کارگردان «نسیه و نقد»: دنبال ساخت مستند جعلی نبودیم
به گزارش خبرگزاری مهر، هشتاد و نهمین نشست از سلسله نشست‌های «مستندات یکشنبه» خانه هنرمندان ایران، یکشنبه ۳۰ دی به نمایش فیلم مستند «نسیه و نقد» ساخته مرجان گلستانی و پیام مستوفی اختصاص داشت. پس از نمایش این مستند، نشست نقد و بررسی آن با حضور مهرداد فراهانی پژوهشگر سینما و کارگردانان اثر برگزار شد. اجرای این برنامه برعهده شهرام اشرف ابیانه بود.
فیلم مستند ۶۰ دقیقه‌ای «نسیه و نقد» تلاشی گفتگومحور برای بیان جایگاه خسرو دهقان منتقد سینمای ایران است.
شهرام اشرف ابیانه در این نشست گفت: ما در دنیای نقد، جناب خسرو دهقان را می‌شناسیم. نمی‌توان گفت که زبان تند و تیزی دارند، در واقع حرف خود را خیلی صریح بیان می‌کنند. ممکن است که شما با عقاید ایشان مخالف باشید اما به حرف‌های ایشان گوش داده و از ابتدا در مقابلش موضع نمی‌گیرید.
پیام مستوفی در این نشست گفت: من و همسرم مرجان از سال‌ها پیش شاگرد آقای دهقان بودیم و از ایشان بسیار آموختیم. در واقع باید بگویم که منهای بخش تاریخی شخصیت آقای دهقان در سینمای ایران، این مستند یک‌جور ادای دین هم هست. پس از ده سال، این اکران برای فیلم در اینجا اتفاق افتاد اما باتوجه به اتفاقاتی که در این مدت از سر گذراندیم، انگار زمان بسیار بیشتری گذشته است. ابتدا به این فکر کردیم که یک روز زندگی آقای دهقان، از صبح که بیدار می‌شوند تا آخر شب که به رخت‌خواب می‌روند را بگیریم و از دل آن مستندی را آماده کنیم که شخصیت ایشان را نشان دهیم اما بعد دیدیم که جعلی و قلابی می‌شود و خوب در نمی‌آید. در واقع روند دیگری را پیش گرفتیم و هرچه جلوتر رفتیم، مجسمه آقای دهقان کامل‌تر شد و به اثر کنونی رسیدیم که فکر می‌کنم تا حدی شخصیت ایشان را نمایان می‌کند. فکر می‌کنم از معدود مستندهایی بوده که کاملاً گفتگو محور است.
مرجان گلستانی در این نشست گفت: شاید این مستند در اولین نگاه یک ادای دین باشد، اما روزی را به خاطر می‌آورم که وارد کلاس آقای دهقان شدم و در همان صحبت‌های اول با ایشان حس کردم صاحب نگرشی به جهان شدیم که جز این اتفاق نمی‌افتاد. مدل آموزش آقای دهقان، شخصیت و نگاه ایشان به هستی همگی در این موضوع نقش داشت. وقتی مقداری از آن فضا فاصله گرفتیم، حس کردیم این پاسخ به نیاز درونی می‌تواند در قالب یک فیلم اتفاق بیفتد. یکی از هدف‌های ما در این مستند این بود که خسرو دهقان را از جهانی که پیرامون خود با روابطش ساخته بشناسیم. این چیزی بود که خود آقای دهقان به ما یاد داده بود و از همین رو ما به پدیده‌های اطراف بیشتر توجه می‌کنیم.
مهرداد فراهانی در این نشست گفت: این فیلم از چند جهت برایم قابل تأمل است. اصولاً مستند پرتره از بین ژانرهای دیگری که در سینمای مستند داریم، برایم بسیار جذاب است. زیرا مربوط به سرگذشت و تاریخ یک شخصیت است. علاقه و خاستگاه من به سینما نیز از تاریخ می‌آید. بنابراین فکر می‌کنم مستند پرتره تاریخ و سینما را خیلی خوب به هم گره می‌زند. اما جدا از این موضوع، نکته مهمی که این مستند دارد، یکی این بوده که در سطح دنیا خیلی انگشت‌شمار اتفاق افتاده که درباره یک منتقد، فیلم ساخته شده باشد. نکته دیگر فیلم، وجه معلم و مدرس بودن شخصیت اثر است که کمتر در آثار دیگر دیده‌ایم.