بی‌پناهی کارگران معدن؛ ایمنی در حد صفر/ استخراج زغال در معادن ایران هنوز هم با بیل و کلنگ؛ جزو عقب افتاده‌ترین‌ها هستیم
مظاهر گودرزی: اول مهر بود، مدرسه‌ها هنوز باز نشده بود که معدن معدنجو بسته شد، یک انفجار تراژیک‌ترین روز اول مدرسه را رقم زد، معدن فروریخت و سرنوشت بیش از ۵۰ کارگر سیاه شد، مانند همان زغال سنگ‌ها که برداشت می‌کردند، هنوز هم کارگران زیادی در معادن کار می‌کنند، مرگ به آن‌ها هم نزدیک است، نه تجهیزات دارند نه حقوق خوب، حداقل حقوق می‌گیرند و شاید فقط موقع ریزش معدن کسی به یادشان می‌افتد. با این وضعیت شاید باید منتظر فاجعه بزرگتری هم بود، دبیر سابق انجمن صنفی کارگران معدن چادرملو معتقد است «این فاجعه بازهم تکرار می‌شود.»، بهرام حسنی‌نژاد به خبرآنلاین می‌گوید: کارگران معدن بی‌پناه رها شده‌اند، نه تجهیزات دارند نه حقوق خوب، قانون کار هم برای‌شان اجرا نمی‌شود، درواقع ایمنی برای کارگران معدن در حد صفر است.»
متن کامل گفت‌وگو در ادامه امده است.
عکس مربوط به پیکر کارگران معدن معدنجو است.
در طبس معدن زغال سنگ زیاد است شما اطلاعاتی از معدن معدنجو دارید؟
بله، در طبس معادن بزرگ و کوچک زغال سنگ زیاد است، معدن معدنجو که این اتفاق در آن رخ داد یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین معادن زغال سنگ در ایران است و ذخایر عظیمی دارد.
در گزارش‌های اولیه گفته شد علت انفجار انتشار گاز متان بوده، می‌شد از انتشار آن جلوگیری کرد؟
در معادن زغال سنگ متساعد شدن گاز متان طبیعی است، اما متاسفانه در ایران تجهیزاتی که انتشار گاز متان را شناسایی کنند و بعد از شناسایی گاز را تخلیه کنند یا موجود نیست یا اگر هم هست کار نمی‌کند، مثلاً در معدن یورت هواکش بود اما اصلاً کار نمی‌کرد، به‌نظر می‌رسد وضعیت معدن معدنجو طبس هم مشابه باشد، اگر مصاحبه پیمانکار معدن را دیده باشید به‌صراحت گفت دو شیفت قبل گاز سنجی کردیم، درحالی‌که سطح انتشار گاز باید در هر شیفت کاری انجام شود در این صورت اگر میزان گاز از حد مجاز پایین‌تر بود کارگران می‌توانند سرکار بروند، اما اگر از حد مجاز بیشتر بود کارگران نباید در معدن کار کنند، البته هنوز گزارش‌ها اعلام نشده اما به‌نظر نمی‌رسد حجم گاز ذخیره شده در معدن طبس برای یک شیفت کاری باشد.
به‌عبارتی اگر تجهیزات لازم در معدن وجود داشت این فاجعه اتفاق نمی‌افتاد؟
بله، معادن زغال سنگ ایران جزو عقب افتاده‌ترین معادن کشور از نظر تجهیزات، تکنولوژی استخراج معدن و البته تربیت نیروی انسانی است، این‌که مردم در حادثه معدن طبس دیدند پیکر معدن‌کارها با واگن منتقل شدند باید بدانند تردد کارگرها درون معدن هم با همین واگن‌ها است. تکنولوژی ما برای بهره‌برادری از معدن اصلا قابل مقایسه با جهان نیست، در انگلستان و آمریکا هم زغال سنگ از معدن برداشت می‌کنند اما نحوه برداشت و تکنولوژی استخراج زغال در معادن ایران جزو عقب افتاده‌ترین‌ها است، خیلی مواقع با دست بیل و کلنگ انجام می‌شود و ابزارهایی که کار کردن در معدن را با حفظ ایمنی تسهیل می‌کند بسیار کم در معادن استفاده می‌شوند.
به‌نظرتان چرا این‌طور شده، اگر این تکنولوژی کهنه است چرا تغییرات لازم انجام نمی‌شود؟
از زمانی‌که خصوصی‌سازی در معادن بیشتر شد، به‌طور فزاینده امکانات معدن کمتر شد برای همین امنیت جانی و تجهیزات کارگران کاهش یافت، درواقع ایمنی برای کارگران معدن در حد صفر است. کارگران معدن جزو مظلوم‌ترین و در خطرترین کارگران ایران هستند، یعنی در هر لحظه ممکن است فدا شوند، تمام کارگرهای معدن حداقل حقوق را دریافت می‌کنند، به‌ویژه این‌که در آن مناطق بیکاری زیاد است و کار کردن در معدن تنها منبع درآمد آن‌ها است اما متاسفانه به شدیدترین شکل استثمار می‌شوند، قبل از افزایش حقوق در امسال حدود ۱۰ الی ۱۲ میلیون حقوق می‌گرفتند.
ولی ما قانون کار داریم، چرا برای کارگران معدن اجرا نمی‌شود؟
بله، ما قوانین ایمنی حین کار هم داریم، اما متاسفانه این قوانین برای کارگران معدن به‌هیچ وجه انجام نمی‌شود، این کارگران به‌طور سیستماتیک باید معاینه شوند و تحت آزمایش‌های پزشکی قرار بگیرند. از طرفی تجهیزات لازم برای کار کردن در معدن مانند تجهیزات تنفسی باید در اختیار کارگران معدن قرار بگیرد، اما این اتفاق نمی‌افتد.
بزرگ‌ترین فاجعه در بخش کارگری و معادن، خصوصی‌سازی بدون محدودیت است، این خصوصی‌سازی دست پیمانکاران را باز گذاشته، انحصار سود و فشار زیادی که به کارگران وارد می‌شود از فاجعه‌بارترین اتفاقات است و با این شرایط انتظار داریم این قبیل فجایع مجدد تکرار شوند، دلیل مهم وقوع این مسائل عدم بازرسی، عدم حضور نمایندگان اداره کار، عدم کنترل پیمانکاران در محیط کار، عدم تست وسایل ایمنی، عدم وجود تشکل‌های کارگری برای دفاع از حقوق کارگران است، همه این موارد دست به دست هم داده و کاگران را بی پناه رها کرده است.
۲۳۳۲۳۳