نقش مادر معمولی در سینمای ما خالی است
۱۵:۰۵ – ۰۳ دی ۱۴۰۳
زهرا اردکانی پژوهشگر حوزه زنان پیرامون موضوع شمایل مادر در سینمای ایران گفت: در دهه‌های مختلف در سینمای ایران فضای فیلم‌ها و سینمای ایران متأثر از فضای اجتماعی سیاسی متفاوت بوده است.
وی با بیان اینکه موضوعات در این دهه‌ها مختلف بوده است افزود: در برخی از فیلم‌ها مادر و مادری موضوع اصلی فیلم بوده است. شخصیت اصلی در چنین فیلم‌هایی مادر بوده و کل داستان حول محور مادرانگی‌های مادر شکل‌گرفته است.
اردکانی با اشاره به اینکه برخی دیگر از فیلم‌ها موضوع‌شان مادری نیست؛ اما ما در فیلم مادر می‌بینیم تصریح کرد: در بخشی از فیلم‌ها قهرمان فیلم مادر بوده و مسئله فیلم مادری است. فیلم‌های مادر، باشو غریبه کوچک، مهر مادری، زیر پوست شهر، مادرم گیسو، مهمان مامان، گیلانه، خون بازی، میم مثل مادر، من ترانه پانزده سال دارم، شیار ۱۴۳، بوسیدن روی ماه و سرهنگ ثریا از جمله فیلم‌هایی هستند که موضوع اصلی آنها مادری است.
پژوهشگر حوزه زنان در ادامه و در مصاحبه با رادیو گفت‌و‌گو اظهار کرد: موضوعات دیگر در چهار دهه سینمای ایران تغییر پیدا کرده؛ اما شمایل مادر در این چهار دهه تفاوت چندانی نداشته و در تمام این فیلم‌ها مادر اسطوره‌ای و ایده‌آل را می‌بینیم.
اردکانی گفت: در اکثر فیلم‌ها مادری را می‌بینیم که عشق بی حد و مرزی به فرزندان خود داشته، ازخودگذشتگی عجیبی دارد و هیچ‌چیز مانع این ازخودگذشتگی نمی‌شود. مادر در این فیلم‌ها ایثار تمام‌وکمال نسبت به فرزندان خود داشته و صبر و تحمل بالایی دارد.
وی افزود: در برخی دیگر از فیلم‌ها که موضوع اصلی آنها مادری نیست تغییرات تصویر مادر را در چهار دهه می‌بینیم. در چنین فیلم‌هایی به‌تدریج از دهه شصت تا کنون مادرانی را در فیلم‌ها می‌بینیم که از اسطوره‌ای بودن خارج شده‌اند و تغییر کرده‌اند. یکی از فشار‌هایی که بر روی مادران ما بوده ایده‌آل بودن است. مادر معمولی در سینمای ما کجاست؟ سینما هنوز با نمایش مادر معمولی در فیلم‌ها فاصله دارد.
پژوهشگر حوزه زنان گفت: این مهم است که نقش تربیتی پدر را نیز در خانواده نمایش دهیم. ما نقش پدر را کم‌رنگ نمایش داده‌ایم. سینما در بسیاری از فیلم‌ها زن را در مادر بودن خلاصه می‌کند یا شکل تکامل‌یافته زن را در مادرانگی نشان می‌دهد. این‌گونه نمایش داده می‌شود که زن زمانی کامل است که مادر باشد.
اردکانی مطرح کرد: در جامعه امروز ما قشری از دختران ازدواج‌نکرده‌اند و تجربه مادری نداشته‌اند و یا برخی زنان متأهل مادر نمی‌شوند و اینکه ما زنانگی را به مادر بودن ارتباط دهیم جفا در حق چنین زنانی است. سرنوشت زنان متنوع است و نباید این‌گونه تلقی شود که زنی که مادر نمی‌شود سرنوشت خوبی ندارد.
منبع: رادیو گفتگو