آزرمیدخت؛ روایت یک زن گمشده در تاریخ روی صحنه تئاتر
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – کورش دیباج: تئاتر همواره محملی بوده است برای بازخوانی تاریخ و خلق روایت‌هایی که نه تنها خاطره‌ها را زنده می‌کنند، بلکه به مخاطب امروز فرصتی برای تأمل در سرگذشت فرهنگ و هویت خود می‌دهند. نمایش «آزرمیدخت» به کارگردانی رادنوش مقدم، یکی از تلاش‌های ارزشمند در همین راستا است؛ بازگویی داستانی گمشده از تاریخ ایران‌زمین، آن هم به شیوه‌ای نو و متفاوت. این اثر که به دو صورت تک‌گویی و گروهی به روی صحنه می‌رود، هم جسارت کارگردان در بازتعریف یک نمایشنامه و هم اهمیت بازتاب زندگی یکی از معدود پادشاهان زن تاریخ ایران را به رخ می‌کشد. در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، رادنوش مقدم از چالش‌ها، ایده‌ها و ظرافت‌های این اثر سخن می‌گوید.
ایده اصلی کار روی نمایش «آزرمیدخت» چگونه شکل گرفت؟ چه عاملی باعث شد به سراغ زندگی یکی از معدود پادشاهان زن ایران بروید؟
دغدغه من همیشه روایت داستان‌هایی بوده که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است، خصوصاً وقتی در تاریخ ایران جایگاه ویژه‌ای دارند. آزرمیدخت، دختری از خاندان ساسانی، یکی از همان چهره‌هایی است که در لابه‌لای صفحات تاریخ گم شده، اما حضور او در شاهنامه فردوسی نشان می‌دهد چه اندازه مهم بوده است. احساس کردم که جای چنین شخصیت‌های تاریخی در تئاتر ما خالی است.
نمایش «آزرمیدخت» در دو نسخه، هم به صورت مونولوگ و هم به صورت گروهی اجرا می‌شود. چه چالشی در این تغییر ساختار وجود داشت؟
تغییر یک اثر از حالت تک‌گویی به اجراهای گروهی، کاری پیچیده و پر از ظرافت است. در نسخه مونولوگ، تمرکز تماماً روی بازیگر و روایت اوست. اما در اجرای گروهی، باید صحنه و بازی‌ها را به شکلی طراحی می‌کردم که انسجام دراماتیک اثر حفظ شود و در عین حال جذابیت‌های بیشتری برای مخاطب خلق کنیم. این کار به نوعی یک آزمایش جدید در فرم اجرایی هم بود.
به عنوان کارگردان و بازیگر این اثر، کار همزمان در این دو موقعیت چه چالش‌هایی برای شما داشت؟
حضور همزمان در نقش کارگردان و بازیگر یک چالش دوچندان است. باید مرزی ظریف بین هدایت بازی‌ها و اجرای نقش خودم می‌کشیدم. گاهی لازم بود از دید کارگردان به کلیت اثر نگاه کنم و گاهی باید از زاویه یک بازیگر روی جزئیات نقش خودم تمرکز می‌کردم. این روند نیاز به انضباط و دقت بالایی دارد.
یکی از جذابیت‌های این نمایش، بازتاب موضوعات تاریخی در کنار دغدغه‌های معنوی و جهانی مثل عدالت پس از مرگ است. چه هدفی در ترکیب این دو داشتید؟
این نمایش نه تنها درباره آزرمیدخت و تاریخ ساسانی است، بلکه تلاشی است برای ایجاد ارتباط میان گذشته و امروز. عدالت‌خواهی و پرسش درباره جهان پس از مرگ، مفاهیمی هستند که برای انسان امروز هم دغدغه به شمار می‌آیند. تلاش کردم این موضوعات در قالب داستانی تاریخی به شکلی جذاب بیان شوند تا مخاطب هم سرگرم شود و هم به فکر فرو رود.
به نظر شما، اهمیت پرداختن به شخصیت‌های زن تاریخ ایران در تئاتر امروز چیست؟
جامعه امروز ما بیش از هر زمان دیگری نیاز به الگوهایی دارد که نشان‌دهنده توانمندی و نقش‌آفرینی زنان در تاریخ این سرزمین باشد. آزرمیدخت نمونه‌ای از قدرت و مقاومت یک زن است که با وجود موانع بسیار به تخت پادشاهی رسید. نمایش این شخصیت‌ها به نسل جدید کمک می‌کند تا گذشته خود را بهتر بشناسد و به آینده امیدوارتر باشد.
در مورد تاریخ‌های اجرای این نمایش و عواملی که در این پروژه دخیل هستند توضیح بفرمائید.
«آزرمیدخت» با همکاری دفتر تخصصی هنرهای نمایشی شهرداری اصفهان و خانه تئاتر حوزه هنری اصفهان واقع در خیابان استانداری (گذر سعدی) از امروز پنجشنبه ۲۹ آذرماه تا ۱۱ دی‌ماه هر شب در ساعت‌های ۱۸:۳۰ (اجرای تک نفره) و ساعت ۱۹:۳۰( اجرای گروهی) روی صحنه می‌رود.
این کار ارائه اییست از فارغ التحصیلان بازیگری شهرزاد و گروه هنری رادراما به قلم میلاد حسینی و تهیه کنندگی مهدی مرادی نسب که در آن خودم، افروز بهزادی، فاطمه گودرزی.حمید رضا معمارنژاد، فریناز کبیری، شهرام شفاعت، امیر رحیمی، علی کاظمی، عارف رفیعی، نسرین باقرپور، حسنا عباسی، غزل فربسی، علیرضا وهابی به ایفای نقش می‌پردازند.
در پایان چه پیامی برای مخاطبان تئاتر و علاقه‌مندان به نمایش‌های تاریخی دارید؟
امیدوارم تماشاگران با حضور در این نمایش، هم از تجربه‌ای متفاوت لذت ببرند و هم با بخش مهمی از تاریخ سرزمین خود آشنا شوند. هنر تئاتر فرصتی است برای تفکر و همدلی، و نمایش «آزرمیدخت» تلاش دارد این فرصت را به بهترین شکل به مخاطب ارائه دهد.
گفت‌وگوی حاضر با رادنوش مقدم بهانه‌ای بود برای کشف پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های اثری که همزمان به تاریخ، درام و مسائل امروز می‌پردازد. نمایش «آزرمیدخت» نه تنها ادای دینی به فرهنگ و هویت ایرانی است، بلکه می‌تواند مسیر جدیدی در پرداخت‌های خلاقانه تئاتر تاریخی باز کند. رادنوش مقدم با جسارت و نگاه متفاوت خود، به تئاتر اصفهان رنگ و بویی تازه داده و فرصتی ارزشمند برای مخاطبان هنر نمایش فراهم آورده است.