نگاهی بر آنچه در هجدهمین جشنواره سینما حقیقت گذشت
باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور- جشنواره سینما حقیقت یکی از معتبرترین و پر مخاطب ترین جشنواره های کشورمان است که هر سال با استقبال خوب فیلمسازان و همراهان علاقه‌مند به آثار مستند در آذر ماه بر گزار می‌شود.
امسال هجدهمین جشنواره بین المللی فیلم ایران مستند سینما حقیقت همانند پنج سال گذشته به دبیری محمد حمیدی مقدم برگزار شد و افتتاحیه این جشنواره از یکشنبه ۱۸ آذر ماه حوالی ساعت ۱۶ در پردیس سینمایی چارسو آغاز شد.
هجدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت در سومین روز خود میزبان محمد جواد ظریف معاون برنامه ریزی و نظارت رئیس جمهور و سپس رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی در پردیس سینمایی چارسو حاضر شدند و معاون برنامه ریزی و نظارت رئیس جمهور به تماشای دو مستند نشست.
باشگاه خبرنگاران جوان در هجدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم ایران سینما حقیقت با فعالیت خبری خود در پردیس سینمایی چارسو به گفت‌وگو با هنرمندان، فیلمسازان و منتقدان سینمایی پرداخت.
نمایش زوایای پنهان زندگی شهید احمد کاظمی در مستند روزگار احمد
ساسان فلاح‌فر تهیه‌کننده مستند روزگار احمد گفت: مستند روزگار احمد دوران ابتدای انقلاب تا شهادت یکی از قهرمان‌های کشور یعنی شهید احمد کاظمی را روایت می‌کند که کارگردانی این کار بر عهده محسن اردستانی است. در این مستند حرف‌هایی روایت شده که شاید درباره احمد کاظمی کمتر گفته یا پرداخته شده است. در مستند روزگار احمد سعی شده با یک نگاه هنرمندانه زوایای پنهان از زندگی شهید احمد کاظمی بیان شود.
سینما حقیقت به فیلمسازان هویت می‌دهد
ابراهیم حصاری دبیر جشنواره فیلم موج گفت:جشنواره حقیقت یکی از جشنواره های تاثیرگذار و مهم بین‌المللی است که جایگاه خود را دارد و همینکه بنده از یک راه خیلی دوری در جشنواره حاضر شدم نشان مي‌دهد جشنواره برایم‌مهم است. در این جشنواره فیلمساز جوان با تماشای یک پکیج کامل از آثار می‌تواند استفاده خوبی داشته باشد و یک جور کلاس درس است.بنظرم مستند سال‌ها در محاق بود و نیاز داشت خیلی جدی‌تر به آن‌پرداخته شود و پایگاهی برای ارائه فیلم خود داشته باشد. سینمای مستند دل تمام دنیا یکی از ژانرهای جدی و مهم سینما است و بنظرم سینما حقیقت توانست این جایگاه را برای سینمای مستند در ایران ایجاد کند.
از تماشای مستند ضد قهرمان لذت بردم
محمد حسین فرح‌بخش کارگردان، فیلم‌نامه نویس و تهیه‌کننده گفت: از تماشای مستند ضدقهرمان لذت بردم. یک خاطرات مستند و درستی که طی این چهل و پنج ساله انقلاب به آن‌ها نگاه شده بود. چون بنده از ابتدا در جریان انقلاب بودم معتقدم این فیلم کاملا منصفانه ساخته شده بود و خداقوت می‌گویم. بد نیست برخی شخصیت‌ها دیده شوند، زیرا کسانی که تندروی یا کند روی می‌کنند هر دو ایراد دارد و دین ما دین میانه است. پیشنهاد می‌کنم مستندسازان به دنبال ساخت فیلمی از مجاهدین باشند. مجاهدین جنایت‌های بسیاری در این مملکت کردند و ساخت مستند‌هایی از آن‌ها خیلی مهم است. مخصوصا اینکه نسل ما در این سال‌ها دچار مشکل است به دلیل منافقین است.
جای خیلی از مستندسازان در جشنواره سینما حقیقت خالی بود
یاسر خیر کارگردان مستند کابین گفت: فیلم مستند کابین درباره رابطه یک زوج جوان است و ما در این فیلم تاثیر خانواده بر این زوج را به صورت یک مستند مشاهده‌گر را می‌بینیم که در طول سه سال فیلمبرداری کار را داشتیم. همچنین معتقدم جای خیلی از فیلمسازان مستند در جشنواره هجدهم سینما حقیقت خالی بود، نمی‌دانم‌چرا خیلی از دوستان فیلم نداشتند. امیدوار هستم دوستان برگردند و مستند بسازند و شرایط و قوانین کشور بر اساس و متناسب با نیازهای روز جامعه باشد.
رعایت نکردن معیار مستند سینمایی از سوی فیلمسازان شهرستانی
حدیث جان‌بزرگی عضو گروه مشاوران انتخاب مستندهای بخش مسابقه ملی سینما حقیقت بیان کرد: بخش کوتاه جشنواره حدود ۳۰۰ فیلم به دست ما رسید که باید همه این آثار مورد بازبینی قرار می‌گرفت و در نهایت یک لیست ۲۰ تایی از فیلم‌های منتخب داشته باشیم که این امر خیلی کار را سخت می‌کند؛ زیرا در میان این تعداد آثار خوب می‌توانند خیلی بیشتر باشند و این انتخاب‌ها کار آسانی نیست.
علاقه به فیلم‌های مستند دلیل حضورم در جشنواره سینما حقیقت بود
فرامرز روشنایی بازیگر سینما گفت: فیلم‌های مستند است. ویژگی‌ای که فیلم‌های مستند حتی نسبت به آثار داستانی دارد، این است که درون خود پژوهش دارد. همچنین حتی می‌توانم بگویم فیلم‌های مستند که پژوهشی دارد فیلم‌های قابل توجهی است.
مستند خاطرات بی‌رحم خسته کننده بود
حسین گیتی منتقد باسابقه سینما گفت: مستند خاطرات بی‌رحم خسته کننده بود، البته این مستند جوایزی را هم دریافت کرد اما بیشتر در این قصه حرف زده می‌شد و اسلاید نشان می‌داد. درباره جشنواره سینما حقیقت همیشه مشکل داریم اما به طور کلی خوبی برگزاری این جشنواره ترغیب یک سری از افراد برای ساخت مستند باشد خوب است.
حق بچه‌های سینماگر، داشتن مکانی برای برگزاری جشنواره‌هاست
سعید نجاتی فیلمساز، تدوین‌گر و مدرس گفت: فکر می‌کنم که به منوار جشنواره های گذشته البته به استثنای ایام کرونا که متاسفانه اين بیماری باعث شده بود مقداری همه فضا‌های جامعه از جمعیت کمرنگ باشد. چیزی که من به طور ویژه در شب‌ها میبینم اتفاق عجیب و غریبی در جشنواره رخ می‌دهد و این بی نظر بودن استقبال مخاطبین باعث شده است ما به سینمای مستند امیدوار باشیم و فکر کنیم سینما و چه سینمای مستند و چه گونه های دیگر سینمایی الحمدالله خوب به آن‌ها پرداخته می‌شود و جشنواره‌ها که جایگاه اصلی نمایش فیلم‌های مستند هستند، جشنواره سینما حقیقت مسیر خوبی را طی می‌کند.
تکنیک و سواد بچه‌های مستند درحال افزایش و ارتقاء است
صادق حدادی منتقد باسابقه گفت: طبق قاعده هرسال یک فرصتی را برای تماشای تعدادی آثار می‌گذارم؛ لذا امسال هم با توجه به زمان جشنواره که اجازه نمی‌دهد بتوانیم همه آثار را ببینیم، طبیعتا چند کار از دستمان می‌رود و توانستیم حدود ۱۰ کار مستند ببینم. با تماشای این آثار می‌توانم بگویم آثار به نسبت سال‌های قبل، بحث تکنیک و سواد بچه‌ها درحال افزایش و ارتقاء است و بچه‌ها به نوعی می‌توانند مسائلی را که تا چند سال پیش نمی‌توان برایشان کاری کرد را پا پیش بگذارند. خصوصا درباره مسائل اجتماعی که یک زمانی مسائلی تابو بوده است.
همراهی انجمن صنفی کارگردانان و تهیه‌کنندگان در سینما حقیقت
محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره هجدهم سینما حقیقت بیان کرد: وقتی دبیر جشنواره سال گذشته و امسال مشترک است، پس وجه اشتراک بسیار است. ما از جشنواره سیزدهم سینما حقیقت در سال ۹۸ تا جشنواره هجدهم همینطور رشد کردیم. خوشبختانه توانسته‌ایم فضای خود را توسعه دهیم. این توسعه به لحاظ نظم پذیری، شرایط یک جشنواره استاندارد در سطح جهان، می‌توانم بگویم در سطح یک خود ایستاده‌ایم و الحمدالله با فضای محیطی، نوع نظم دهی برای ورود به سالن‌ها، سیستم شخصی سازی هر مخاطب همه مواردی است که سینما حقیقت از آن عبور کرده است و درحال توسعه خود است.
سینما حقیقت متمرکز ترین جشنواره سینمایی در کشور است
افشار کارگردان فیلم مستند ضد قهرمان گفت: به نظر من سینما حقیقت متمرکزترین جشنواره داخلی ما است، از این جهت که ما در جشنواره فیلم کوتاه تهران با یه حجم زیادی از آثار با رقم عجیب و غریب مواجه هستیم که می‌گویند مثلا چند هزار فیلم‌های جشنواره ارسال شد و از میان آن‌ها صد فیلم نمایش داده می‌شوند. این نقطه قوت برای سینما حقیقت از این جهت است که ذات مستندسازی و مسئله محور بود دارد و این امر تنها بستری است که دارد چنین مکانی را برای دیده شدن بچه‌هه فراهم می‌کند تا مسئله بچه‌ها در سطح عمومی رسانه‌ای و مطرح شود.
روایتی از قهرمانان کشتی در شهر گنبد
جعفر صادقی کارگردان مستند شگرد گفت: مستند شگرد در بخش بلند مسابقه ملی جشنواره سینما حقیقت شرکت کرده است. این مستند درباره یک باشگاه کشتی است که در یک منطقه تقریبا ضعیف اقتصادی در شهر گنبد واقع شده است. این باشگاه توسط یک مربی کشتی در طول ده سال به صورت شخصی ساخته شده است و اکنون بچه‌های این باشگاه به جایی رسیده اند که آرزوی حضور در تیم ملی را دارند؛ لذا تلاش می‌کنند تا در فیلم همراه با بچه‌ها باشند. حدود یک سال پیش تولید کار طول کشید و یک نسخه اتود فیلم را با عنوان دیگری ساختیم و در نتیجه تقریبا یک سال تصویر برداری کار را داشتیم و تقریبا یک سال و چند ماه هم پروسه تولید کار طول کشید.
باید از یک سری ناگفته‌ها فیلم بسازم
سارا طالبیان کارگردان فیلم کوتاه آبه بیان کرد: مستند آبه را سال گذشته در کشور افغانستان و در شهر کابل ساختم. این فیلم درباره مادری است که ۱۲ سال پیش پسر بزرگش از طریق قاچاق به ترکیه و کشورهای اروپایی می‌رود و پسر دوم این مادر با ورود طالبان مهاجرت می‌کند و از طریق قاچاق به ایران می‌آید. اکنون تولد ۱۴ سالگی پسر سوم است و مادر داستان می‌خواهد از مهاجرت آن جلوگیری کند. چیزی که برایم خیلی اهمیت دارد این است که یک سری ناگفته‌هایی که وجود دارد از زبان زنان بلوچ و افغان، من به عنوان یک خانم فیلمساز بتوانم داستان این عزیزان را روایت کنم و فرقی هم ندارد شرایط چگونه باید و چه اتفاقی بیفتد.
سینما حقیقت به یک بلوغ خاصی رسیده است
هادی شریعتی با فیلم سایه سلطان گفت: مستند سایه سلطان یک فیلمی با نگاه محیط زیستی است و موضوع این فیلم درباره قلعه‌ای است که فرزند ناصرالدین شاه در حوالی منطقه اصفهان یک قلعه‌ای را می‌سازد و تقریبا اولین شکارگاه و منطقه حفاظت شده دنیا است و طبیعتا چون کسی در آن منطقه شکار نکند صورت گرفته است. همچنین امسال سال حضور فیلم‌های مستند با تنوع بالا و فیلمسازان خوب در جشنواره هجدهم سینما حقیقت بود. طبیعتا می‌شود گفت که امسال جشنواره به یک بلوغ خوبی رسیده است و هر سال بهتر از سال گذشته است، اما امسال به دلیل تعدد کارهای خوب و رقابت خیلی زیاد، می‌توانیم بگویم سال خیلی فوق‌العاده‌ای برای جشنواره است.
روزگار احمد، داستانی از مقاومت‌های شهید احمد کاظمی است
محسن اردستانی کارگردان مستند روزگار احمد گفت:مستند روزگار احمد در بخش شهید آوینی و ملی کاندید شد و پیش روی مخاطبان اکران می‌شود. این مستند تایم لاینی از مقاومت درباره یک سرباز ۴۶ ساله نام احمد کاظمی است. ما در این مستند قصد داشتیم که یک آشنایی زدایی با شهید داشته باشیم زیرا اسم شهید را در اتوبان‌ها و مکان های مختلف می‌شوند اما نمی‌شناسند.
جشنواره سینما حقیقت باید به دنبال توسعه مخاطب باشد
محمدرضا امامقلی قائم مقام سازمان سینمایی سوره گفت: ما امسال با هشت اثر در هجدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت حضور داریم که هفت اثر در بخش مسابقه است و در بخش‌های مختلف فیلم‌های کوتاه، بخش ملی و شهید آوینی اثر داریم. نکته حائز اهمیت در فیلم‌های این دوره از جشنواره این است که ما تولید هفت اثر از ۸ اثر را در استان‌ها داشتیم و این مورد باعث افتخار ما است.
روایتی از انتظار پدر دو شهید مفقودی در مستند پدر
جواد اسماعیلی راوی مستند پدر بیان کرد: وقتی تدوین شده مستند پدر را دیدم احساس خوبی داشتم؛ زیرا هر کسی که این مستند را ببینند یک‌زندگی ایرانی، محبت پدر و پسر در یک خانواده و یک صمیمیتی در یک خانواده ایرانی را به نمایش می‌گذارد ولی تا انتهای فیلم گفته نمی‌شود که شخصیت فیلم‌درباره پدر دو شهید مفقودی است. مخاطب در انتهای فیلم متوجه می‌شود که‌این‌پدر خانواده، پدر دو شهید مفقودی است که درگیر آلزایمر غیرطبیعی برای فراغ‌دو فرزند شهید خود شده است.
سرزمین آتش نابودی شیوه زندگی عشایری را روایت می‌کند
سجاد ایمانی کارگردان مستند سرزمین آتیش بیان کرد: سرزمین آتش راجع به نابودی و از بین رفتن شیوه زندگی عشایر و با محوریت یک خانواده عشایری در شهرستانی در استان کهگیلویه و بویراحمد است.فکر می‌کنم فیلم‌های جشنواره به این دلیل که تولید مستند سخت شده و با هزینه‌های بسیاری همراه است و شرایط اقتصادی کشور مطلوب نیست، فیلم ها یک مقدار به سمت ارگانی رفته است و ما بیشتر فیلم‌هایی را در جشنواره میبینم که بیتشر سازمانی و ارگانی هستند تا فیلم‌های مستقلی که جنبه هنری بیشتری دارند
روایتی از دوگانگی آقای خلخالی و بهشتی در «ضد قهرمان»
عارف افشار کارگردان مستند ضد قهرمان گفت:آقای خلخالی در حقیقت مخالفینی داشتند که به نوعی اسم مستند نماد مخالفین آقای خلخالی اسک که آقای شهید بهشتی هستند. فیلم ما یه کانسپت کلی دارد که ما دست گذاشتیم روی دوگانه تاریخی که در حقیقت دو تفکری را نمایندگی می‌کردند. یعنی در آن زمان دو نفر، دو تفکر را نمایندگی میکردند‌که یک طرف نماد تفکر آقای خلخالی بوده و طرف دیگد نماد تفکر آقای بهشتی بوده است. همچنین ما مسیر سختی را از دو سال پیش تا به امروز پشت سر گذاشتیم و واقعاً مسیرمان مسیر خیلی ساده‌ای نبود. ما دو سال منتظر نمایش این فیلم بودیم؛ یعنی ما از سال گذشته تا امسال واقعا خیلی سختی کشیدیم که مستند ضد قهرمان نمایش داده شود. الحمدلله دولت جدید همراهی کرد و به هر حال خیلی اذیت شدیم.
تولیدات مرکز مستند سوره حول شعار این قصه قهرمان دارد است
وحید شاهی مدیر تولید مرکز مستند سوره گفت: مرکز مستند سوره در سال جدید و در دوره تحولی خود آثار متعددی را تولید کرده است که بعضی‌ها درحال تولید هستند. ما ۱۵ اثر را به دبيرخانه جشنواره ارسال و ثبت نام کردیم که خوشبختانه دببرخانه جشنواره ۸ اثر را از ما پذیرفتند تا در جشنواره سینما حقیقت به نمایش در بیایند.قرار است اکران‌های مستندهایمان پس از جشنواره کلید بخورد. همچنین اولین اکران ما برای سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی آماده شده است و اکران این مستند را در کرمان کلید خواهیم شد. ان‌شاءالله تا ۲۰ روز دیگر مستند مثل مالک را در ایام شهادت حاج قاسم که حدودا ۲ میلیون زائر به کرمان برای زیارت مزار ایشان حضور پیدا می‌کنند، در مناطق مختلف اکران خواهیم کرد.
کیفیت آثار جشنواره سینما حقیقت بهتر از سال قبل است
قربانعلی تنگ‌شیر استاد دانشگاه گفت: فکر می‌کنم امسال کیفیت فیلم‌ها نسبت به سال قبل خیلی بهتر بود. انتخاب فیلم‌ها بر اساس فیلمسازان جوان ما صورت گرفته است و موضوعات بسیار متنوع و جالبی در فیلم های امسال دیدم. فیلم هنرستان فیلم بسیار خوبی بود که درباره آموزش پرورش مملکتمان، مشکلات آموزشی جوانان ما و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی صحبت کرد.