شمس نبود مولانا پدید نمی‌آمد و اگر مولانا نبود، شمس آوازه‌ای نداشت
به گزارش خبرنگار مهر، نشست علمی «شمس و مولانا» به مناسبت شب عرس شامگاه دوشنبه ۲۶ آذر با حضور جمعی از استادان و مولوی پژوهان کشور در تالار اجتماعات شهید مطهری این انجمن برگزار شد.
محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ابتدای این نشست در سخنانی گفت: این محفل به نام نامیِ جلال الدین محمد مولوی و مراد او شمس تبریزی منعقد شده است، به این بهانه در اینجا گردهم آمده‌ایم تا بهره‌مند شویم از سخنرانی و سخندانیِ جناب دکتر میرجلال‌الدین کزازی همچنین در این آئین، کتاب زندگی نامه و خدمات علمی، فرهنگی و ادبی استاد کزازی که به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شده است نیز رونمایی خواهدشد.
وی در ادامه سخنان خود گفت: خوشبختانه با همراهی دو تن از عزیزان در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ کیانوش کیانی و نادره جلالی گفت‌وگوی تفصیلی در حوزه تاریخ شفاهی با کزازی انجام شده است که به زودی در قالب کتابی تحقیقی و پژوهشی در اختیار جامعه علمی و ادبی ایران قرار خواهد گرفت.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: به یقین، مولانا نقش مهم و تاریخی در عصر خود و در زمانه ما داشته و دارد. مولوی در روش، مردِ «عقل» و در منش، انسانی به تمام معنا «عاشق» است. عشقی که جز او برای کسی دیگر حاصل نشده است، از این رو فهم این «عشق» و سختی‌ها و مشقت‌های آن برای دیگران قابل فهم نیست.
شالویی در ادامه، از مهدخت معین استاد زبان و ادبیات فارسی و فرزند استاد معین تشکر کرد و مژده برگزاری جشنواره ادبی دوسالانه ای با نام دکتر محمد معین را داد که دو ماه پیش کارهای آن آغاز شده است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ادامه از فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت که زودتر از بقیه به سالن وارد شد، توفیق سبحانی مولانا پژوه، سید حسن امین پژوهشگر حکمت اسلامی، اردشیر صالح پور استاد هنرهای نمایشی و نادر قشقایی هنرمندِ مجسمه ساز و منوچهر غیوری نی نواز _که شاگرد استاد کسایی است و از اصفهان خود را به مراسم رسانده بود_ سپاسگزاری کرد.
وی گفت: خوشبختانه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال گذشته مجسمه‌ای فاخر از حکیم نظامی ساخت که در میدان ونک تهران نصب شد. امسال نیز این توفیق حاصل شد تا مجسمه‌ای با شکوه از جلال الدین مولوی به ارتفاع ۹ متر در میدان محمدیه، نصب شود. هردو مجسمه، آثار نادر قشقایی هنرمند برجستهِ مجسمه‌سازی هستند.
نمونه کوچکی از مجسمه مولانا اثر استاد قشقایی
در ادامه این نشست میرجلال الدین کزازی چهره ماندگار زبان و ادب فارسی به روی سن دعوت شد، او در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: سخن از دو چهره شگفت‌آور، خردآشوب و اندیشه خو در پهنه فرهنگ و ادب ایران است. دو هنگامهِ مَرد که در گونه خویش بی‌ماننداند؛ مولانا و شمس تبریزی.
وی افزود: بارها از من پرسیده‌اند شمس با مولانا چه کرد؛ یا اینکه کدامیک از این دو از دیگری برتر است؛ اینها پرسش‌هایی بنیادین است و من می‌خواهم در این باره سخن بگویم. نکته مهم این است که مولانا و شمس بدون تردید دو تن‌اند، اما به راستی می‌توان گفت که اینان یک تن‌اند. اگر شمس نمی‌بود، مولانایی پدید نمی‌آمد و اگر مولانا نبود، شمس، نام و آوازه‌ای نمی‌یافت. پیوند این دو با یکدیگر، پیوندی است از گونه‌ای دیگر؛ یکی، علت وجودی دیگری است. بیهوده نیست که مولانا در دوری از شمس، دیوانی ستبر می‌سرآید؛ شیفته در کوی و برزن می‌گردد و گمشده خود را می‌جوید؛ چرا که نیمی از او، از او گسسته است.
این‌چهره ماندگار زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: چندین سال پیش از آن رو که پیوند نابِ میان شمس و مولانا را به روشنی آشکار کنم، از نگاره و انگاره‌ای بهره جستم که گسترش هم یافت؛ آن، این بود که گفتم که مولانا دریا بود، دریایی پهناور، ژرف و ناپدید، اما آرام و بی‌هیچ تاب و تپش. شمس با این دریا چه کرد! دریایی که آن را با دریای نمادین و آئینی می‌سنجیم.
وی افزود: شمس تبریزی، سنگی به بزرگیِ البرز کوه در دریای مولانا افکند، این دریا بر شورید و توفید و امواج او به هر سو افشانده شد. این دریا هرگز آرام نگرفت و همواره تپنده است و هنوز نیز چنین است. مولانا سال‌هاست که به جهانِ جاوید شتافته است، اما دریای او همچنان خروشان است.
منوچهر غیوری در طول مراسم و بین سخنرانی‌ها اجرای نی‌نوازی داشت، و فاضل جمشیدی او را در آواز همراهی کرد. جمشیدی غزل‌هایی از دیوان شمس را به آواز خواند و از حضار خواست که با او همنوا شوند.
در پایان این رویداد نیز با حضور استادان حاضر در نشست، پس از اهدای نشان زرین و لوح تقدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به میرجلال الدین کزازی، از کتاب زندگی‌نامه و خدمات علمی، فرهنگی و ادبی وی که توسط معاونت علمی پژوهشی و انتشارات انجمن منتشر شده، رونمایی شد.