوف و سایمون استفن اختصاص داشت. پس از نمایش این فیلم تئاتر نشست نقد و بررسی آن با حضور عباس غفاری (میزبان) و آران قادرپور (منتقد تئاتر) برگزار شد.
«وانیا» یک نمایش تئاتر زنده از انگلستان است که در تئاتر ملی لندن با بازی اندرو اسکات در نقش‌های مختلف اجرا شده و توسط دوربین ضبط شده است. این نمایش برگردانی از اثر آنتون چخوف است. داستان در یک مزرعه دورافتاده در روسیه روایت می‌شود و روی گروهی از شخصیت‌ها متمرکز است که در این مزرعه زندگی می‌کنند.
عباس غفاری در ابتدای این نشست گفت: بی‌شک چخوف یکی از مهم‌ترین، محبوب‌ترین و تاثیرگذارترین نمایشنامه‌نویسان تاریخ است. او در متن‌های خود، پایان فئودالیسم و تزارها را پیش‌بینی کرده است. او در آثارش از آدم‌های عاشقی می‌گوید که از عشقشان چیزی نمی‌گویند. او از زوال حرف زده و درباره آدم‌هایی صحبت می‌کند که با بی‌عملی خود هیچ کاری انجام نداده و تنها حرف می‌زنند. نمایش‌های چخوف درباره عاشق‌هایی است که به هم نمی‌رسند. این نمایش بازخوانی «دایی وانیا» چخوف بوده که در آن اندرو اسکات، هشت نقش را بازی کرده و با این کار به ما درس بازیگری می‌دهد. او حتی به نمایشنامه‌نویسان ما نیز نکاتی را یادآور می‌شود.
آران قادرپور نیز عنوان کرد: در ابتدا لازم است بگویم که دیدن این نمایش دشوار بود و آن را در دو قسمت تماشا کردم. نمایش «وانیا» تک بازیگر است و در فرم تازه‌ای اجرا شده است. در جستجوهایی که در رابطه با این اجرا انجام داده‌ام، عده‌ای از منتقدان و تماشاگران مخالف این شکل از اجرا بودند که یک بازیگر همه کاراکترها را بازی کند. در واقع فرم این نمایش، در ورکشاپی که کارگردان، نویسنده و بازیگر این نمایش با یکدیگر داشتند، شکل گرفته است. آنها در ورکشاپ می‌خواستند متن را بخوانند اما باتوجه به اینکه تعداد افراد کم بوده است، تعداد زیادی از نقش‌ها را بین هم تقسیم می‌کنند. بنابراین استارت این ایده که اسکات خودش همه نقش‌ها را اجرا کند، در آنجا زده شده است.
وی افزود: استفاده از طراحی و دکور رئالیستی در این اجرا نشان دهنده اهمیت نویسنده به نگاه آنتوان چخوف است. اسکات معتقد است تماشای این اجرا به دلیل قدرت روایتگری بالایی که دارد به سان خواندن رمانی است که تصور خواننده و تخیل او همزمان خود بخشی از آفرینش خلاقه این اثر محسوب می شود. بی جهت نیست که در گاه شمار زندگی چخوف دیدار او با لئو تولستوی در ۱۸۹۵ ذکر شده است. وانیای یتس تلفیقی از روایتی دقیق در بیان داستان نمایشی و بازی با ظرافت و موشکافانه تک بازیگر آن است.
غفاری نیز در پایان جلسه، گفت: به مخاطبان این اجرا پیشنهاد می کنم برای درک فضا و فلسفه این نمایش بار دیگر به دیالوگ پایانی که کاراکتر سونیا بیان می کند، توجه کنند.