خالی‌فروشی؛ خطری در کمین خریداران آنلاین طلا
به گزارش خبرگزاری مهر، سرمایه‌گذاری در حوزه طلا و تبدیل پول به فلزات گرانبها همواره به‌عنوان یکی از راه‌های حفظ سرمایه معرفی شده است. استقبال از سرمایه‌گذاری بر روی این دارایی ارزشمند، سبب شده تا کسب‌وکارهایی شکل بگیرند که خدمات خریدوفروش طلا را به سبب راحتی و دسترسی بیشتر به شکل آنلاین و در بستر اینترنت به مردم ارائه می‌دهند. اما یکی از معضلات این حوزه، ورود بدون ضابطه برخی شرکت‌هاست که مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده است.
در ماه‌های اخیر، با افزایش بهای طلای جهانی و داخلی و گسترش معاملات آنلاین، پلتفرم‌های خرید آنلاین طلا و سکه نیز به سرعت رشد کرده و اصطلاحاً رشد قارچ‌گونه‌ای داشتند.
سایت‌ها و کانال‌هایی که با عنوان فروش طلای بدون اجرت، تبلیغات فریبنده‌ای برای جذب مشتری دارند، اما اغلب غیرمجاز و نامعتبر اند.
این پلتفرم‌ها در حالی با ترفندهای مختلف و تبلیغات گسترده، مشتریان زیادی را ترغیب به خرید می‌کنند، که بسیاری از آن‌ها پشتوانه واقعی طلا ندارند و خریداران زمانی متوجه ضرر و زیان خود می‌شوند که پس از مدتی بخواهند طلاهای خریداری شده را به شکل فیزیکی و یا به قیمت روز دریافت کنند و با دستان خالی مواجه می‌شوند.
به همین سبب، نگرانی‌هایی بسیاری در مورد فعالیت‌های این نوع پلتفرم‌ها به جهت ریسک خالی‌فروشی و حتی کلاهبرداری وجود دارد.
وضعیت قانونی فعالیت پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا
ماهیت طلا و سرمایه‌گذاری روی آن، قوانین و مقررات و شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. وزارت صمت، بانک مرکزی و چند نهاد دیگر در زمینه قوانین خرید و فروش طلا و اعطای مجوز در این حوزه فعالیت می‌کنند و در صورت مغایرت پلتفرم‌ها با قوانین و آئین‌نامه‌های مربوطه، با آن‌ها برخورد خواهند کرد.
به همین سبب، ساماندهی پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا و فلزات گرانبها به‌طور رسمی آغاز شده است و با پلتفرم‌ها و سایت‌هایی که قوانین و آئین‌نامه‌های مربوطه را رعایت نمی‌کنند، برخورد می‌شود و سرویس‌دهی آن‌ها متوقف می‌شود. همانطور که اخیراً فعالیت و سرویس‌دهی دو پلتفرم فروش طلا به دلیل عدم رعایت این ضوابط، متوقف شده است.
خالی‌فروشی؛ خطری در کمین خریداران آنلاین طلا
بزرگ‌ترین ریسک بازار معامله آنلاین طلا، خطر «خالی‌فروشی» است. خالی‌فروشی اصطلاحی است که در بازار فروش طلا، ارز و رمزارز به‌کار می‌رود.
خالی‌فروشی در بازار طلا، به این معناست که فروشنده به صورت آنلاین، پول را از مشتری دریافت می‌کند، اما در مقابل این بهای دریافتی، طلایی در اختیار ندارد. به همین جهت، طبق بخشنامه اخیر بانک مرکزی که مورد حمایت مرکز تتا (توسعه تجارت الکترونیک) نیز هست، طلای فروخته‌شده باید موجود باشد و در بانک ذخیره شود.
راه‌های قانونی پیشگیری از خالی‌فروشی
طبق بخشنامه جدید بانک مرکزی، فروش طلا در فضای مجازی، مشروط به نگهداری کامل موجودی در بانک‌های معتبر است و فروش طلای آنلاین بدون ذخیره‌سازی در بانک مرکزی ممنوع است. این اقدام برای جلوگیری از خالی‌فروشی و افزایش شفافیت معاملات طلای دیجیتال صورت گرفته و پلتفرم‌ها برای ادامه فعالیت ملزم به تطبیق با این قوانین هستند.
بنابراین حداقل شرط فعالیت پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا، ذخیره‌سازی طلا در بانک عامل است. این پلتفرم‌ها برای جلوگیری از ریسک خالی‌فروشی، باید طلا را در بانک عامل سپرده‌گذاری کنند تا ضمانتی برای معاملات آن‌ها باشد.
در همین زمینه طرح «سِندباکس» وزارت صمت نیز به عنوان اولین سکوی هوشمند معاملات فلزات گرانبها برای اعمال نظارت بیشتر معرفی شد. این طرح برای جلوگیری از خالی فروشی فلزات گرانبها در فضای مجازی و اعمال نظارت‌های ثانویه و بیشتر در این بازار رونمایی شد.
هشدار نهادهای ذی‌ربط به مردم در خرید طلا از پلتفرم‌های نامعتبر
در این زمینه بانک مرکزی با ارسال نامه به دادستانی پیگیری‌های لازم را نسبت به خالی فروشی در بازار فلزات گرانبها انجام می‌دهد و دادستانی نیز به این موضوع ورود پیدا کرده است. اتحادیه طلا و جواهر نیز بارها نسبت به فعالیت این سایت‌ها و معاملات برخط طلا و فروش طلای تقلبی و عیار پایین هشدار داده و به مردم توصیه کرده طلا را به صورت حضوری خریداری کنند.
همچنین کارشناسان و پلیس فتا نیز بارها به معامله‌گران طلا در فضای مجازی هشدار داده‌اند.
با وجود این هشدارها و توصیه‌ها مردم همچنان به واسطه تبلیغات فراوان پلتفرم‌های طلا و به این دلیل که از این طریق می‌توانند با هر مقدار پولی که دارند طلا بخرند، بدون توجه به نکات امنیتی اقدام به خرید طلا می‌کنند؛ بنابراین آنچه که مردم را به خرید طلا در فضای مجازی سوق می‌دهد این است که افراد با هر میزان سرمایه می‌توانند طلا خریداری کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر تعداد معدودی پلتفرم در حوزه خرید آنلاین طلای آب‌شده و برخی در حوزه فروش آنلاین طلای تزئینی فعالیت می‌کنند. همچنین چندین بانک و پلتفرم وام طلا به مشتریان می‌دهند و تعدادی صندوق بورسی نیز در حوزه طلا فعال هستند. کارشناسان معتقدند، صندوق‌های بورسی به لحاظ امنیت، بالاترین امنیت را در بین روش‌های مختلف خرید آنلاین طلا دارند.
نکاتی که خریداران طلا باید به آن توجه داشته باشند
خریداران طلا باید به تجربه اخبار مربوط به کلاهبرداری‌های مختلف در حوزه خرید طلا و سکه و یا طلاهای آب شده‌ای که بعضاً بخش عمده آن آلیاژی غیر از طلا بوده توجه کنند و فریب خرید غیرحضوری و معاملات برخط طلا را نخورند.
خریداران طلا باید از مراکز دارای مجوز سوی وزارت صمت و اتحادیه طلا و جواهر، اقدام به خرید طلا و فلزات گرانبها کنند و در صورت خرید مجازی از سایت‌های ناشناس نباید مبلغی به عنوان بیعانه بپردازند و یا قبل از تحویل کالای معتبر پولی پرداخت کنند.
تاکید کارشناسان و فعالان بازار طلا این است که خریداران طلا فقط در صورت دریافت طلای فیزیکی این کالا را خریداری کنند.
مردم باید دقت داشته باشند در صورت عدم امکان خرید فیزیکی طلا و نیاز به خرید از طریق پلتفرم‌های آنلاین حتماً و صرفاً از پلتفرم‌هایی که دارای مجوز اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، مجوز اتحادیه طلا و جواهر، نماد اعتماد الکترونیک وزارت صمت (ای‌نماد) و همچنین جواز نظام صنفی رایانه‌ای هستند، طلای مورد نیاز خود را خریداری کنند.