حاشیه‌نگاری بر فیلم‌های فجر ۴۳؛ از تخلف در مقررات فراخوان تا حضور پررنگ کمدی‌ها
خبرگزاری مهر-گروه هنر-آروین موذن‌زاده؛ با اعلام اسامی فیلم های حاضر در بخش «سودای سیمرغ» و پویانمایی چهل و سومین جشنواره فیلم فجر بازار گمانی زنی‌ها و صحبت از فیلم‌های این دوره از جشنواره داغ شده است.
بعد از مشخص شدن ۳۳ فیلم بخش مسابقه و ۴ فیلم بخش پویانمایی همانطور که پیش‌بینی می‌شد فیلم های «پیر پسر» اکتای براهنی، «رکسانا» پرویز شهبازی، «بی سروصدا» مجیدرضا مصطفوی و «غریزه» سیاوش اسعدی جایی در میان آثار بخش مسابقه نداشتند. جدا از مشکلاتی که ممکن است این آثار در دریافت پروانه نمایش و ممیزی داشته باشند چون در فستیوال های خارجی حضور پیدا کرده اند طبق آیین نامه جشنواره امکان حضور در جشنواره را ندارند که البته به نظر می رسد این قانون برای همه فیلم ها از جمله «ترک عمیق»، «داد»، «سونسوز» و «ماریا» رعایت نشده است چون این آثار پیش از این در فستیوال‌های خارجی حضور داشته اند از این رو حضورشان در بخش مسابقه تخلف از مقررات رسمی درج شده در فراخوان محسوب می‌شود.
از طرف دیگر محمدرضا مصباح عضو هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر در صفحه مجازی خود با اشاره به حذف فیلم برادر منوچهر شاهسواری از جشنواره برای به وجود نیامدن شائبه و حلالیت طلبیدن از فیلمسازانی که آثارشان رد شده از اکران تمام آثار مشکل‌دار سال‌های اخیر در بخشی ویژه در جشنواره فجر خبر داد.
قاتل و وحشی
محمود گبرلو دیگر عضو هیئت انتخاب جشنواره هم در صفحه اجتماعی اش توضیحی درباره آثار حذف شده داد و عنوان کرد که بعد از دیدن این فیلم به هیئت انتخاب اعلام شده این آثار منع قانونی دارند و اشتباها برای دیدن در اختیار هیئت انتخاب قرار گرفته اند اما قرار است فیلم‌هایی که خارج از مسابقه قرار گرفتند و یا به‌خاطر منع قانونی انتخاب نشدند مثل «پیر پسر» و یا برخی فیلم های که طی سال های گذشته از حساسیت هایی برخوردار بودند و نمایش عمومی نداشتند مثل «قاتل و وحشی»، با موافقت سازندگاش در بخش ویژه‌ای به نمایش گذاشته شود.
با اظهارات مصباح و گبرلو بالاخره این امید می رود که علاوه بر فیلم هایی که در بالا به آن ها اشاره شد بعد از چند سال شاهد نمایش آثاری چون «قاتل و وحشی» حمید نعمت الله نیز باشیم.
در این دوره با حذف بخش «نگاه نو» که مختص حضور فیلم اولی ها بود و اضافه شدن فیلم های این بخش به بخش «سودای سیمرغ» و نمایش آثاری در بخش ویژه، شاهد یکی از شلوغ ترین ادوار فیلم فجر هستیم.
یکی از نکات مورد توجه در جشنواره چهل و سوم حضور بیش از ۴ فیلم کمدی در این دوره است؛ فیلم هایی چون «صددام» پدرام پورامیری، «آنتیک» هادی نائیجی، «کفایت مذاکرات» سهیل موفق و «شاه نقش» شاهد احمدلو. فیلم «تاکسیدرمی» محمد پایدار هم از فضایی فانتزی با رگه هایی از کمدی برخوردار است با این حساب برخلاف دوره های گذشته که جشنواره فیلم فجر روی خوشی به سینمای کمدی نشان نمی داد امسال اقبال به آثار کمدی رو کرده و هیئت انتخاب چند اثر کمدی را برای حضور در بخش مسابقه انتخاب کرده است که البته باید دید این آثار چقدر در میان انتخاب های هیئت داوران جای خواهند داشت. ابراهیم عامریان تهیه کننده فیلم های موفق کمدی در چند سال اخیر از جمله «فسیل»، «هفتاد سی» و سه گانه «تگزاس» برای اولین بار در جشنواره با فیلم «کفایت مذاکرات» حضور دارد. از محمد پایدار کارگردان «تاکسیدرمی» نیز در بخش فیلم کوتاه، «راوی» پذیرفته شده است.
تاکسیدرمی
در این دوره از جشنواره شاهد ۱۳ فیلم اولی هستیم و با غیبت فیلمسازان کهنه کار و قدیمی سینمای ایران تنها از نسل دوم و سوم سینماگران بعد از انقلاب رسول صدرعاملی با فیلم «زیبا صدایم کن»، ابوالفضل جلیلی با فیلم «داد» و ابراهیم حاتمی کیا با نسخه سینمایی، سریال «موسی کلیم الله» در جشنواره حضور دارند.
در این میان از فیلمسازان جوان‌تر نیز شاهد آثاری از محمدرضا خردمندان، حمید زرگرنژاد، حسین دارابی، جواد افشار، علی غفاری، شاهد احمدلو، ابراهیم ایرج زاد، سهیل موفق، محسن تنابنده، ابوالفضل صفاری و … هستیم. تنها کارگردان زن این دوره از جشنواره فیلم فجر نیز بهنوش صادقی است که با فیلم «مرد آرام» به تهیه کنندگی همسر خواهرش مهدی هاشمی در جشنواره حضور دارد. نیکی کریمی نیز تنها تهیه کننده زن جشنواره است که با فیلم «زمانی در ابدیت» به کارگردانی مهدی نوروزیان به رقابت می‌پردازد.
زمانی در ابدیت
به نظر می رسد در جشنواره چهل و سوم فیلم فجر با ۵ فیلم درباره شهدا و قهرمانان دفاع مقدس و مقاومت روبه‌رو خواهیم بود اما نکته مورد توجه این است که ۲ فیلم «اشک هور» مهدی جعفری و «اسفند» دانش اقباشاوی هر ۲ با یک موضوع درباره شهید علی هاشمی و قرارگاه سری نصرت ساخته شده اند که از مدت ها قبل درباره مضمون مشترک این فیلم ها و چرایی انتخاب یک موضوع برای ۲ فیلم حاشیه هایی مطرح شده بود.
از دیگر فیلم‌های امسال با موضوع مقاومت و شهدا می‌توان به «صیاد» جواد افشار درباره شهید صیاد شیرازی و «خدای جنگ» حسین دارابی با نگاهی به زندگی شهید حسن طهرانی‌مقدم اشاره کرد. فیلم «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری نیز درباره شهید سعید قهاری سعید است.
امسال ارگان های مختلف کمتر از سال گذشته در جشنواره فیلم دارند. بنیاد سینمایی فارابی با «اسفند»، «زیبا صدایم کن» و «صیاد» به صورت مشترک با ارگان ها و نهادهای دیگری چون سازمان اوج، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و بنیاد شهید و امور ایثارگران در جشنواره حضور دارد.
سازمان اوج نیز علاوه بر «اسفند» فیلم «خدای جنگ» را هم به کارگردانی حسین دارابی و تهیه‌کنندگی سعید سعدی در جشنواره دارد که روایتی حساس از یک اتفاق واقعی و مهمِ معاصر را به تصویر کشیده است.
خدای جنگ
سازمان سینمایی سوره با ۶ فیلم کوتاه «پیام»، «بچه‌خوان»، «سُل»، «راوی»، «خسرو ۱۲۷»، «روز خداحافظی» و ۳ فیلم بلند «تاکسیدرمی»، «ناتور دشت» و «اشک هور» در جشنواره حضور دارد. «اشک هور» در واقع نسخه سینمایی سریالی با عنوان «قرارگاه سری نصرت» است با این حساب ۲ فیلم، «موسی کلیم الله» ابراهیم حاتمی کیا و «اشک هور» مهدی جعفری آثاری هستند که در آینده به عنوان سریال از تلویزیون پخش خواهند شد.
فیلم سینمایی «شمال از جنوب غربی» به کارگردانی حمید زرگرنژاد و تهیه‌کنندگی مهدی مددکار و فیلم «پیشمرگ» به کارگردانی علی غفاری و تهیه‌کنندگی آرش زینال خیری نیز محصول انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت فتح است. همچنین فیلم سینمایی «۱۹۶۸» به کارگردانی امیرمهدی پوروزیری و تهیه کنندگی ایرج محمدی نیز محصول سینمایی موسسه امام روح الله (ره) است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان علاوه بر فیلم «زیبا صدایم کن» که محصول مشترک با فارابی است فیلم «چشم بادومی» را هم به کارگردانی ابراهیم امینی و تهیه‌کنندگی سجاد نصراللهی نسب در جشنواره دارد.
فیلم «بچه مردم» به به کارگردانی محمود کریمی و تهیه‌کنندگی سیدعلی احمدی محصول موسسه خیریه بهشت امام رضا (ع) است. فیلم «مرد آرام» بهنوش صادقی نیز محصول تصویر شهر و فیلم «بازی خونی» به کارگردانی حسین میرزامحمدی و تهیه‌کنندگی سعید پروینی نیز از طرف موسسه شهید آوینی در جشنواره حضور دارد.
ترک عمیق
در این دوره از جشنواره سعیدی سعدی، علی قائم مقامی، ایرج محمدی، محمود رضوی، علی لدنی، مهدی فرجی، محمدرضا شفیعی، سیدامیر سیدزاده، سعید خانی و مرحوم جلیل شعبانی از جمله تهیه کنندگان باسابقه جشنواره هستند. یکی از نکات جالب این دوره حضور آرمان زرین کوب تهیه کننده شناخته شده تلویزیونی («مرگ تدریجی یک رویا» و سه گانه «ستایش») است که با فیلم «ترک عمیق» به تهیه کنندگی محسن چگینی که او هم از تهیه کنندگان تلویزیون است در جشنواره حضور دارد.
امسال شاهد حضور ۴ پویانمایی «افسانه سپهر» به کارگردانی عماد رحمانی و مهرداد محرابی، «پسر دلفینی ۲» به کارگردانی محمدامین همدانی، «زال و رودابه» به کارگردانی محمدعلی سجادی و «ژولیت و شاه» به کارگردانی اشکان رهگذر هستیم. نکته مورد توجه در بخش پویانمایی حضور محمدعلی سجادی کارگردان، نویسنده، نقاش و طراح صحنه و لباس ایرانی است که علاقه مندان به سینما از فیلم های سال های گذشته او از جمله «اثیری»، «شیفته»، «رنگ شب»، «جنایت»، «مخمصه» و … خاطرات خوبی دارند. او بعد از مدت ها کم کاری فیلم «سودابه» را در اکران سینماها داشت که با اقبال روبه‌رو نشد و حالا به نظر می رسد بعد از تجربیات گذشته‌اش در ژانر جنایی، کارگردانی تئاتر و برگزاری نمایشگاه نقاشی تصمیم گرفته در زمینه ساخت انیمیشن نیز ورود کند.
ژولیت و شاه
با وجود گمانه‌زنی‌هایی که برای حضور فیلم های پرحاشیه و جنجال برانگیز خارج از مسابقه وجود دارد اما برخی از آثار بخش «سودای سیمرغ» هم کنجکاوی برانگیز هستند فیلم هایی چون «صدام»، «تاکسیدرمی»، «زمانی در ابدیت»، «بازی را بکش»، «آبستن»، «رها»، موسی کلیم الله» و چند اثر دیگر که باید منتظر ماند و دید که امسال شاهد حضور چه فیلم‌هایی در جشنواره چهل و سوم خواهیم بود و بعد از پایان جشنواره کدام یک از این آثار در ذهنمان باقی خواهند ماند و جایی برای نقد و تحلیل باقی می‌گذارند.