حذف چهار صفر از پول ملی؛ آیا ریال نجات پیدا می‌کند؟
با کاهش ارزش ریال در برابر دلار، دولت جدید به فکر حذف چهار صفر از پول ملی افتاده است. این اقدام که مشابه تصمیمات کشورهای دیگری مانند ترکیه است، می‌تواند تأثیرات روانی و عملی بر اقتصاد کشور داشته باشد. اما آیا حذف صفرها می‌تواند مشکلات بنیادی اقتصادی ایران، از جمله تورم بالا و بی‌ثباتی پولی، را حل کند؟
ارزش ریال در برابر دلار دوباره کاهش پیدا کرده و دولت جدید، در شروع زمستان به فکر حذف چهار صفر از پول ملی افتاده است. تصمیمی که می‌تواند تغییرات بزرگی در اقتصاد کشور ایجاد کند.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، شاید به یاد بیاورید که در دی ماه ۱۳۹۷، بانک مرکزی با رونمایی از ایران چک‌های ۵۰ هزار تومانی که در آن چهار صفر کم‌رنگ شده و عدد ۵۰ بیشتر نمایان بود، اعلام کرد که دولت در حال پیاده‌سازی طرح حذف صفرها از پول ملی است.
این تصمیم، مشابه به اقداماتی بود که کشور‌هایی مانند ترکیه در گذشته انجام داده بودند. ترکیه در سال ۲۰۰۵ برای کاهش آثار تورم مزمن خود، تصمیم گرفت شش صفر از پول ملی خود (لیر ترکیه) حذف کند. این اقدام باعث شد تا اقتصاد ترکیه از نظر روانی به ثبات برسد و مردم حس بهتری از ارزش پول خود پیدا کنند.
مرداد ۱۳۹۸، چند ماه بعد از چاپ ایران چک‌های ۵۰ هزار تومانی توسط بانک مرکزی، دولت روحانی لایحه‌ای را به مجلس فرستاد که هدفش تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان و حذف چهار صفر از پول ملی بود. این لایحه در مجلس تصویب شد، اما به دلیل ایرادات شورای نگهبان، عملیاتی نشد.
با تغییر دولت و روی کار آمدن تیم اقتصادی جدید، حالا دوباره صحبت از اجرایی شدن این لایحه به میان آمده است. خبر‌ها از این حکایت دارند که لایحه حذف صفرها دوباره به مجلس ارسال شده و شاید این بار در دولت و مجلس جدید، شاهد عملی شدن آن باشیم.
شهرام دبیری، معاون رئیس‌جمهور، در گفت‌و‌گو با ایسنا توضیح داده که در ابتدای دولت چهاردهم بنا به قاعده مرسوم، دولت همه لوایح معوقه دولت‌های قبل که بیش از ۱۸۰ لایحه بود را بررسی و به استثنای چند لایحه مابقی را برای ادامه بررسی در مجلس مورد تایید قرار داد که این لایحه هم جزو همین لوایح است و دولت نه تقاضای استرداد آن را داده و نه برای آن تقاضای اولویت داده است. این لایحه در حال حاضر در کمیسیون اقتصادی برای رفع ایرادات شورای نگهبان در حال بررسی است.
حذف چهار صفر گامی به سوی ثبات اقتصادی است؟
حذف صفر از پول ملی، موافقان و مخالفانی دارد. طرفداران این تصمیم می‌گویند که این تغییر می‌تواند پول ملی را کاربردی‌تر و هماهنگ‌تر با نیاز‌های مردم کند و ثبات اقتصادی به همراه داشته باشد. اما مخالفان بر این باورند که اقتصاد ایران در شرایط مناسبی قرار ندارد و حذف صفرها نمی‌تواند به طور واقعی مشکلات را حل کند.
برخی کارشناسان نیز معتقدند که تنها تغییر عدد‌ها نمی‌تواند مشکل اصلی کشور یعنی تورم بالا و بی‌ثباتی اقتصادی را حل کند. برای مثال، در زیمبابوه، هنگامی که این کشور با بحران تورم مواجه شد، حذف صفر از پول ملی برای مدتی کمک کرد، اما پس از مدت کوتاهی دوباره نیاز به حذف صفر‌های بیشتر پیش آمد.
حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، معتقد است که چنین تغییراتی معمولاً زمانی انجام می‌شود که اقتصاد کشور به ثبات برسد. او می‌گوید باید اول تورم به مقدار قابل قبولی برسد تا این طرح به نتیجه برسد.
تجربه کشورهای دیگر مثل برزیل و آرژانتین نیز نشان می‌دهد که برای موفقیت چنین طرح‌هایی، باید ابتدا تورم را مهار کرده و ثبات اقتصادی را برقرار کرد.
مظاهری، رئیس کل اسبق بانک مرکزی نیز گفته است که حذف صفر می‌تواند باعث سهولت در مبادلات مردم و کاهش تفاوت‌های زیاد میان ارز‌ها شود و این تغییر از لحاظ روانی تأثیر مثبتی خواهد داشت. به‌ویژه در مبادلات بین‌المللی، این تغییر می‌تواند به کاهش سردرگمی‌ها کمک کند.
حالا باید دید در شرایطی که نرخ دلار به کانال تاریخی ۷۰ هزار تومان رسیده و ارزش ریال بیشتر از همیشه پایین آمده، این طرح چه زمانی به نتیجه می‌رسد و آیا می‌تواند به وضعیت پولی کشور کمک کند یا خیر؟
آنچه مسلم است این است که هرچند حذف صفر می‌تواند تغییرات روانی مثبتی به همراه داشته باشد، اما برای موفقیت آن، لازم است که اقدامات بیشتری برای بهبود وضعیت اقتصادی و کنترل تورم انجام شود.