نوگفته‌هایی از تاریخ بیهقی؛ پردازش صحنه‌های این‌کتاب یگانه است
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: محمود فضیلت پژوهشگر و استاد ادبیات فارسی به‌بهانه مناسبت روز ملی نثر فارسی و بزرگداشت ابوالفضل بیهقی نویسنده کتاب تاریخ مسعودی یا تاریخ بیهقی یادداشتی نوشته و در آن تذکراتی درباره این‌اثر مهم ادبیات کلاسیک فارسی داده است. این‌مطلب با عنوان «نوگفته‌هایی از تاریخ بیهقی» برای انتشار در اختیار مهر قرار گرفته است.
مشروح این‌یادداشت کوتاه را در ادامه می‌خوانیم؛
درباره تاریخ بیهقی و سبک و شیوه نگارش و محتوای آن بسیار سخن رفته است. این گفتار کوتاه بر آنست که به نکته‌های ناگفته و یا کمتر گفته شده تاریخ بیهقی بپردازد.
۱. از نکته‌های کم گفته تاریخ مسعودی، توجه خاص اما ضمنی نویسنده به شخصیت‌های متفاوت و نقش‌های متعارض بازیگران تاریخی در حکومت غزنوی و مناسبات آنها با یکدیگر و نیز نقش آفرینان پنهان در لایه‌های زیرین اقتدار و اقتدار آفرینی است که حره‌ی ختلی را می‌توان از سرآمدان این گروه شخصیت‌های نقش آفرین تاریخ بیهقی دانست. از دیگر گفته‌های ضمنی بیهقی، شرح جریان‌های فکری، فرهنگی، سیاسی و مدیریتی است. تاریخ بیهقی تصویر کنشگران است که می‌کوشند تاریخ و حال و آینده را به سمت و سویی خاص هدایت کنند.
۲. بررسی روابط خارجی حاکمان غزنوی به ویژه محمود و مسعود و تحلیل کمیت و کیفیت روابط با دربار بغداد و خلفای عباسی و کنشگری با فرمانروایان و مردم هندوستان در لشکرکشی و کشورگشایی غزنویان به شبه قاره است.
۳. با آن‌که درباره شیوه، سبک و هنر نویسندگی بیهقی بسیار گفته و نوشته شده است. اما تحلیل و تبیین کاربرد نوعی خاص از ساختار جمله در تاریخ بیهقی که بر پایه گونه گفتاری و نه نوشتاری زبان شکل گرفته و سبکی خاص و یگانه را در تاریخ‌نویسی به‌وجود آورده، ناگفته مانده است.
۴. هنر نمایشگری و گستره توصیف و طول و تفصیل در پردازش صحنه‌ها در تاریخ مسعودی ابوالفضل بیهقی در تاریخ‌نویسی زبان فارسی یگانه است. به گونه‌ای که سبک تاریخ نویسی او به سبب درنگ در توصیف دقیق و هوشمندانه، ذره‌بینی و هنرمندانه‌ی شخصیت‌های تاریخی در فضاسازی و عناصر صحنه و گفتار و کردار به نمایش‌نامه‌نویسی نزدیک می‌شود.