سرنوشت متفاوت جنگ اوکراین در دولت احتمالی «هریس» یا «ترامپ»
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: بحران اوکراین به‌عنوان یکی از بزرگترین چالش‌های ژئوپلیتیکی جهان در دهه اخیر، تأثیر عمیقی بر سیاست خارجی آمریکا و روابط آن با اروپا، روسیه و ناتو داشته است.
با گذشت بیش از دو سال و نیم، جنگ اوکراین با حمایت دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور کنونی آمریکا از کی‌یف ادامه دارد. دولت بایدن با افزایش کمک‌های نظامی و مالی به اوکراین و همکاری نزدیک با ناتو، سیاستی مبتنی بر مقابله فعال با نفوذ روسیه در شرق اروپا را دنبال کرده‌است. این سیاست به ویژه با ارسال تسلیحات سنگین و حمایت سیاسی و اطلاعاتی از نیروهای اوکراینی ادامه داشته و هدف آن تضعیف موقعیت روسیه در صحنه بین‌المللی است؛ موضوعی که البته در واقعیت تحقق نیافته است و روسیه چه در میدان جنگ و چه در ائتلاف‌سازی سیاسی-اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی دست برتر را دارد.
حال گمانه‌زنی‌ها و پرسش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه در صورت پیروزی «کامالا هریس» نامزد حزب دموکرات و معاون کنونی بایدن یا «دونالد ترامپ» نامزد حزب جمهوری‌خواه و رئیس‌جمهور سابق در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، سیاست خارجی آمریکا نسبت به این بحران چه تغییری خواهد کرد؟
این نوشتار تلاش می‌کند تا به بررسی تفاوت‌های احتمالی این دو دولت در مواجهه با بحران اوکراین بپردازد.
رویکرد دولت احتمالی هریس در قبال بحران اوکراین
در یک تصویر کلی، هریس تا کنون با تجربه کمتر در سیاست خارجی نسبت به بایدن و سایر سیاستمداران قدیمی، رویکردی معتدل‌تر و دیپلماتیک‌تر را نشان داده‌است. او احتمالاً در مسیر تقویت دیپلماسی چندجانبه و همکاری‌های نزدیک با ناتو و اتحادیه اروپا حرکت خواهد کرد تا از طریق ابزارهای دیپلماتیک و تحریم‌های اقتصادی، بحران اوکراین را مدیریت کند.
۱. تداوم کمک به اوکراین همراه با تکیه بر دیپلماسی
در صورت پیروزی هریس در انتخابات پیش رو، انتظار می‌رود که کمک‌های نظامی به اوکراین ادامه یابد اما ممکن است بر استفاده از دیپلماسی و مذاکرات تأکید بیشتری داشته باشد تا از درگیری مستقیم با روسیه پرهیز کند.
پایگاه خبری «هیل» در آستانه انتخابات گزارشی در خصوص مواضع نامزدهای انتخاباتی آمریکا در قبال بحران اوکراین گزارشی منتشر کرد و درباره رویکرد نامزد حزب دموکرات در این زمینه نوشت که کامالا هریس از زمان حمله روسیه در فوریه ۲۰۲۲ به طور کامل از موضع رئیس‌جمهور بایدن در قبال اوکراین به شدت دفاع کرده‌است. ضمن آنکه وی قبل از دیدار سپتامبرش با زلنسکی هم گفت: حمایت من از مردم اوکراین استوار است.
هریس افزود: من به ایستادن در کنار اوکراین افتخار می‌کنم. من به ایستادن با اوکراین ادامه می‌دهم. من کار خواهم کرد تا اطمینان حاصل کنم که اوکراین در این جنگ پیروز می‌شود.
طبق این گزارش، هریس مدعی شده است که اگر پوتین در اوکراین پیروز شود، به کشورهای اروپایی بیشتری حمله خواهد کرد. وی حتی در یک مصاحبه با برنامه «۶۰ دقیقه» سی‌بی‌اس در اوایل این ماه، اظهار داشت که در زمینه پایان دادن به جنگ، بدون اوکراین با پوتین ملاقات و مذاکره نخواهد داشت.
۲. همکاری با ناتو و اتحادیه اروپا
هریس به احتمال زیاد همکاری با ناتو و اتحادیه اروپا را افزایش خواهد داد و تلاش می‌کند ائتلافی بین‌المللی برای مقابله با نفوذ روسیه تشکیل دهد. از دیدگاه او، هماهنگی با کشورهای اروپایی می‌تواند در جهت کنترل بحران اوکراین و کاهش هزینه‌های نظامی و اقتصادی آمریکا مؤثر باشد.
۳. تداوم تحریم‌ها و فشار اقتصادی بر روسیه
به نظر می‌رسد که هریس نیز از سیاست‌های تحریمی بایدن در قبال روسیه حمایت خواهد کرد و در تلاش برای ایجاد فشار اقتصادی بر این کشور خواهد بود؛ تحریم‌هایی که برخلاف تبلیغات و جوسازی‌های غربی تأثیر چندانی بر اقتصاد داخلی روسیه و بازیگری مسکو در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی نگذاشته‌است.
رویکرد دولت احتمالی ترامپ در قبال بحران اوکراین
۱. احتمال بالای کاهش کمک‌های نظامی به اوکراین
ترامپ ممکن است کمک‌های نظامی به اوکراین را کاهش دهد و تلاش کند تا از فشارهای مالی بر آمریکا بکاهد. او احتمالاً به دنبال توافق‌های دیپلماتیک مستقیم با روسیه خواهد بود و تمایلی به ادامه کمک‌های نظامی گسترده ندارد، مگر اینکه تهدید مستقیمی متوجه آمریکا باشد.
۲. فشار مالی بر اعضای ناتو و تضعیف این ائتلاف مقابل روسیه
در صورت پیروزی ترامپ، احتمالاً او دوباره خواستار کاهش بودجه آمریکا برای ناتو خواهد شد و از کشورهای اروپایی خواهد خواست که نقش بیشتری در تأمین امنیت اوکراین ایفا کنند. این رویکرد می‌تواند اتحاد کشورهای غربی در مقابل روسیه را تضعیف کند و شکافی در جبهه مشترک علیه روسیه ایجاد کند.
۳. احتمال مذاکره مستقیم با پوتین و مسیرهای دیپلماتیک جایگزین
ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود در عمل نشان داد که تمایل دارد تا از طریق «دیپلماسی شخصی» با برخی رهبران جهان، اختلاف‌ها را حل کند که نمونه آن دیدار تاریخی وی با «کیم جونگ اون» رهبر جوان کره شمالی بود. ترامپ در دولت احتمالی آتی خود نیز احتمالاً به دنبال توافق مستقیم با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه خواهد بود تا راهکاری برای پایان بحران بیابد. این توافقات می‌توانند شامل کاهش تحریم‌ها یا محدودیت‌های دیگر علیه روسیه باشند که می‌تواند روسیه را به کاهش تنش‌ها ترغیب کند.
پایگاه خبری «هیل» در این باره نوشت که ترامپ قول داده است که جنگ اوکراین را در صورت پیروزی در انتخابات، قبل از ورود به دفترش در کاخ سفید در ژانویه به پایان خواهد رساند. او جزئیات چندانی درباره چگونگی این کار ارائه نداده‌است، اما یادآور شد که رابطه دوستانه‌اش با پوتین می‌تواند در رسیدن به این هدف کمک کند.
این گزارش آورده است: منتقدان ترامپ نگران هستند که هر توافقی برای پایان فوری جنگ احتمال دارد شامل واگذاری بخش‌هایی از سرزمین اوکراین به روسیه باشد؛ ضمن آنکه درهای پیوستن اوکراین به ناتو را که خط قرمزی برای مسکو محسوب می‌شود، ببندد.
براین اساس، رئیس‌جمهور سابق آمریکا در برخی مواقع به شدت از اوکراین انتقاد کرده و اغلب «ولادیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین را به عنوان یک فروشنده قهار توصیف کرده که میلیاردها دلار کمک امنیتی را از واشنگتن به دست آورد. ترامپ در مصاحبه‌ای با پادکست PBD گفت: او هرگز نباید اجازه می‌داد که آن جنگ آغاز شود. آن جنگ یک باخت بوده است.
فرجام کلام
بحران اوکراین یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های سیاست خارجی آمریکا در سال‌های اخیر بوده‌است و دولت‌های احتمالی هریس و ترامپ هر کدام رویکردی متفاوت در قبال آن دارند.
هریس با سیاستی چندجانبه و حمایت از ناتو، احتمالاً تلاش خواهد کرد که از قدرت دیپلماتیک و اقتصادی آمریکا برای مقابله با روسیه استفاده کند و به عبارتی راه بایدن را در این زمینه خواهد پیمود. از سوی دیگر، ترامپ ممکن است با تمرکز بر کاهش هزینه‌های نظامی و مذاکره مستقیم با پوتین، به دنبال پایان دادن سریع به بحران باشد.
به نوشته پایگاه خبری «هیل» به عنوان منبع نزدیک به کنگره آمریکا، ترامپ و هریس در مورد نحوه برخورد با موضوع اوکراین اختلاف نظر شدیدی دارند. هریس وعده داده‌است که حمایت قوی از کی‌یف و تعامل با متحدان را ادامه خواهد داد، حال آنکه ترامپ به اتخاذ رویکردی انزوا طلبانه اشاره داشته‌است.
به هر حال باید منتظر فرا رسیدن زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود؛ انتخاباتی که روز سه‌شنبه ۵ نوامبر ۲۰۲۴ (۱۵ آبان ماه ۱۴۰۳) برگزار می‌شود و برنده این انتخابات، دوره چهار ساله ریاست جمهوری را از ژانویه ۲۰۲۵ آغاز خواهد کرد.