روایت خواندنی رضا یزدانی از “ابوالفضلِ مرگ بر شاه”
الماسی در جریان مبارزات انقلابی مردم شهر قم به دلیل شعارهای متفاوتی که می‌داد، به "ابوالفضل مرگ بر شاه" و پس از انقلاب به "ابوالفضل مرگ بر آمریکا" معروف شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ثبت تاریخ انقلاب در یک دهه گذشته از روش سابق که متمرکز بر صاحبان قدرت در حکومت پهلوی یا شخصیت‌های برجسته فکری و انقلابی بود، فاصله گرفته و انقلاب را از زاویه دید مردم روایت می‌کند.
انقلابی که با خیزش مردم و استمرار آنها برای حضور در کف خیابان به ثمر نشست، حالا پس از چهار دهه مجال یافته تا از زاویه دید آنها روایت شود. این دست از روایت‌ها به‌خوبی راوی فضای اجتماعی شهرهای مختلف در آستانه پیروزی انقلاب است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا مردم ایران در زمستان 57 تصمیم گرفتند نظام سیاسی خود را تغییر داده و با رهبری امام خمینی(ره)، پیروزی انقلاب را جشن بگیرند؟
کتاب “ابوالفضل مرگ بر شاه” از جمله این روایت‌هاست که از سوی انتشارات راه یار منتشر شده است. رضا یزدانی که پیش‌تر به‌عنوان شاعری جوان در میان مخاطبان شناخته شده بود، پس از انتشار کتاب “حجره شماره دو” و حالا “ابوالفضلِ مرگ بر شاه” به‌عنوان نویسنده‌ای جوان مطرح است که دغدغه ثبت تاریخ شفاهی شهر قم را دارد. کتاب یزدانی این‌بار بر خلاف اثر قبلی او که خاطرات یکی از مسئولان بسیج استان قم بود، از حال و هوای شهر قم در آستانه پیروزی انقلاب و پس از آن از زبان ابوالفضل الماسی، از کسبه این شهر می‌گوید.
الماسی هرچند در جریان پیروزی انقلاب سمت خاصی ندارد، اما نماینده مردم معترضی است که با وجود آنکه به قول خودش “لوله تفنگ حکومت سمت پیشانی تک‌تک مردم بود” در خیابان‌های قم حاضر شدند و یک‌صدا اعتراض خود را اعلام کردند.
کتاب از دوران کودکی الماسی آغاز می‌شود و به فضایی اشاره دارد که اولین بارقه‌‌های مذهب در نهاد راوی ریشه دوانده و در ادامه، به حضور راوی در اجتماعات و تظاهرات پیش از پیروزی انقلاب در محله‌های مختلف قم از جمله چهارمردان اشاره می‌کند.
مخاطب در همراهی با راوی، ناظر شهری است که عمدتاً به دلیل تقابل حکومت پهلوی با باورها و اعتقاداتشان، مقابل دستگاه حاکمیت ایستاده‌اند. تقابل‌هایی که در خاطرات الماسی به خوبی نشان داده شده است؛ از اجبار کسبه برای برگزاری جشن تولد ولیعهد مانند جشن میلاد حضرت ولی‌عصر(عج) گرفته تا سبک زندگی متفاوت مسئولان و حاکمان و فضای حاکم بر اماکن هنری و فرهنگی شهر مانند سینماها.
ابوالفضل الماسی که کاسبی معمولی است، در جریان مبارزات انقلابی مردم شهر قم به دلیل شعارهای متفاوتی که می‌داد، به “ابوالفضل مرگ بر شاه” و پس از انقلاب به “ابوالفضل مرگ بر آمریکا” معروف شد. شعارهای الماسی، شعارهای ابتکاری بود که در آن گاه طبقات مختلف جامعه را خطاب قرار می‌داد و گاه با بیان آرمان‌های انقلاب، سعی در بیداری عامه مردم داشت. شعارها تقریباً موزون بودند و به دلیل سادگی زبان، با اقبال مردم همراه می‌شد. حضور پررنگ الماسی و دیگر انقلابیونی که در کتاب از آنها یاد شده، مانند حاج علی، سبب شد تا به گفته روزنامه فیگارو، چهارمردان قم به “قلب تپنده انقلاب” تبدیل شود.
بخش دیگر خاطرات الماسی به سال‌های پس از انقلاب، حضور امام(ره) در قم و جنگ تحمیلی اختصاص دارد. کتاب دوم یزدانی هرچند در نگاه اول ممکن است به لحاظ موضوعی تکراری به نظر برسد، اما توانایی نویسنده در تدوین و دسته‌بندی خاطرات و کلام شیرین راوی و پرداختن به جزئیات سبب شده تا دومین کتاب یزدانی در قالب خاطرا‌نویسی، کتابی خواندنی از آب درآید.
حُسن دیگر “ابوالفضل مرگ بر شاه” حجم کم آن و اصرار نویسنده بر از این شاخه به آن شاخه نپریدن است؛ چنانکه در این سال‌ها بسیاری از کتاب‌های خاطرات به قلم‌فرسایی‌های نویسندگانشان آغشته شده و گاه حوصله مخاطب را سر می‌برند.
از سوی دیگر، کتاب حاوی اطلاعات خوبی از مجامع فرهنگی مذهبی در شهر قم در دهه 50 است؛ شهری که با حضور مبارک حضرت معصومه(س) و حوزه علمیه به عنوان شهری مذهبی در کشور شناخته شده است، در این سال‌ها شاهد گردهمایی‌های اعتقادی و مذهبی است که اولین حرکت‌های انقلابی را شکل دادند و آن را هدایت کردند.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «جمعیت در بیرون مزرعه منتظر آقا بودند. یکی از همراهان آقا رو به جمعیت کرد و گفت: «برید حسینیه! آقا می‌رن اونجا.»
من هم مانند جمعیت خواستم به‌سمت حسینیه بروم؛ ولی دیدم آن شخص به‌سمت محل حضور آقا حرکت می‌کند. رو به او کردم و گفتم:«تو به ما می‌گی برید حسینیه، بعد خودت می‌ری پیش رئیس جمهور. می‌خوای حاج‌آقا رو بیارم اینجا؟»
هاج‌وواج به من نگاه می‌کرد. فکر کرد دارم شوخی می‌کنم. در میان آن جمعیت، شروع کردم به شعاردادن. همین طور که داشتم شعار می‌دادم، ناگهان آقا به‌سمت جمعیت آمدند. دورتادور آقای خامنه‌ای جمعیت ایستاده بود. یک‌دفعه ایشان رو به من کردند و با لحنی خاص گفتند: «مرگ بر شاه! تو هنوز زنده‌ای؟»
انتشارات راه یار کتاب حاضر را در 144 صفحه و به قیمت 50 هزار تومان منتشر کرده است.
انتهای پیام/