پیش‌بینی نگران‌کننده یک کارشناس از نرخ تورم / افقه: نه چشم‌انداز کوتاه‌مدت اقتصاد روشن است نه بلندمدت
به گزارش خبرآنلاین با حذف ناگهانی سامانه نیما، نرخ ارز در بازارهای داخلی به سرعت افزایش یافت. با اینکه دولتی‌ها گفته بودند که به دنبال کنترل فاصله میان نرخ ارز نیمایی و بازار هستند ولی در نهایت با حذف سامانه نیما، زمینه گرانی‌ها در بازار غیررسمی را هم فراهم آورد.
بیشتر بخوانید:
پیش‌بینی یک کارشناس از وضعیت اقتصاد ایران در ۱۴۰۴ / افقه: ورود به تغییر قیمت بنزین به صلاح نی
یارانه پنهان واقعیت دارد؟/ فیاضی: بنزین ارزان نیست، «ریال» ارز
سقوط آزاد قدرت دلاری نقدینگی / رکورد کاهش قدرت دلاری نقدینگی شکست
نرخ ارز شاخصی اساسی در اقتصاد است چرا که بیانگر قدرت پول ملی در مقایسه با دیگر ارزهای معتبر جهان است. افزایش نرخ ارز به سرعت به بازارهای مختلف تسری پیدا می‌کند و به سرعت به افزایش دیگر قیمتها هم منجر می‌شود. این مهم بارها در ایران تجربه شده و هر بار نشان داده که گرانی ارز به سرعت تورم را هم بالا میبرد.
مرتضی افقه، کارشناس اقتصاد کلان، به خبرآنلاین گفت: «چشم‌انداز کوتاه و حتی میان مدت اقتصاد کشورمان روشن نیست. در این مورد چندان نقطه امیدبخش یا به اصطلاح خبر خوبی وجود ندارد که بخواهیم به آن دل ببندیم. تک به تک عوامل اقتصادی و حتی غیراقتصادی به نحوی سازمان یافته‌اند که به افزایش گرانی و تورم و کاهش نرخ رشد اقتصادی منجر می‌شوند.»
او ادامه داد: «در شرایطی که سیاستگذار با اقداماتش به ارزان شدن ریال و گرانی ارز دامن زده است، دولت نیز دست به کار شده و نرخ خدمات از جمله اینترنت، گاز و بلیط هواپیما را هم افزایش داده است. مشاهده می‌کنیم که به وضوح دولتی‌ها وسوسه شده‌اند که بنزین را هم گران کنند. در بخش تحولات غیر اقتصادی هم هر روز به آمدن ترامپ و به احتمال فراوان سیاست «فشار حداکثری» نزدیک‌تر می‌شویم. تحولات منطقه هم به نحوی است که وضعیت مناسب نیست.»
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه اهواز در این بستر نمی‌توان سرمایه گذاران را وادار به سرمایه گذاری کرد و مصرف کنندگان هم متاثر از این فضا اقداماتی خواهند کرد که به نوسانات بیشتر دامن خواهد زد.
افقه با اشاره به اقدام بانک مرکزی در حذف ناگهانی سامانه نیما تصریح کرد: «از نظر من افزایش نرخ ارز نیما از ابتدا اقدامی اشتباه بود و حذف ناگهانی آن اشتباهی مضاعف و بزرگتر که نتیجه آن گرانی است. درست است مدافعان گران‌سازی‌ها می‌گویند گرانی دلار می‌تواند به افزایش صادرات منجر شود ولی چنین نخواهد شد. برعکس چون تا ۸۰ درصد تولید داخلی ما وابسته به واردات کالاهای واسطه‌ای یا مواد اولیه از خارج هستند، هر افزایشی در نرخ ارز به سرعت گرانی تولید داخل را هم به دنبال دارد.»
کارشناس اقتصاد کلان خاطرنشان ساخت: «در مصاحبه پیش با خبرآنلاین هم هشدار دادم که سیاستگذاران از دستکاری نرخ ارز و حامل‌های انرژی و اقدام به گران‌سازی آنها خودداری کند چرا که تبعات این اقدام چند برابر مواهب آن است. به خصوص در وضعیت فعلی کشور که ثبات اندک است. متاسفانه نمی‌دانم چرا سیاستمداران علاقه به اجرای یکسری سیاستهای خسارت‌بار و اشتباه دارند و حاضر نمی‌شوند از شکستهای گذشته درس بگیرند.»
او با نقد اقتصاددانان طرفدار بازار آزاد، استفاده یکسویه و مطلق از ابزار افزایش قیمت به جای اصلاحات ساختاری را، ناشی از درکی دانست که کشور را به امروز انداخته است.
وی درباره اینکه عامل گرانی ارز تورم است یا برعکس این تضعیف ریال است که به تورم می‌انجامد گفت: «برخی می‌گویند عامل تورم همواره پولی است. من این طور نگاه نمی‌کنم و حتی می‌توانم بگویم در رابطه با وضعیت خاص ایران نگاهی مخالف دارم. من فکر می‌کنم این یک آدرس غلط است که به سیاستگذاران بگوییم تضعیف ریال ناشی از تورم است حال آنکه تورم به این دلیل بالا رفته که نرخ ارز دائم دستکاری و گران شده است. همانطوری که گفتم وقتی ارز گران می‌شود نه تنها کالاهای وارداتی که حتی تولیدات داخلی هم به دلیل وابستگی ۷۰ تا ۸۰ درصدی آن به واردات هم افزایش خواهد یافت.»
عضو هیات علمی دانشگاه اهواز درباره اینکه با افزایش ۱۰ درصدی نرخ دلار دولتمردان می‌توانند ادعا کنند که «یارانه پنهان» بیشتری به مردم پرداخته‌اند خاطرنشان ساخت: «دقیقا همین طور است. دولتمردان طوری می‌گویند یارانه پنهان به مردم داده‌ایم که گویا خودشان هم باور کرده‌اند این مردم، مردمی زیاده‌طلب هستند. این در حالی است که اگر دولت جلوی ارزان شدن ریال و گران شدن ارزهای دیگر را گرفته بود اکنون بخش مهمی از مشکلات به وجود نمی‌آمدند.»
افقه درباره مفهوم «یارانه پنهان» توضیح داد: «به نظر من این مفهوم اشتباه است و نباید از آن استفاده کرد زیرا این طور نشان می‌دهد که گویا دولت چیزی به مردم پرداخته است حال آنکه فشارها از بالا به پایین وارد می‌آیند. این مردم کشور هستند که به دولت یارانه می‌دهند و این سطح از ناکارآمدی را تحمل می‌کنند. این مردم ایران هستند که هزینه‌هایشان را به دلار حساب می‌کنند ولی درآمدشان به ریالی است که هر دم تضعیف می‌شود. یارانه پنهان واقعی این است که نیروی کار کشورمان چند برابر کمتر از همسایگان حقوق می‌گیرند ولی به اندازه مرفه ترین کشورهای خاورمیانه باید هزینه‌هایشان را بپردازند.»
کارشناس اقتصاد کلان با اشاره به روی کارآمدن دونالد ترامپ پیش‌بینی زمستانی دشوار برای سیاستگذاران دارد و معتقد است: «اگر توافقی صورت نگیرد، احتمال اینکه دوباره سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران اعمال شود بالاست. به این ترتیب با فرض ثبات دیگر عوامل، اگر توافقی صورت نگیرد احتمالا تا پایان سال نرخ تورم به بیش از ۴۰ درصد هم افزایش یابد. من در کشور این توانایی را نمی‌بینم که بدون رفع تحریم‌ها بتوانند به شکلی باثبات اقتصاد را اداره کنند.»
۲۲۳۲۲۹